نحوه محاسبه EPS چگونه است؟

گاهی برای شرکت‌هایی با P/E بالا گفته می‌شود که این شرکت‌ها رشدی هستند. اکنون این سوال مطرح است که شرکت‌ رشدی چه شرکتی است و چرا P/E بالایی دارد؟

eps چیست + 0 تا 100 بررسی انواع eps

اگر از فعالان حرفه‌ای بازار بورس باشید، بدون شک با مفهوم eps آشنایی خواهید داشت. در واقع می‌توان گفت eps یکی از اصلی‌ترین مفاهیمی است که بر قیمت سهام شرکت‌ها در بازار بورس تاثیر می‌گذارد. از آنجا که هدف سرمایه‌گذاران از ورود به بورس کسب سود می‌باشد، بنابراین eps می‌تواند به ما کمک کند تا بدانیم در هر سهم خریداری شده از یک شرکت، چه مقدار سود موجود خواهد بود. با توجه به اهمیت و کاربرد بالای مفهوم eps در معاملات، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا با eps و انواع آن به طور کامل آشنا شوید.

منظور از eps چیست؟

eps مخفف عبارت «Earn Per Share» بوده که به معنای سود (زیان) خالص هر سهم می‌باشد. در یک تعریف کلی، اگر درآمد کل شرکت (سود پس از کسر مالیات) در پایان سال مالی را بر تعداد سهام شرکت تقسیم نمایید، eps شرکت را محاسبه نموده‌ایم.

با توجه به فرمول محاسبه eps در می‌یابیم که، هر چه درآمد یک شرکت بیشتر باشد، eps آن نیز قاعدتا عدد بالاتری بوده و در نتیجه سودسازی شرکت مورد بررسی نیز بیشتر است. از این رو، این شرکت می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاران باشد. لازم به ذکر است که برای داشتن یک سرمایه‌گذاری موفق، در کنار مفهوم eps، می‌بایست به عوامل دیگری نیز توجه داشته باشید.

کاربرد eps در بورس

همانطور که گفته شد، با استفاده از eps می‌توانیم وضعیت مالی فعلی شرکت را محاسبه نماییم. علاوه بر این، eps امکان بررسی عملکرد گذشته شرکت را نیز به ما می‌دهد. در واقع، با بررسی eps شرکت‌ها در سال‌های مختلف می‌توانیم به عملکرد هر یک از آنها پی ببریم.

به این صورت که شرکتی که در طی چندین سال، سود هر سهم آن روند افزایشی داشته باشد، گزینه مناسب‌تر و جذاب‌تری برای سرمای‌گذاری خواهد بود. چرا که در این حالت سرمایه‌گذاران سودآوری شرکت را بیشتر از ارزش سهام تشحیص داده و از این رو مایل به سرمایه‌گذاری در آن شرکت هستند. در مقابل، شرکت‌هایی که eps آنها روند منظمی ندارد، به طور معمول سرمایه‌گذاران کمتری را به خود جذب خواهند کرد.

فرمول محاسبه eps

eps یا سود هر سهم از تقسیم سود خالص بر تعداد کل سهام موجود شرکت، به دست می‌آید. سود خالص را می‌توان از صورت‌های مالی شرکت (میان دوره یا پایان دوره) بدست آورد. طبق فرمول با تقسیم این عدد بر تعداد کل برگه‌های سهام شرکت، سود خالص هر برگه سهم یا eps آن بدست می‌آید.

eps= سود هر سهم= سود خالص شرکت در پایان سال مالی / تعداد کل سهام شرکت

توصیه می‌شود برای محاسبه eps، از میانگین وزنی تعداد سهام در جریان دوره مربوطه استفاده کنید. چرا که احتمال دارد تعداد سهام شرکت با گذشت زمان تغییر کرده باشد و با این کار می‌توان به عدد دقیق‌تری برای eps دست یافت.

چگونه eps یک نماد را مشاهده کنیم؟

سرمایه‌گذارانی که تمایل به محاسبه مستقیم eps را ندارند، می‌توانند به راحتی و با استفاده از دو روش، از eps شرکت‌ها اطلاع پیدا کنند. روش اول مراجعه به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس و روش دوم سایت کدال می‌باشد.

در روش اول پس از ورود به سایت tsetmc.com، نام نماد مورد نظر خود را جستجو کرده تا صفحه مربوط به نماد برای شما به نمایش در آید. حال می‌توانید مشابه تصویر زیر، عدد eps نماد مورد نظر را مشاهده نمایید.

در روش دوم به سایت codal.ir مراجعه نموده و در انتهای صورت سود و زیان، eps نماد مورد نظر را با عنوان «سود (زیان) خالص هر سهم_ ریال» مشاهده کنید.

انواع eps در بورس

به طور کلی، انواع eps در بورس را می‌توان به دو دسته «پیش بینی شده» و «محقق شده» تقسیم بندی نمود. در ادامه هر یک از این دو نوع را به تفکیک بررسی خوهیم کرد.

eps پیش بینی شده

در ابتدای هر سال مالی، شرکت‌ها موظف هستند تا با استفاده از ارقام برآورده شده، درآمد هر سهم را پیش بینی نمایند. در واقع انتظار آنها این است که شرکت در پایان سال مالی به عدد اعلام دست خواهد یافت. این مقدار در اصطلاح تحت عنوان «eps پیش بینی شده» شناخته می‌شود.

همانطور که از نام آن نیز پیداست، این eps صرفا یک پیش بینی بوده و در حال حاضر عملا محقق نشده است. این رقم طبق نظر کارشناسان واحد مالی و با توجه به عملکرد گذشته شرکت پیش بینی شده و هدف از آن، ارائه تصویری از عملکرد مالی شرکت برای سال مالی پیش روست.

با توجه به اینکه سازمان بورس نسبت به تحقق این عدد حساسیت زیادی دارد، از این رو کارشناسان شرکت‌ها با احتیاط خاصی آن را محاسبه و اعلام می‌کنند. در نتیجه به طور معمول eps پیش بینی شده در عمل نیز محقق می‌گردد.

باید توجه داشته باشید که رقمی که در سایت tsetmc تحت عنوان eps مشاهده می‌کنید نیز eps پیش بینی شده می‌باشد. از این رو هیچ گونه ضمانتی وجود ندارد که شرکت در پایان سال مالی حتما می‌بایست به این عدد دست یابد.

eps محقق شده

eps محقق شده سود خالصی است که شرکت در سال مالی گذشته موفق به کسب آن شده است. در واقع با پایان سال مالی، کارشناسان با محاسبه درآمدها و هزینه‌های شرکت، عملکرد واقعی شرکت را بررسی نموده و مقدار eps تحقق یافته شرکت در پایان سال را محاسبه می‌کنند.

پس از محاسبه eps محقق شده، چنانچه این عدد از eps پیش بینی شده برای شرکت بیشتر باشد، می‌توان ارائه یک طرح توسعه‌ای جدید در شرکت را علت این امر دانست. و چنانچه eps محقق شده کمتر از eps پیش بینی شده باشد، می‌توان وقوع رکود اقتصادی را به عنوان عامل این مهم در نظر گرفت.

eps بالا خوب است یا پایین؟

همانطور که گفته شده eps بالا نشان دهنده سودآوری بیشتر شرکت می‌باشد، اما باید توجه داشت که این امر لزوما به معنای ارزشمندی سهام یک شرکت نمی‌باشد. برای درک بهتر، موضوع را با یک مثال برایتان توضیح خواهیم داد.

