آیا معامله برروی سهام سودآور است؟

با توجه به شرایطی که دارد یک پارامتر گول زننده بازار است و بسیاری از سهامداران را مورد تردید قرار می‌دهد. تحلیل گران و خبرگان بزرگ بازار سعی می‌کنند به منظور تحلیل خود به شاخص کل مراجعه نکنند

آدرس اشتباه برجام به سهامداران بورس| فریب شاخص کل را نخوردید

حسین نیا کارشناس آیا معامله برروی سهام سودآور است؟ بازار سرمایه می‌گوید که برجام عامل چندان تاثیر گذاری برای بازار سرمایه نیست چرا که بدون برجام هم عامل سودآوری در شرکت‌ها رخ داده است.

بازار؛ گروه بورس: حسن حسین نیا کارشناس و مدرس بازار سرمایه می‌گوید که بازار حداقل در کوتاه مدت منتظر برجام نیست و تا زمانی که ارزش معاملات بالا نرود نمی‌توان انتظار داشت که شاخص کل رشد کند.

او در گفتگوی با خبرگزاری بازار که در ادامه آن را می‌خوانید معتقد است که شاخص کل به زیر یک میلیون ۳۰۰ یا یک میلیون واحد نخواهد رسید.

روز ۱۲ مهر ماه شاخص کل بورس تهران با حدود ۴ هزار واحد ریزش به یک میلیون ۳۱۳ هزار واحد رسید و این عدد از سال ۹۹ تا کنون برای بازار بورس بی سابقه بوده است.

گفتنی است که عشقی رئیس سازمان بورس و خاندوزی وزیر اقتصاد به منظور بررسی آخرین وضعیت بازار سرمایه، بررسی پیشنهادات کمیسیون اقتصادی در مورد احکام مربوط به بازار سرمایه در بودجه سال ۱۴۰۱ و همچنین بررسی طرح اصلاح قانون بازار اوراق بهادار به مجلس می‌روند.

در این گفتگو حسین نیا به بررسی وضعیت بازار سرمایه، تاثیرات پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگها و همچنین بررسی شاخص کل پرداخت.

*در پایان هفته گذشته ما شاهد رشد شاخص کل و ورود پول حقیقی به بازار سرمایه بودیم اما این روند در ابتدای هفته جاری چندان دوام نداشت، دلیل ورود این پول حقیقی بعد از هفته‌ها ریزش به بازار سرمایه چه بود؟

بازار در هفته‌ها و روزهای گذشته شاهد ریزش شدید و خروج حجم بالا و قابل قبولی از نقدینگی اشخاص حقیقی از بورس بوده است.

*میزان خروج پول حقیقی به صورت تخمینی چقدر بوده است؟

تقریبا بالای ۲۰ هزار میلیاد تومان در هفته‌های اخیر بود.

در دو روز کاری انتهای هفته گذشته یعنی روز دوشنبه و چهارشنبه بازار نسبتا مثبت بود که می تواند حاصل برخی از مولفه‌ها باشد. از جمله می‌توان گفت که شاخص کل و همچنین قیمت سهم‌ها به حدی افت کرده بود که انتظار داشتیم در این نقطه حمایت شود.

قیمت سهم‌های بزرگ و تعیین کننده از جمله خودرو سازها و پالایشگاها، افت شدیدی داشتند، بنابراین به قیمت‌های جذابی رسیده بودند که می‌توان عنوان کرد در نقطه حمایتی خود به سر می‌برند که حمایت هم صورت گرفت اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که همچنان ما ارزش معاملات پایینی داریم. هر چند که روز چهارشنبه ما شاهد ورود ۳۰۰ میلیارد تومان پول اشخاص حقیقی بودیم ولی این حجم در برابر مقداری که خروج پیدا کرده عدد قابل توجهی نیست.