تصور کنید دو شرکت X و Y به سودی برابر با یکدیگر دست یافته‌اند. این امر در حالی است که سرمایه شرکت X چندین برابر شرکت Y می‌باشد. در این مثال با ثابت در نظر گرفتن سایر پارامترها در می‌یابیم که عملکرد و کارایی شرکت Y در آن دوره بهتر بوده است.

از این رو می‌توان گفت که برای مقایسه eps شرکت‌های بورسی لازم است تا تمامی پارامترهای شرکت از جمله مقدار سرمایه شرکت، نوع فعالیت و نوع صنعت و. را مد نظر قرار داد. در نظر داشته باشید که eps تنها یکی از چندین پارامتر اولیه جهت تحلیل شرکت‌ها بوده و رسیدن به یک گزینه مناسب جهت سرمایه‌گذاری، نیازمند بررسی مولفه‌های دیگری نیز می‌باشد.

eps پس از افزایش سرمایه

به طور معمول شرکت‌ها پس از افزایش سرمایه، با کاهش eps مواجه می‌شوند. دلیل این امر را می‌توان افزایش تعداد سهم شرکت در نتیجه افزایش سرمایه دانست که در مجموع منجر به کاهش سود تخصیص یافته به هر برگه سهم می‌گردد.

باید توجه داشت که این کاهش با افزایش سودآوری شرکت قابل جبران خواهد بود. در واقع شرکتی که جهت توسعه فعالیت‌های خود دست به افزایش سرمایه می‌دهد و برنامه‌ای از پیش تعیین شده برای پیشرفت وضعیت سودآوری شرکت در آینده دارد، قطعا به زودی می‌تواند این کاهش را جبران نموده و مجدد به eps مناسب برسد. بنابراین توصیه می‌شود صرفا به عدد eps شرکت در بازه زمانی فعلی توجه ننموده و یک دوره زمانی را مد نظر قرار دهید.

مقالات پیشنهادی

مفهوم eps در یک بند

در این مقاله آموختیم که eps به معنای سود هر سهم شرکت می‌باشد که از طریق تقسیم نمودن سود خالص شرکت در پایان سال مالی به تعداد سهام آن، به دست می‌آید. این نسبت یکی از پرکاربردترین فاکتورها برای تشخیص ارزشمندی سهام یک شرکت می‌باشد. به طور معمول داشتن eps مثبت می‌تواند یک نشانه خوب برای آن شرکت باشد. البته باید توجه داشته باشید که برای دسترسی به نتایج بهتر، لازم است تا سایر پارامترهای شرکت‌ها را نیز مد نظر قرار دهید. به عبارتی چنانچه دو شرکت با eps یکسان و سرمایه متفاوت وجود داشته باشند، شرکتی که با سرمایه کمتر نتوانسته است آن میزان سودسازی را داشته باشد، قطعا گزینه بهتری برای سرمایه‌ گذاری خواهد بود. بنابراین فراموش نکنید که eps به تنهایی نمی‌تواند معیار مناسبی برای ورود به یک سهم باشد و می‌بایست سایر پارامترها را نیز در کنار آن بررسی نمایید.

سوالات متداول

منظور از eps چیست؟

eps مخفف عبارت «Earn Per Share» بوده که به معنای سود (زیان) خالص هر سهم می‌باشد. در یک تعریف کلی، اگر درآمد کل شرکت (سود پس از کسر مالیات) در پایان سال مالی را بر تعداد سهام شرکت تقسیم نمایید، eps شرکت را محاسبه نموده‌ایم.

فرمول محاسبه eps چیست؟

eps یا سود هر سهم از تقسیم سود خالص بر تعداد کل سهام موجود شرکت، به دست می‌آید. سود خالص را می‌توان از صورت‌های مالی شرکت (میان دوره یا پایان دوره) بدست آورد. طبق فرمول با تقسیم این عدد بر تعداد کل برگه‌های سهام شرکت، سود خالص هر برگه سهم یا eps آن بدست می‌آید.

انواع eps در بورس کدامند؟

1. eps پیش بینی شده: در ابتدای هر سال مالی، شرکت‌ها موظف هستند تا با استفاده از ارقام برآورده شده، درآمد هر سهم را پیش بینی نمایند. در واقع انتظار آنها این است که شرکت در پایان سال مالی به عدد اعلام دست خواهد یافت. این مقدار در اصطلاح تحت عنوان «eps پیش بینی شده» شناخته می‌شود. 2. eps محقق شده: eps محقق شده سود خالصی است که شرکت در سال مالی گذشته موفق به کسب آن شده است. در واقع با پایان سال مالی، کارشناسان با محاسبه درآمدها و هزینه‌های شرکت، عملکرد واقعی شرکت را بررسی نموده و مقدار eps تحقق یافته شرکت در پایان سال را محاسبه می‌کنند.

EPS چیست؟ — به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان)

در آموزش‌های قبلی مجله فرادرس، مطالبی با عنوان «آموزش بورس رایگان | گام به گام برای همه | به زبان ساده» و «بورس چیست — آموزش بورس (+ دانلود فیلم آموزش رایگان)» ارائه کردیم و در آن‌ها، با بازار بورس، فرابورس و بازار پایه و موضوعاتی مانند تابلوخوانی، نوسان‌گیری و تحلیل فاندامنتال در بورس آشنا شدیم. در این آموزش، می‌خواهیم به این پرسش پاسخ دهیم که EPS چیست و چه تأثیری در معاملات سهام دارد.

فیلم آموزش رایگان سیگنال بورس EPS

فیلم آموزش رایگان EPS، در کادر بالا، به سوالات شما درباره EPS، به زبان ساده و به صورت گام به گام پاسخ می‌دهد.
برای پخش و مشاهده ویدئو روی دکمه پلی یا تصویر بالا کلیک کنید.

EPS چیست ؟

«سود هر سهم» (Earnings Per Share) که به اختصار EPS گفته می‌شود، برابر با نسبت سود یک شرکت به تعداد سهام عادی در دست سهامداران آن است. عدد حاصل از این تقسیم، به عنوان شاخص سودآوری یک شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای یک شرکت معمول است EPS را که برای اقلام غیرمترقبه و رقیق‌شوندگی احتمالی نیز تنظیم شده است، گزارش کند. هرچه EPS یک شرکت بالاتر باشد، سودآوری بیشتری خواهد داشت.

رقیق شدن سهام (Stock Eilution) کاهش درصد سهام مالکان در اثر ارزش‌گذاری جدید یک شرکت است. افزایش تعداد سهم می‌تواند به دلیل مواردی مانند افزایش سرمایه، عرضه عمومی سهام و… باشد. اقلام غیرمترقبه (Extraordinary Items) نیز اقلامی‌ بااهمیت‌ و بسیار غیرمعمول‌ است‌ که‌ منشأ آن‌ رویدادهایی‌ خارج‌ از فعالیت‌های‌ عادی‌ شرکت‌ است.

فرمول محاسبه EPS چیست ؟

اما فرمول محاسبه EPS چیست ؟ مقدار سود هر سهم با تقسیم درآمد خالص بر تعداد سهام موجود به دست می‌آید. در مواردی می‌توان در صورت و مخرج کسر تغییراتی انجام داد که می‌تواند به دلیل اختیار معامله، اوراق قرضه قابل تبدیل به سهم و یا ضمانت باشد. در صورت محاسبه EPS برای عملیات مستمر، صورت کسر اهمیت بیشتری دارد.

فرمول محاسبه EPS به صورت زیر است:

برای محاسبه EPS یک شرکت، از ترازنامه و صورت سود و زیان برای یافتن تعداد سهام عادی پایان دوره، سود پرداخت شده سهام ممتاز (در صورت وجود) و درآمد خالص یا سود استفاده می‌شود. استفاده از میانگین وزنی سهام عادی در دوره گزارش دقیق‌تر است، زیرا تعداد سهام ممکن است با گذشت زمان تغییر کند.

سود سالانه به ازای هر سهم

EPS رقیق ‌شده سالانه برای اپل، آمازون، فیس‌بوک‌، نتفلیکس، گوگل، تسلا، فورد، مایکروسافت و بنک آو امریکا در شکل زیر نشان داده شده است.

سود سهام یا تجزیه سهام باید در محاسبه میانگین وزنی سهام منتشر شده انعکاس پیدا کند. برخی منابع با استفاده از تعداد سهام منتشره در پایان دوره، محاسبه را ساده می‌کنند.

برای مثال، محاسبه EPS برای سه شرکت در پایان سال مالی ۲۰۱۷ به شرح زیر است:

شرکت	درآمد خالص (میلیارد دلار)	سود سهام ممتاز (میلیارد دلار)	سهام عادی وزن‌دار	EPS پایه
فورد	۷٫۶	۰	۳٫۹۸	۷٫۶/۳٫۹۸=۱٫۹۱
بنک آو امریکا	۱۸٫۲۳	۱٫۶۱	۱۰٫۲	۱۸٫۲۳-۱٫۶۱/۱۰٫۲=۱٫۶۳
انویدیا	۳٫۰۵	۰	۰٫۵۹۹	۳٫۰۵/۰٫۵۹۹=۵٫۰۹

مفهوم سود هر سهم یا EPS چیست ؟

اما مفهوم EPS چیست و چه کاربردی دارد؟ سود هر واحد سهم یکی از مهمترین نحوه محاسبه EPS چگونه است؟ متغیرها در تعیین قیمت سهم است. همچنین یکی از مؤلفه‌های اصلی است که برای محاسبه قیمت به درآمد (P/E) استفاده می‌شود (E در P/E به EPS اشاره دارد). با تقسیم قیمت سهم یک شرکت بر سود هر سهم، سرمایه‌گذار می‌تواند ارزش سهام را با توجه به ارزش بازار بررسی کند. EPS یکی از شاخص‌هایی است که می‌توان از آن برای انتخاب سهام استفاده کرد.

مقایسه EPS در شرایط مطلق ممکن است معنای چندانی برای سرمایه‌گذاران نداشته باشد، زیرا سهامداران عادی دسترسی مستقیم به درآمد ندارند. در عوض، سرمایه‌گذاران EPS را با قیمت سهام مقایسه می‌کنند تا ارزش درآمد و دیدگاه معامله‌گران در مورد رشد آینده آن را مشخص کنند.

EPS پایه و EPS رقیق شده

فرمول مورد استفاده در جدول فوق، EPS پایه هر یک از این شرکت‌های منتخب را محاسبه می‌کند. EPS پایه رقیق شدن سهام را که ممکن است توسط شرکت صادر شود لحاظ نمی‌کند. هنگامی که ساختار سرمایه یک شرکت شامل مواردی از قبیل اختیار معامله سهام، ضمانتنامه‌ها و واحدهای سهام غیر قابل معامله (RSU) باشد، این سرمایه‌گذاری‌ها – در صورت اعمال شدن – می‌توانند تعداد کل سهام موجود در بازار را افزایش دهند.

برای نشان دادن بهتر اثرات اوراق بهادار اضافی بر درآمد هر سهم، شرکت‌ها EPS رقیق شده را نیز گزارش می‌دهند که در آن، فرض می‌شود تمام سهام منتشره عرضه شده‌اند.

به عنوان مثال، فرض کنید تعداد کل سهام قابل انتشار و نحوه محاسبه EPS چگونه است؟ عرضه شرکت انویدیا در سال مالی منتهی به سال 2017، تعداد 33 میلیون بوده است. اگر این تعداد به کل سهام ممتاز آن اضافه شود، میانگین وزنی متوسط ​​رقیق شده آن 599 میلیون + 33 میلیون = 632 میلیون سهم خواهد بود. بنابراین، EPS رقیق شده شرکت ۶۳۲ / ۳٫۰۵ = 4٫82 دلار خواهد بود.

EPS و اقلام غیرمترقبه

سود هر سهم را ممکن است چه عمدی و چه ناخواسته با چند عامل تحریف شود. تحلیلگران برای جلوگیری از متداول‌ترین روش‌هایی که ممکن است در EPS تحریف ایجاد کند، از تغییرات مختلفی در فرمول EPS استفاده می‌کند.

شرکتی را در نظر بگیرید که دارای دو کارخانه است که صفحه نمایش تلفن‌های همراه را تولید می‌کند. زمینی که یکی از کارخانه‌ها در آن قرار دارد بسیار ارزشمند است، زیرا تحولات جدیدی در چند سال گذشته در اطراف آن رخ داده است. تیم مدیریت شرکت تصمیم به فروش کارخانه و ساخت یک کارخانه دیگر در زمین‌هایی با ارزش کمتر گرفته است. این معامله سود بادآورده‌ای را برای شرکت حاصل می‌کند.

با اینکه این فروش زمین سود واقعی برای شرکت و سهامداران آن آورده است، جزو «اقلام غیرمترقبه» محسوب می‌شود، زیرا هیچ کس بر این باور نیست که شرکت بتواند آن معامله را در آینده تکرار کند. سهامداران ممکن است در صورت اضافه شدن این سود بادآورده به فرمول EPS، گمراه شوند. بنابراین، فرمول از این موارد مستثنا هستند.

اگر یک شرکت ضرر غیرمعمول داشته باشد- مثلاً شاید یک کارخانه دچار آتش‌سوزی شود – که می‌تواند به طور موقت EPS را کاهش دهد و به همین دلیل حذف شود، می‌توان دلیل مشابهی را مطرح کرد و آن را از آوردن در فرمول EPS معاف کرد.

فرمول محاسبه EPS به استثنای اقلام غیرمترقبه به شکل زیر است:

EPS و عملیات مستمر

یک شرکت سال مالی‌اش را با 500 فروشگاه آغاز کرده و ای پی اس 5 دلار داشته است. با این حال، فرض کنید که این شرکت در این مدت 100 فروشگاه را بسته و سال را با 400 فروشگاه به پایان رسانده است. یک تحلیلگر می‌خواهد بداند EPS فقط برای 400 فروشگاهی که شرکت قصد دارد تا برای دوره بعدی با آن‌ها کار را ادامه دهد، چقدر بوده است.

در این مثال، این مورد می‌تواند EPS را افزایش دهد، زیرا 100 فروشگاه بسته احتمالاً با ضرر کار می‌کرده‌اند. با ارزیابی EPS از عملیات مستمر (Continuing Operations)، تحلیلگر قادر به مقایسه عملکرد قبلی با عملکرد فعلی است.

محاسبه EPS با در نظر گرفتن عملیات مستمر بدین شرح است:

EPS و سرمایه

جنبه مهم EPS که اغلب مورد توجه قرار نمی‌گیرد، سرمایه‌ای است که برای تولید سود (درآمد خالص) مورد نیاز است. دو شرکت می‌توانند EPS مشابهی داشته باشند، اما یکی از آن‌ها با ممکن است با سرمایه کمتری به این عدد رسیده باشد. این شرکت در استفاده از سرمایه خود برای کسب درآمد کارآمدتر خواهد بود و در صورت برابری همه موارد دیگر، از نظر کارآیی یک شرکت «بهتر» است. معیاری که می‌تواند برای شناسایی شرکت‌های کارآمدتر مفید باشد، بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) است.