از طرفی هم ما شاهد تغییرات و اعمال سلیقه‌ای بودیم که می‌توان به یکی از ریسک ها بازار که مورد انتقاد سهامداران حقیقی و تحلیلگران بازار است یعنی معافیت بازارگردان‌ها از اعمال سفارش فروش در سامانه معاملاتی اشاره کرد بنابراین بازارگردان‌ها برای فروش اقدام نمی‌کردند و باعث شده بود که این تفکر هم پیش بیایید که این بازار مثبت باشد.

همچنان برای اینکه اعلام کنیم ما وارد یک روند صعودی شدیم هنوز زود است هر چند محتمل می‌باشد. از یک سو قیمت‌ها جذاب شدند و از طرفی هم ما به گزارشات شش ماهه شرکت‌ها که گزارشات نسبتا خوبی در برخی از صنایع هستند، نزدیک هستیم اما فعلا شرایطی که برای بالا بردن ارزش معاملات برای تغییر روند بازار لازم می‌باشد صورت نگرفته است.

درست است که برجام می‌تواند باعث تسریع معاملات و فرایند خرید و فروش مواد و محصولات در برخی از صنایع شود ولی تاثیرگذاری خاصی در بازار ما ندارد چرا که ما اگر روند سود آوری را در نظر بگیریم بدون وجود برجام هم شاهد سوداوری شرکت‌ها خواهیم بود

*ما شاهد این هستیم که بسیاری از کارشناسان و حتی فعالین بازار سرمایه شرایط فعلی بازار را ناشی از نامشخص بودن برجام می‌دانند، چه مقدار مسئه برجام بر وضعیت بازار سرمایه تاثیر گذار خواهد بود؟

درست است که برجام می‌تواند باعث تسریع معاملات و فرایند خرید و فروش مواد و محصولات در برخی از صنایع شود ولی تاثیرگذاری خاصی در بازار ما ندارد چرا که ما اگر روند سود آوری را در نظر بگیریم بدون وجود برجام هم شاهد سوداوری شرکت‌ها خواهیم بود.

پی بی ای(P/E) بازار بسیار افت داشته و بر روی اعداد جذابی قرار دارد، همچنین باید دقت داشته باشیم که سود شرکت‌ها به خصوص سود شرکت‌های پالایشگاهی روند خوبی داشته است که در برخی از صنایع هم شرایط به همین صورت می‌باشد آیا معامله برروی سهام سودآور است؟ البته باید دقت کنیم. شاخص برجام می‌تواند در بلند مدت بر روند سوداوری و فروش شرکت‌ها تاثیر گذار باشد در غیر این صورت نمی‌توان انتظار تاثیر گذاری خاصی از برجام داشته باشیم.

حتی در سال‌های گذشته بدون برجام به واسطه افزایش نرخ رشد قیمت دلار در داخل به عنوان یک مولفه تاثیر گذار شاهد رشد سود اوری شرکت‌ها به واسطه رشد نرخ دلار بودیم.

با توجه به شرایطی که دارد یک پارامتر گول زننده بازار است و بسیاری از سهامداران را مورد تردید قرار می‌دهد. تحلیل گران و خبرگان بزرگ بازار سعی می‌کنند به منظور تحلیل خود به شاخص کل مراجعه نکنند

*وضعیت شاخص کل را چگونه ارزیابی می‌کنید آیا باید منتظر کاهش بیشتر از این حد باشیم؟

متاسفانه شاخص کل ما با توجه به شرایطی که دارد یک پارامتر گول زننده بازار است و بسیاری از سهامداران را مورد تردید قرار می‌دهد. تحلیل گران و خبرگان بزرگ بازار سعی می‌کنند به منظور تحلیل خود به شاخص کل مراجعه نکنند.

شاخص کل را می‌توان با شاخص‌سازها تغییر داد و عملا این تغییر می‌تواند مثبت یا منفی باشد، بنابراین نمی‌شود هیچ کفی برای آن متصور شد. با توجه به قیمت‌های که در بازار سهام وجود دارد و همچنین گزارشات شش ماهه شرکت‌ها، افت بیشتر شاخص کمی دور از ذهن است مگر اینکه شرایط خاصی در جامعه رخ دهد، در غیر این صورت اینکه شاخص به زیر یک میلیون ۲۰۰ یا یک میلیون واحد برسد با واقعیت‌های اقتصادی نمی‌خواند.