انواع EPS

براساس مبدأ داده‌ها، سه نوع EPS وجود دارد:

• EPS دنباله‌دار یا تحقق یافته (Trailing EPS): در این نوع EPS که بر اساس بر اساس عدد سال قبل است، از چهار سه‌ ماهه درآمد قبلی و نحوه محاسبه EPS چگونه است؟ اعداد واقعی به جای پیش‌بینی استفاده می‌شود. نسبت P به E اغلب با استفاده از EPS دنباله‌دار محاسبه می‌شود، زیرا نشان دهنده آن چیزی است که در واقعیت اتفاق افتاده است، نه آنچه که ممکن است رخ دهد.
• EPS جاری (Current EPS): به طور معمول، چهار سه ماهه از سال مالی جاری را شامل می‌شود که برخی از آن‌ها ممکن است سپری شده و برخی هنوز به مرحله بعدی نرسیده باشند. در نتیجه، برخی از داده‌ها بر اساس ارقام واقعی و برخی بر اساس پیش‌بینی است.
• EPS پیش‌بینی شده (Forward EPS): این نوع EPS مبتنی بر اعداد و داده‌های آینده بوده و برای مدت زمانی (مثلاً چهار سه‌ ماهه) در آینده پیش‌بینی می‌شود. مقدار این EPS توسط تحلیلگران یا خود شرکت انجام می‌شود. این EPS بر اساس برآوردها است و سرمایه‌گذاران اغلب به EPS پیش‌بینی شده به این دلیل علاقه‌مند هستند که می‌توانند سرمایه‌گذاری را بر اساس برآورد درآمد آینده شرکت پیش‌بینی کنند.

تفاوت DPS و EPS چیست ؟

سود تقسیم شده به ازای هر سهم (Dividends Per Share) یا DPS، بخشی از سود شرکت است که به هر سهامدار پرداخت می‌شود. افزایش DPS یک راه عالی برای یک شرکت است تا عملکرد قدرتمندی را به سهامداران خود نشان دهد. به همین دلیل، بسیاری از شرکت‌هایی که سود دارند، بر افزودن DPS تمرکز می‌کنند.

در واقع، می‌توان گفت که EPS برابر با DPS منهای مجموع اندوخته قانونی، اندوخته طرح و توسعه و سود انباشته است.

چگونه EPS یک نماد را ببینیم؟

برای مشاهده EPS یک نماد، کافی اس به سامانه کدال (+) مراجعه کرده و نماد مورد نظر را جستجو کنید. پس از آن باید صورت سود و زیان شرکت را که در آنجا بارگذاری شده است، دریافت و مشاهده کنید که EPS نیز در آن موجود است.

جمع‌بندی

در این مطلب، سعی کردیم تا به این سؤال پاسخ دهیم که EPS چیست و چگونه محاسبه می‌شود. همچنین انواع آن را مرور کردیم. اکنون از شما دعوت به عمل می‌آوریم تا از طریق بخش نظرات دیدگاه‌های خود را در این رابطه با ما در میان بگذارید؛ پرسش‌هایی که فکر می‌کنید هنوز بی‌پاسخ مانده‌اند را مطرح کنید، یا اگر سخنی دارید که تصور می‌کنید به غنای این مطلب خواهد افزود، آن را حتماً با سایر مخاطبین به اشتراک بگذارید.

سلب مسئولیت مطالب اقتصاد: این مطلب صرفاً‌ با هدف افزایش آگاهی عمومی در حوزه اقتصاد نوشته شده است. برای سرمایه‌گذاری،‌ تجارت و آگاهی دقیق از قوانین مربوط به آن‌ها، لازم است حتماً از دانش و مشاوره افراد متخصص کمک گرفته شود. دقت داشته باشید که قوانین بازار سرمایه و قوانین تجاری و اقتصادی کشور، همواره در حال تغییر هستند و بر همین اساس، ممکن است برخی موارد ذکر شده در این مطلب، دیگر صحت نداشته باشند. مسئولیت هر گونه بهره‌برداری از این نوشتار با هدف سرمایه‌گذاری، تجارت، کسب درآمد و غیره، بر عهده خود افراد بوده و مجله فرادرس هیچ مسئولیتی در این رابطه ندارد. برای اطلاعات بیشتر + اینجا کلیک کنید.

مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش بورس رایگان به زبان ساده» است. در ادامه، می‌توانید فهرست این مطالب را ببینید:

اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

سود سهام چگونه محاسبه می شود؟

هدف اصلی هر سرمایه‌گذار از ورود به بازارهای مالی دستیابی به سود است. در حوزه بورس نیز عاملی که موجب جذب سرمایه‌گذاران می شود، کسب سود از طریق خرید و فروش سهام می‌باشد. شرکت‌های بورسی در همین راستا با سازوکارهای مشخصی اقدام به پاسخگویی این نیاز سهامداران خود می‌نمایند.

تعریف سود سهام

در یک تعریف کلی، سود منافع مالی است که در نتیجه فعالیتی خاص به دست می‌آید. فعالان هر حوزه سود را به عنوان شاخصی برای سنجش میزان اثربخشی فعالیت‌های خود قلمداد می‌کنند. در واقع سود، فایده مالی است که پس از کسر هزینه‌های متحمل شده، به فعالان آن حوزه تعلق می‌گیرد. شرکت‌ها در طی یک دوره مالی برای دستیابی به میزان سود، مجموع هزینه‌های انجام شده را از کل درآمد حاصل شده کسر می‌نمایند. این اختلاف به دست آمده، همان سود شرکت است.

روش‌های کسب سود سهام

سرمایه‌گذاران در حوزه‌های بورسی به دو طریق از سهام خریداری شده خود سود کسب می‌نمایند :

1- افزایش قیمت سهام خریداری شده

سرمایه‌گذاران در بازار بورس با این پیش‌بینی که قیمت سهام خریداری شده در آینده افزایش خواهد یافت، اقدام به خرید آن سهم می‌نمایند. چنانچه قیمت سهم افزایش یابد، سهامدار می‌تواند با قیمتی بالاتر سهام خود را بفروشد و از این اختلاف قیمت، سود کسب کند.

2- سود نقدی سالیانه سهام خریداری شده

در پایان هر سال مالی شرکت‌ها بخشی از سودهای حاصل شده طی آن دوره را به سهامداران خود پرداخت می‌نمایند. به این سود، سود نقدی سالیانه یا DPS گفته می شود. DPS مخفف عبارت dividend per share به معنای درصد سود تقسیمی است. شرکت‌ها پس از برگزاری مجمع سالیانه، میزان این سود را مشخص و نسبت به پرداخت آن اقدام می‌نمایند. پرداخت این سود، نکات و شرایط خاصی دارد که در ادامه به طور مفصل به آن اشاره خواهیم کرد. ابتدا شما را با مفهوم EPS آشنا می‌سازیم.

محاسبه EPS در سود سهام

کلمه EPS مخفف عبارت Earning Per Share به معنای درآمد هر سهم است. برای محاسبه EPS می بایست درآمد کل یک شرکت (پس از کسر مالیات) را در پایان هر سال مالی بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم نمود. عدد حاصل از این تقسیم به عنوان شاخصی برای تعیین میزان سودآوری شرکت و معیاری جهت سنجش ارزندگی سهم می باشد.

هر چه EPS شرکت بالاتر باشد، سودآوری آن نیز بیشتر است. البته باید توجه داشت که این امر به تنهایی نحوه محاسبه EPS چگونه است؟ نمی‌تواند ملاک شما قرار گیرد، لذا به فعالان این حوزه توصیه می‌شود از روش‌های دیگری نیز در تصمیم ‌گیری‌های خود استفاده نمایند.

محدودیت‌هایEPS در محاسبه سود سهام

افزایش EPS به تنهایی معیار موثقی برای پیش‌بینی نرخ رشد آتی شرکت‌ها نمی‌باشد. از جمله محدودیت های EPS می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• محاسبه آن مبتنی بر سود تاریخی است. ممکن است سود جاری شرکت در نتیجه اقدامات مدیریتی افزایش یابد، اما باید توجه داشت که این موضوع به تنهایی تضمین‌کننده افزایش سود آتی شرکت نمی‌باشد. چه بسا ممکن است در شرکتی با EPS بالا، در آینده شاهد کاهش سود باشیم.
• EPS بدون در نظر گرفتن نرخ تورم محاسبه می‌شود. لذا ممکن است نرخ واقعی رشد EPS با نرخ رشد اسمی آن متفاوت باشد.
• محاسبه EPS در شرکت‌های مختلف متفاوت است. هر شرکت با توجه به شیوه‌های محاسباتی و مدیریتی خود به محاسبه EPS می‌پردازد. این موضوع امکان مقایسه کردن شرکت‌ها را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.
• محاسبه EPS تحت تاثیر ساختار سرمایه و هم چنین تصمیمات مدیریتی شرکت است و این مسئله امکان مقایسه آنها را دشوار می‌سازد.

انواع EPS

سه نوع EPS در بازارهای مالی وجود دارد که عبارتند از :

1- EPS پیش‌بینی شده

شرکت‌ها هر ساله قبل از شروع دوره مالی جدید، اقدام به پیش‌بینی میزان سود خود می‌نمایند. این امر توسط مدیران مالی و تحلیلگران شرکت، همچنین با توجه به عوامل اقتصادی مؤثر و عملکرد شرکت در آن سال انجام می‌پذیرد.

پیش بینی سود ممکن است به طور قطعی حاصل نشود، چرا که این امر تحت تاثیر عواملی صورت می‌گیرد. با توجه به اینکه محاسبه سود، برآوردی از آینده شرکت را برای سرمایه گذاران متصور می‌سازد، لذا از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد.

2- EPS تحقق یافته یا دنباله‌ دار

پس از پایان هر سال مالی، درآمد و هزینه های شرکت برآورد و سپس سود خالص محاسبه می‌گردد. به این سود EPS تحقق یافته اطلاق می‌گردد. توجه داشته باشید که این سود پس از پایان سال مالی محاسبه می‌گردد.

3- EPS جاری

محاسبه EPS جاری براساس داده‌های درآمدی در سال مالی صورت می‌گیرد. برخی از این داده‌ها به طور دقیق محاسبه و برخی نیز هنوز محاسبه نشده‌اند. در نتیجه ارقام به دست آمده حاصل از EPS جاری در برخی مواقع، واقعی و برخی صرفاً بر اساس حدس و پیش‌بینی می‌باشد.

نکات مهم EPS در سود سهام

• شرکت‌ها موظف هستند هر سه ماه یکبار، گزارش مالی خود را از طریق سامانه کدال انتشار و در اختیار عموم قرار دهند و از این طریق میزان EPS را اعلام نمایند.
• هر چه میزان EPS یک شرکت بالاتر باشد، بازدهی و سودآوری آن نیز بیشتر خواهد بود. در نتیجه سود تقسیمی آن نیز افزایش می‌یابد. اگر میزان EPS پایین باشد، نشان دهنده زیان شرکت در آن سال مالی است.
• EPS ممکن است تحت تاثیر عواملی چندین بار در طی یک سال مالی تغییر یابد. مدیر مالی با توجه به شرایط و عملکرد شرکت میزان EPS را اعلام می‌نماید که به آن اصطلاحاً تعدیل سود یا تعدیل EPS اطلاق می‌گردد.
• سهامداران با مراجعه به سایت tsetmc.com و یا سامانه کدال، می توانند از مقدار EPS نماد مورد نظر خود اطلاع حاصل نمایند.

اطلاع از میزان EPS از طریق سایت tsetmc

اطلاع از میزان EPS از طریق سایت کدال

برای آشنایی بیشتر با سامانه کدال و TMSTSE می‌توانید، مقاله‌های جامع آموزشی مربوط به آن را مطالعه نمایید.

سود نقدی سهام (DPS)

همانطور که گفته شد، شرکت‌ها در پایان هر سال مالی نسبت به سود سهامداران خود تصمیم‌گیری می‌نمایند. این امر با توجه به سیاست‌های مالی شرکت مشخص می‌گردد و در شرکتهای مختلف، متفاوت است. توجه داشته باشید که همه شرکتها در هر سال مالی سود پرداخت نمی‌کنند، زیرا ممکن است فعالیت شرکت در آن دوره دچار زیان شده باشد و یا سود به دست آمده در مجامع تصویب نشود.

سهامداران مشمول دریافت سود نقدی سهام (DPS)

سهامداران در صورتی مشمول دریافت سود نقدی می‌شوند که در زمان برگزاری مجمع عمومی سالیانه، مالک سهام شرکت باشند. در این خصوص، زمان خرید یا فروش سهام حائز اهمیت نیست بلکه تنها کافی است که فرد در زمان برگزاری مجمع، سهامدار شرکت باشد.

موعد تخصیص سود نقدی سهام (DPS)

عملکرد شرکت‌ها در خصوص زمان پرداخت سود نقدی خود DPS، متفاوت است. به عبارتی این زمان به تصمیمات شرکت در این زمینه بستگی دارد. مطابق با قانون، شرکت‌ها موظفند حداکثر تا هشت ماه پس از تصویب سود نقدی در مجمع، نسبت به پرداخت آن به سهامداران خود اقدام نمایند. در نتیجه تصمیمات شرکت در خصوص زمان پرداخت سود باید با توجه به این زمان تعیین شده باشد.

آگاهی از مقدار سود سهام و شیوه پرداخت آن

سهامداران از طریق تماس با واحد مربوط به اداره سهام شرکتها و یا مراجعه به سامانه کدال از سود نقدی سالیانه سهام شرکت‌ها آگاهی می‌یابند. برای این کار لازم است مراحل زیر را طی نمایید:

1. ابتدا وارد سامانه کدال به نشانی codal.ir شوید.
2. ‌گزینه جستجوی اطلاعیه‌ها را انتخاب نمایید.
3. نام نماد بورسی شرکت مورد نظر خود را وارد نمایید.
4. گزینه زمان‌بندی پرداخت سود را در قسمت نوع اطلاعیه را انتخاب نمایید و سپس گزینه جستجو را انتخاب کنید.

چنانچه شرکت نحوه محاسبه EPS چگونه است؟ اطلاعیه‌ای در این خصوص منتشر کرده باشد، سهامدار می‌تواند آن را مشاهده و در صورت تمایل فایل آن را به صورت pdf یا عکس دریافت نماید.

یک نمونه اطلاعیه در خصوص زمانبندی پرداخت سود سهام

نحوه دریافت سود نقدی سهام (DPS)

سهامداران به سه روش سود نقدی سالیانه خود را دریافت می‌نمایند:

1- دریافت از طریق واریز به حساب بانکی سهامدار

در این روش سهامدار به منظور دریافت سود نقدی، ملزم به ارسال مشخصات حساب بانکی خود به شرکت می‌باشد. در این روش با ارسال فکس، ارسال پستی ، ایمیل و یا مراجعه حضوری، اطلاعات در اختیار شرکت قرار می‌گیرد. باید توجه داشت که برخی شرکت‌ها، پرداخت‌های خود را تنها از طریق حساب بانکی انجام می‌دهند. لذا در این شرایط سهامدار برای دریافت سود باید اقدام به افتتاح حساب در آن بانک نماید و مشخصات آن را به شرکت مربوطه ارسال نماید.