اگر بخواهیم اثرات شانگهای را حداقل در کوتاه مدت بررسی کنیم خیلی زود است؛ باید دید با توجه به شرایط ژئوپولوتیک منطقه چه اتفاقی خواهد افتاد

*پیوستن ایران یا به عبارتی عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک دستاورد در دولت از آن نام برده می‌شود، چقدر این مسئله می‌تواند در بازار سرمایه نقش ایفا کند؟

قبل از اینکه وارد بحث عضویت ایران در سازمان همکاری شانگها بشویم باید یک مسئله دیگر را در نظر گرفت و آن وضعیت روسیه است. روسیه با توجه به اتفاقاتی که در شرق اروپا افتاد مورد تحریم‌های بین المللی قرار گرفت، بسیاری انتظار داشتند که شرکت‌های صنایع غذایی و دیگر شرکت‌های ما بتوانند جایگزین برای صادرات به روسیه شوند.

باید ببنیم در صورت‌های مالی شش ماهه شرکتهایی که بیان شد آیا اتفاق خاصی می‌افتد و ما می‌توانیم بهرمند شویم یا خیر، به هر حال روسیه هم نفوذ خاصی دارد و می‌تواند در برخی از بازارهای صادراتی رقیب ما شود.

هر چند که در ماهای گذشته عملا ما عملکرد مطلوبی از این ناحیه ندیدیم و به نظرم اگر بخواهیم اثرات شانگهای را حداقل در کوتاه مدت بررسی کنیم خیلی زود است؛ باید دید با توجه به شرایط ژئوپولوتیک منطقه چه اتفاقی خواهد افتاد.

دولت به این راحتی نمی‌خواهد مدیریت خودرو سازها را از دست بدهد. در حرف برخی از مسائل گفته می‌شود اما از حرف تا عمل فاصله زمانی و عملکردی وجود دارد که همه دنبال آن هستند

* چرا واگذاری بلوک خودرو سازها با وجود اینکه جزو سهم‌های بزرگ بازار هستند نتوانسته روند بازار را بهبود دهد؟

می‌توان گفت که هنوز بازار این اعتماد را برای اینکه آیا این طرح عملیاتی خواهد شد یا نه را پیدا نکرده؟ هر چند که سازمان خصوصی سازی در ماه‌های گذشته نشان داد به سمت عمل گرایی پیش رفته ولی هنوز سهامداران شک دارند که آیا واقعا خصوصی سازی واقعی در خودروسازان اتفاق خواهد افتاد یا خیر؟

حقوق عملیاتی شدن این طرح و وجود مشتریان بالقوه برای آن، اگر واقعا آن گونه که سازمان خصوصی سازی گفته وجود داشته باشد می‌تواند به عنوان یک محرک بسیار قوی برای بازار سرمایه باشد.

خودروسازی صنایع بزرگی است و ورود آن به سود آوری می‌تواند بازار سرمایه را متحول کند و در عین حال همیشه نشان داده با تحرک خودش این توانایی را دارد که بازار را جابه جا کند اما هنوز تا اجرایی شدن واقعی آن نمی‌توان اثرات آن را بیان کرد.

به هر حال دولت هم به این راحتی نمی‌خواهد مدیریت خودرو سازها را از دست بدهد. در حرف برخی از مسائل گفته می‌شود اما از حرف تا عمل فاصله زمانی و عملکردی وجود دارد که همه دنبال آن هستند.

جانشین فراجا : ۲ هزار پلیس در اغتشاشات مصدوم شدند

ساعت24-جانشین فرماندهی انتظامی کشور گفت: حدود دو هزار نفر از نیروهای پلیس در اغتشاشات اخیر مصدوم شدند.