2- دریافت از طریق مراجعه به شعب بانک‌ها

در این روش، شرکت نام بانک طرف قرارداد خود را طی اطلاعیه‌ای به سهامداران خود معرفی می‌نماید. افراد با به همراه داشتن مدارک شناسایی (کارت ملی و کپی آن) و همچنین کد معاملاتی خود به شعب بانک مشخص شده مراجعه و سود خود را دریافت می‌نمایند.

3- دریافت از طریق سامانه سجام

از جمله مشکلات دو روش ذکر شده، زمان‌بر و هزینه‌بر بودن آنهاست. در دو روش فوق، احتمال بروز خطای انسانی در واریز وجوه نیز وجود دارد. لذا تمهیداتی اندیشیده نحوه محاسبه EPS چگونه است؟ شد تا سهامداران بتوانند بدون مراجعه حضوری سود سهم خود را دریافت نمایند. فرایند دریافت سود در این روش به این صورت است که ابتدا شرکت، سود تخصیصی را به حساب شرکت سپرده‌ گذاری مرکزی پرداخت می‌نماید. در مرحله بعد، پرداخت‌ها به صورت همزمان و از طریق سامانه سجام به شماره شبای ارائه شده از سوی سهامداران انجام می‌شود.

مشاهده سود نقدی سهام از طریق سایت کدال

سهامداران با مراجعه به سامانه کدال علاوه بر دسترسی به اطلاعات کامل سود نقدی سالیانه و نحوه پرداخت آن، می‌توانند از میزان این سود نیز مطلع شوند. به این منظور، کافیست در قسمت نوع اطلاعیه‌ها گزینه خلاصه تصمیمات مجمع عمومی سالیانه را انتخاب نمایید.

سهامداران می توانند با انتخاب گزینه خلاصه تصمیمات مجمع به کلیه اطلاعات مصوب در مجمع سالیانه دسترسی یابند.

در گزارش ارائه شده، مقدار DPS با عنوان سود نقدی هر سهم قابل مشاهده می‌باشد.

مقدار DPS سهم را در جدول مشاهده می‌کنید.

تفاوت EPS و DPS در سود سهام

EPS و DPS هر دو ماهیتی از جنس سود دارند. EPS به معنای سود ساخته شده برای هر سهم و DPS سود نقدی تقسیم شده برای هر سهم است. تنها وجه تمایز در مقدار آنهاست که در بیشتر مواقع با یکدیگر تفاوت دارد.

به طور معمول مقدار EPS شرکت از مقدار DPS بیشتر است. شرکت‌ها تمایل دارند همواره مقداری از سود بدست آمده طی یک دوره را نزد خود نگهداری نمایند. این سود در شرایط مختلف و بر حسب نیاز، مورد استفاده قرار می‌گیرد .

ممکن است DPS شرکت در طی یک دوره و تحت تاثیر عواملی از مقدار EPS آن بیشتر شود. در اینجا شرکت‌ها علاوه بر پرداخت سود دوره جاری، مقداری از سود دوره قبل را نیز در میان سهامداران تقسیم می‌نمایند. این امر منجر به افزایش مقدار DPS نسبت به EPS می‌گردد.

نتیجه‌گیری

حال که با مفاهیم EPS ، DPS و نکات آن به طور کامل آشنا شدیم، از این دو فاکتور کاربردی و مهم می‌توانیم در تحلیل های خود استفاده نماییم. توجه به این دو پارامتر در کنار سایر اطلاعات می‌تواند انتخابی درست در بازارهای سرمایه را برای ما به ارمغان آورد. با کمک این دو مفهوم می‌توان از روند رشد شرکت و میزان سودآوری آن در آینده آگاهی یافت.

سود پیش بینی شده (EPS) + فرمول و نحوه محاسبه EPS

آینده نگری و تخمین میزان سود آخر سال یک کار معقول و درستی است که هر شرکت برای بدست آوردن سود سالیانه خود در آخر و تطبیق آن با محاسبات و حدسیات خود مورد بررسی قرار می دهد. در مطلب گذشته در مورد eps به صورت خیلی مختصر توضیح داده شد اما امروز قصد داریم که به صورت اختصاصی در مورد eps یا همان سود پیش بینی شده صحبت کنیم و انواع آن مانند EPS پیش بینی شده و EPS محقق شده و … را معرفی کنیم.

معنی EPS چیست؟

در مطالب گذشته که در مورد نسبت p/e صحبت کردیم اشاره ای به EPS کردیم و گفتیم که eps در اصل مخفف کلمه earning per share است و به معنی درآمد هر سهم می باشد. برای محاسبه EPS کافی است سود خالص شرکت را که پس از کسر مالیات بدست آمده تقسیم بر تعداد کل سهام ها کنیم. مفهوم dps ممکن است در ابتدا شبیه به eps به نظر برسد اما با یکدیگر متفاوتند. مقدار و درصدی از سود هر سهم که شرکت تصمیم میگیرد به سهامداران بدهد را dps می گویند. پس در واقع dps یا سود تقسیمی آن مقداری از eps است که به سهامداران تعلق می گیرد. البته عواملی هم هستند که در محاسبه eps بسیار تاثرگذار هستند. یکی از عوامل مهم که در محاسبه و بررسی eps مهم است آن مقدار و میزان سرمایه لازم به منظور رسیدن به درآمد خالص است در قالب مثال می توان یه این موضوع اشاره کرد هنگامی که شما یک eps پیش بینی شده داشته باشید و مقدار قابل توجهی باشد اما شما این eps را با سرمایه کمتری به دست آورده باشید پس مشخص است که بازدهی و کارایی بیشتری دارد. در ادامه فرمول محاسبه eps را می توانید ببینید.

نحوه محاسبه eps

انواع EPS

همانطور که از اسمش پیداست به EPS ای گفته می شود که در گذشته نسبت به آینده پیش بینی شده باشد. همه شرکت های بورسی موظف هستند که قبل از شروع سال مالی جدید یک برآیندی بکنند از عملکرد و اتفاقات مالی خود و آن را ارائه بدهند. به مقدار سودی که یک شرکت در ابتدای سال مالی خود برآیند و پیش بینی کرده و در انتهای سال مالی به همان مقدار سود رسیده است EPS پیش بینی شده می گویند.

تعدیل سود یا تعدیل eps چیست؟

در eps پیش بینی شده، چون امکان دارد که در طی یک سال اتفاقات بسیار زیاد و متفاوتی رخ دهد طبیعی است که شرکت به دلایل پیش بینی eps اولیه و با توجه به شرایط و اتفاقات جدید رخ داده eps را کاهش یا افزایش دهد که به این امر تعدیل سود یا تعدیل eps می گویند. در صورت افزایش سود شرکت، در پیش‌بینی جدیدی که انجام می‌شود به آن تعدیل سود مثبت می‌گویند واگر سود شرکت کاهش یافته بود به آن تعدیل سود منفی می‌گویند.

در آخر سال مالی شرکت مدیران و حسابداران و مجمع عمومی شرکت دور هم گرد آمده و با محاسبه درآمد و هزینه های شرکت، سود خالص شرکت را بدست می آورند که به این مقدار سود eps تحقق یافته می گویند.

• EPS دنباله‌دار یا تحقق یافته (Trailing EPS):

برای محاسبه این eps دنباله دار باید از داده های زمان گذشته استفاده کنیم به این صورت که از چهار سه‌ ماهه درآمد قبلی و اعداد واقعی به جای پیش‌بینی استفاده می‌شود و برای محاسبه نسبت p به e از eps دنباله دار استفاده می شود.

همانطور که از اسمش پیداست محاسبه EPS جاری شامل 3 الی 4 ماه سپری شده میشود که این اعدا و ارقام میتواند واقعی و ملموس و یا حدس و گمان باشد.

طبق تعریف تعدیل سود اگر اتفاق یکباره و ناگهانی برای شرکت رخ دهد که سود سالیانه شرکت را دچار تغیر و تحول کند باید محاسبه آن را هم به همان نسبت تغییر دهیم. اجناس، ملک و … از شرکت که باعث تعدیل سود سالیانه میشوند اقلام غیرمترقبه گفته می شود.

زمانی پیش می آید که یک فرد دارای شرکت های زیادتری است و محاسبه eps آن ها را برای پایان سال انجام داده است ولی در طول سال یک یا چند شرکت خود را بسته و با مابقی شرکت ها فعالیت خود را ادامه می دهد. برای محاسبه eps این چند شرکت مانده در سال پایان سال و استفاده از همین چند شرکت در سال آینده باید از فرمول زیر استفاده کند.

پی به ای چیست و نسبت P/E در بورس چگونه محاسبه می‌شود؟

P/E نسبت قیمت سهم (price) به درآمد سهم (Earning per share) است. محاسبه نسبت پی به ای یکی از روش‌های رایج ارزش‌گذاری سهام در تحلیل بنیادی است که از طریق آن با تخمین سود خالص شرکت‌ها، ارزندگی سهام بررسی می‌شود. این نسبت عموما برای شرکت‌های تولیدی و سودده مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله می‌توان با نسبت پی به ای و نحوه محاسبه آن آشنا شد.

EPS چیست؟

به سود خالص هر سهم EPS گفته می‌شود که مخفف عبارت Earning Per Share است. برای محاسبه EPS باید سود خالص یک شرکت را بر تعداد سهام آن تقسیم کرد.

تعداد سهام شرکت/ سود خالص شرکت =EPS

تعداد سهام شرکت در فرمول فوق از تقسیم سرمایه شرکت بر ارزش اسمی هر سهم (1000 ریال) محاسبه می‌شود.

شرکت‌ها موظف‌اند صورت‌های مالی خود را به‌صورت دوره‌ای در سامانه کدال منتشر کنند. میزان سود شرکت‌ها در صورت سود و زیان آن‌ها گزارش می‌شود. در ادامه نمونه‌ای از صورت سود و زیان یک شرکت در سامانه کدال نمایش داده شده است.

دو نوع EPS برای ارزش‌گذاری سهام وجود دارد:

EPS گذشته‌نگر (TTM)

EPS گذشته‌نگر به سودی گفته می‌شود که شرکت در 4 فصل گذشته به دست آورده است. سود خالصی که در صورت مالی سود و زیان گزارش می‌شود، EPS گذشته‌نگر است. باید توجه داشت در صورت‌های مالی 3 ماهه، شرکت‌ها میزان سود یک فصل خود را گزارش می‌دهند. برای محاسبه EPS گذشته‌نگر باید سود این فصل را با میزان سود 3 فصل گذشته جمع کرد.

EPS آینده‌نگر (Forward)

در محاسبه EPS آینده‌نگر، تحلیل‌گر با توجه به سود به دست آمده و بررسی عوامل موثر در سود شرکت مانند تورم، نرخ ارز، افزایش حقوق و دستمزد، شرایط اقتصادی ایران و جهان و… سودی که شرکت در یک سال آینده به دست خواهد آورد را پیش‌بینی می‌کند.

نسبت P/E چیست؟

نسبت قیمت به سود خالص هر سهم یک شرکت را نسبت P/E می‌گویند. قیمت (price) ارزش روز آن سهم است که در سایت www.tsetmc.com وجود دارد. نسبت P/E یکی از مهم‌ترین نسبت‌های مالی است که تحلیلگران و سرمایه‌گذاران برای ارزش‌گذاری سهام از آن استفاده می‌کنند. بطور کلی، نسبت P/E یعنی سرمایه‌گذار حاضر است بابت هر ریال سود شرکت چه میزان پول پرداخت کند. همچنین این نسبت نشان می‌دهد که چند سال زمان لازم است تا سودی معادل پولی که سرمایه‌گذاری شده به دست آید.

برای مثال بانک‌ها در ایران به‌طور میانگین تا 20 درصد سود سالانه پرداخت می‌کنند. یعنی اگر شخصی 10 میلیون تومان در بانک سرمایه‌گذاری کند، در طول یک سال 2 میلیون تومان سود دریافت خواهد کرد. به عبارتی پس از 5 سال شخص به اندازه پولی که سرمایه‌گذاری کرده است (10 میلیون تومان) سود کسب خواهد کرد. در مثال ذکر شده نسبت P/E بانک 5 است.

محاسبه نسبت P/E

می‌توان با توجه به انواع EPS ذکر شده برای شرکت‌ها، سهام آن‌ها را از دو روش گذشته‌نگر (TTM) و آینده‌نگر (Forward) تحلیل و ارزش‌گذاری کرد. در ادامه هر یک از این روش‌ها بررسی شده است.

P/E گذشته‌نگر

نسبت P/E گذشته‌نگر یا همان TTM که مخفف (Trailing Twelve Months) است با EPS گذشته‌نگر محاسبه می‌شود. یعنی این نسبت با تقسیم قیمت روز سهم بر سود خالص هر سهم در 4 فصل گذشته محاسبه می‌شود.

سود خالص شرکت در 12 ماه گذشته/ قیمت روز سهم= P/E

پی به ای گذشته‌نگر توسط هریک از شرکت‌ها گزارش می‌شود. همچنین نسبت P/E گذشته‌نگر بصورت لحظه‌ای در سایت www.tsetmc.com نمایش داده می‌شود. این عدد بیانگر عملکرد شرکت در 4 فصل گذشته است و در قیمت روز سهم لحاظ شده است. در ادامه P/E گذشته‌نگر در این سایت قابل مشاهده است.

در این مثال قیمت پایانی سهم (215،042 ریال) بر EPS سهم (29،591 ریال) تقسیم شده است. EPS گزارش شده در این سامانه همان EPS گذشته‌نگر گزارش شده توسط شرکت‌ها است.

P/E آینده‌نگر

P/E آینده‌نگر (Forward) که به آن پی به ای تحلیلی نیز گفته می‌شود، با توجه به سود پیش‌بینی شده شرکت برای 12 ماه آینده، محاسبه می‌شود. معمولا برخی شرکت‌ها میزان فروش و سودسازی خود در یک سال آینده را به‌صورت سالیانه در گزارش تفسیری یا گزارش هیئت‌مدیره خود تخمین و منتشر می‌کنند. اما باید توجه داشت که این پیش‌بینی در طول سال دستخوش تغییراتی از قبیل نرخ‌های جهانی، نرخ فروش، نرخ ارز و… خواهد شد که در سود پیش‌بینی شده توسط شرکت لحاظ نمی‌شود.

مقایسه P/E گذشته‌نگر و آینده‌نگر

برخی از سرمایه‌گذاران از P/E گذشته‌نگر استفاده می‌کنند. زیرا این عدد با فرض اینکه شرکت‌ها درآمد خود را به‌طور دقیق گزارش کرده باشند عددی قابل اعتماد است. این افراد معمولا معتقدند برآورد درآمد تحلیل‌گران برای آینده یک شرکت ممکن است صحیح و مطمئن نباشد.