سردار قاسم رضایی در جمع خبرنگاران افزود: حوادث اخیری که در کشور رخ داد به این دلیل بود که عده‌ای بدون بررسی و مطالعه بر روی موضوع اعتراضی خود به معاندین و منافقان خفته خوراک دادند. این افراد باید جواب ملت را بدهند زیرا آنها در هزینه‌هایی که برای نظام به وجود آوردند سهم دارند. وی تاکید کرد: دستگاه قضایی قطعا به اقدامات این آیا معامله برروی سهام سودآور است؟ افراد رسیدگی خواهد کرد زیرا برای مردم فتنه ایجاد کرده و باعث ایجاد خسارات شخصی، دولتی و سازمانی شدند.

به گفته جانشین فراجا، جمعیتی که مرتکب این اقدامات شدند در مقابل جمعیت ملت ایران هیچ هستند، افرادی با عنوان دانشجو و یا صنوف مختلف این اقدامات را انجام دادند که بخش اعظم آنها به صورت احساسی عمل کردند.

رضایی ادامه داد: از طرفی در میان این افراد کسانی هم هستند که مزدور بوده و اقدامات خرابکارانه خود را انجام دادند که البته تعدادشان اندک است همچنین در بین دستگیر شدگان از منافقان، گروه‌های چپ، گروه‌های منحله مانند کوموله و دموکرات وجود داشتند که آنها مسلحانه دستگیر شدند.

وی خاطرنشان کرد: پلیس از تجمعات قانونی استقبال می‌کند، برخی از اعتراضات ممکن است از مبادی مکاتبه‌ای صورت گیرد که ما از این موارد استقبال خواهیم کرد و به صورت انتظامی امنیت این تجمعات را برقرار می‌کنیم اما افرادی در این بین از فرصت به وجود آمده سواستفاده می‌کنند و مغازه‌ها و ماشین‌های مردم را به آیا معامله برروی سهام سودآور است؟ آتش می کشند، یا به آلات و ادوات خدماتی شهرداری آسیب وارد می‌کنند، این رفتارها دیگر اعتراض نیست و اغتشاش است.

کشته‌سازی ترفندی که گردن نیروهای نظامی و انتظامی می‌اندازند

رضایی با بیان اینکه این اقدامات مورد توجه هیچ ملت و کشوری نیست افزود: قانون به ما تکلیف کرده است که مسئول برخورد با مجرمان باشیم، البته بدانید کشته‌سازی یکی از ترفندهای این افراد است همچنین برخی‌ها را می زنند و می‌کشند و این اقدام را به گردن نیروهای نظامی و انتظامی می‌اندازند و در تجمعات اعلام می‌کنند که پلیس آنان را کشته است.

به گفته وی، برخی از افراد با اظهارنظرهای نادرست و نابه جای خود منافقان خفته را بیدار کردند، افرادی که در فتنه ۸۸ آن همه خسارت به بار آوردند، امروز مواردی را مطرح می‌کنند که باعث ایجاد آسیب و زیان به مردم می‌شوند، آیا اینها خجالت نمی‌کشند، در مقابل ملت حیا نمی‌کنند.

رضایی تاکید کرد: این افراد در زمانی که مسئولیت داشتند در حق مردم خیانت کردند و حالا حامی مردم شده‌اند. مردم فهمیم هستند و این موارد را به خوبی درک می‌کنند، زمانی که این افراد اظهار نظر می‌کنند مردم به آنها نیشخند می‌زنند.

وی اضافه کرد: افرادی که اغتشاشات را به وجود آوردند باعث شدند تا مستکبران به ویژه رژیم صهیونیسمی در رابطه با این موضوع واکنشی را نشان بدهند، برخی از کشورهای غربی نیز ناخواسته از حرف‌های این افراد تبعیت کردند.