از طرفی افراد برای کسب سود در آینده نسبت به خرید سهام اقدام می‌کنند. بنابراین چیزی که برای سرمایه‌گذار اهمیت دارد میزان سودسازی شرکت در آینده است. قیمت کنونی سهام باتوجه به گذشته شرکت مشخص شده است یا به عبارتی EPS گذشته‌نگر تاثیر خود را بر قیمت سهام گذاشته است. بنابراین سرمایه‌گذاران باید پول خود را براساس میزان سودسازی آینده شرکت سرمایه‌گذاری کنند و آنچه برای سرمایه‌گذار دارای ارزش است، EPS آینده‌نگر شرکت است.

نسبت P/E گروه

سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران برای تعیین ارزش نسبی سهام از طریق نسبت P/E، شرکت‌های یک صنعت را در مقایسه با یکدیگر ارزش‌گذاری می‌کنند. برای هر صنعت P/E گروه محاسبه می‌شود. این نسبت در سایت www.tsetmc.com در قسمت دیده‌بان بازار گزارش می‌شود. P/E هر صنعت میانگینی از پی‌به‌ای‌های شرکت‌های حاضر در آن صنعت است. P/E میانگین محاسبه شده شرکت‌ها نیز گذشته‌نگر است. در این روش باید توجه داشت که P/E یک شرکت از یک گروه با P/E گروه دیگر سنجیده نشود.همچنین می‌توان یک شرکت را در برابر سوابق تاریخی خود مورد تحلیل و مقایسه قرار داد. در ادامه به بررسی ارزش‌گذاری به این روش پرداخته شده است.

ارزش‌گذاری به روش P/E

برای ارزش‌گذاری به روش P/E، می‌توان یک شرکت را در گروه خود سنجید و قیمت آن را پیش‌بینی کرد. برای مثال نسبت P/E در یک صنعت که شرکت‌ها از نظر حاشیه سود، فروش، ارزش بازار و… مشابه هستند 6 محاسبه شده است. یعنی در این صنعت افراد به ازای هر واحد سود به‌طور میانگین 6 واحد پول پرداخت می‌کنند. پس P/E پایین‌تر از این عدد می‌تواند به این معنی باشد که این شرکت با قیمتی پایین‌تر از ارزش ذاتی خود معامله می‌شود و می‌توان انتظار داشت قیمت این سهم رشد داشته باشد. باید توجه داشت که میانگین P/E هر صنعت مانند پی ‌به ‌ای شرکت‌ها نیز می‌تواند با گذر زمان تغییر کند. در این روش P/E بالاتر از پی به ای صنعت نیز می‌تواند نشانگر بالا بودن قیمت یک سهم باشد.پس می‌توان انتظار داشت با گذر زمان قیمت سهم کاهش یابد.

• نکته‌ای که در این روش ارزش‌گذاری مقایسه‎‌ای باید به آن توجه داشت این است که در یک صنعت شرکت‌‎هایی در یک گروه مقایسه‌ای قرار بگیرند که از لحاظ سایز، تکنولوژی، کیفیت محصول و… تاحدودی مشابه باشند. زیرا ممکن است اگر شرکتی در یک صنعت دارای تکنولوژی به‌روزتر یا برند معتبرتری نسبت به سایر شرکت‌های موجود در آن صنعت باشد، بازار پی به ای بالاتری نسبت به پی به ای متوسط صنعت به آن شرکت اختصاص دهد.

نکات ارزش‌گذاری با نسبت P/E

گاهی برای شرکت‌هایی با P/E بالا گفته می‌شود که این شرکت‌ها رشدی هستند. اکنون این سوال مطرح است که شرکت‌ رشدی چه شرکتی است و چرا P/E بالایی دارد؟

در برخی تقسیم‌بندی‌ها شرکت‌ها به دو گروه رشدی و ارزشی تقسیم می‌شوند. شرکت‌ ارزشی به شرکتی گفته می‌شود که به ثبات رسیده و بالغ شده‌ است. این شرکت‌ها امکان رشد بیشتری ندارند و شرایط باثباتی از لحاظ میزان تولید، فروش، حاشیه سود و… دارند. شرکت رشدی به شرکتی گفته می‌شود که در چرخه عمر خود هنوز به بلوغ نرسیده‌ است نحوه محاسبه EPS چگونه است؟ و امکان رشد قابل‌توجهی برای آن‌ وجود دارد. رشد این شرکت‌ها می‌تواند در میزان تولید، مبلغ فروش و یا دیگر عواملی باشد که در نهایت باعث رشد سودآوری آن‌ها شود. شرکت‌های صنعت دارو و IT عمدتا در گروه شرکت‌های رشدی قرار دارند. شرکت‌های رشدی ممکن است در ابتدا سود نداشته باشند یا سود آن‌ها بسیار اندک باشد؛ با گذشت زمان و انتظار سوددسازی بالای این شرکت‌ها در آینده، قیمت سهام آن‌ها به مرور رشد خواهد کرد.

در محاسبات انجام شده با پایین بودن مخرج این کسر یعنی سود خالص به ازای هر سهم و رشد قیمت روز سهام آن (صورت مخرج)، نسبت P/E این شرکت‌ها افزایش پیدا خواهد کرد. به‌عبارتی می‌توان گفت P/E بالا برای شرکت‌های رشدی یعنی افراد پول بیشتری برای خرید این سهم پرداخت می‌کنند و انتظار سوددهی بیشتری از آینده این شرکت دارند.

نکته‌ی دیگری که باید در خصوص ارزش‌گذاری به روش P/E به آن توجه کرد این است که اگر P/E یک شرکت ارزشی در مدت طولانی پایین باشد و رشد نکند می‌تواند نشان‌دهنده کاهش سودآوری آن در سال‌های آینده باشد. بنابراین افراد فعال در بازار سرمایه حاضر نیستند سهام این شرکت را با قیمت بالاتری خریداری کنند.

اهمیت ارزش‌گذاری به روش نسبت P/E فوروارد و TTM

همانطور که گفته شد آنچه برای سرمایه‌گذار ارزش دارد میزان سودسازی شرکت‌ها در آینده، یعنی همان پی به ای فوروارد است. پس محاسبه دقیق P/E فوروارد اهمیت زیادی در تحلیل شرکت‌ها دارد. از طرفی محاسبه این نسبت به عوامل زیادی مانند میزان نرخ تورم، عوامل موثر در صنعت آن شرکت و موارد بسیار دیگر بستگی دارد.

با توجه به اینکه محاسبه این نسبت برای تحلیل بنیادی تمام شرکت‌ها به دانش و زمان زیادی نیاز دارد، افراد بسیاری از پی به ای TTM برای تحلیل شرکت‌ها استفاده می‌کنند.

تیمی از متخصصین در انیگما P/E تحلیل بنیادی تمامی شرکت‌های تولیدی را انجام داده‌اند و با محاسبه سود سهم این شرکت‌ها، پی ای فوروارد هر یک از آن‌ها را محاسبه و در اختیار کاربران قرار داده‌اند. در ادامه نمودار مقایسه‌ای پی به ای فوروارد کلیه شرکت‌های تولیدی و پی ای TTM آن‌ها قابل مشاهده است.

همانطور که در این نمودار مشخص است در حال حاضر پی به ای TTM و پی به ای فوروارد به یکدیگر همگرا شده‌اند. این موضوع نشان‌دهنده تعدیل انتظارات و رسیدن به تعادل در بازار است.