آشنایی با انواع بازارهای مالی و بازار سرمایه

وقتی از بازارهای مالی حرف می‌زنیم، بیشتر افراد تصویر بازار شلوغ بورس نیویورک یا معامله‌گران عصبانی تالار معاملات آتی شیکاگو را به یاد می‌آورند. البته این تصاویر دیگر قدیمی شده‌اند، زیرا این روزها معاملات آنلاین جای مبادلات رو در رو را گرفته‌اند. صرافی‌های ارز دیجیتال تنها بخشی از بازارهای مالی هستند؛ زیرا این بازارها مدت‌ها پیش از وجود صرافی‌ها و کارگزاری‌ها به شکل امروزی وجود داشته‌اند. بازارهای مالی از زمانی که بشر به کشاورزی و داد و ستد آن با دیگران روی آورد، وجود داشته اند. اگر کشاورزان برداشت مناسبی نداشتند باید برای کاشت محصول در سال بعد بذر به‌دست می‌آوردند. اگر هم برداشت خوبی داشتند باید تصمیم می‌گرفتند که محصولات مازاد خود را ذخیره یا مبادله کنند. این شرایط آنها را مجبور می‌کرد تا برای به‌دست آوردن بذر یا غذای ذخیره با دیگران معامله کنند.

درآمد ماهیگیران نیز به مقدار صید، نوع ماهی‌ها و آب و هوا وابسته و بی‌ثبات بود. در حقیقت، تصمیمات و مبادلات تمامی آن کشاورزان و ماهیگیران بود که اساس بازارهای مالی و بازار سرمایه امروزی را تشکیل داد. داد و ستد هایی که هدف آن بسیار شبیه بازارهای امروزی است. در این مقاله شما با مفهوم بازار مالی و انواع بازارهای مالی و بازار سرمایه آشنا خواهید شد.

بازارهای مالی چیست؟

بازار مالی (Financial Market) بستری است که افراد و نهادها از آن برای انجام معاملات با انواع دارایی‌ها مانند اوراق بهادار، ارزهای دیجیتال و دیگر دارایی‌های قابل تعویض استفاده می‌کنند. بازار براساس قرار گرفتن فروشندگان و خریداران در یک مکان کار می‌کند و قانون عرضه و تقاضا نیز قیمت‌ها را در بازار مشخص می‌کند. در حقیقت، انواع بازارهای مالی به افراد کمک می‌کند تا به راحتی یکدیگر را پیدا کنند؛ آنها با این کار انجام معامله میان کاربران را تسهیل می‌کنند.

بازارهای مالی انواع مختلفی دارند؛ ویژگی‌های دارایی مورد معامله و نیازهای کاربران است که مشخصات هرکدام از این بازارها را تعیین می‌کند. بازار سهام، بازار فارکس، بازار ارزهای دیجیتال، بازار پول، بازار اوراق قرضه، بازار کالا و بازار مشتقه از محبوب‌ترین شکل‌های بازارهای مالی هستند. این بازارها بستری هستند که کسب و کارهای مختلف برای جذب سرمایه مورد نیاز خود برای توسعه، از آن استفاده می‌کنند. در واقع، بازارهای مالی مانند کانال‌هایی هستند که جریان سرمایه‌ را از عرضه‌کنندگان به سمت تقاضاکنندگان هدایت می‌کنند.

بازار سرمایه (Capital Market) نیز بخشی مهم از بازارهای مالی است که معاملات ابزارهای مالی مانند سهام، اوراق بدهی، صندوق‌های قابل معامله (ETF) و غیره را تسهیل می‌کند. همچنین، منبع جذب سرمایه برای افراد، شرکت‌ها و دولت‌های است و نقش مهمی در تقسیم منابع و ایجاد نقدینگی برای کارکارآفرینان بازی می‌کند. انواع بازارهای مالی را می‌توان براساس نوع دارایی مورد معامله و زمان سررسید آنها تقسیم‌بندی کرد.

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی بسیار زیادی در سراسر جهان وجود دارند و هر کشوری حداقل از یکی از انواع آنها استفاده می‌کند. برخی از این بازارها کوچک‌تر هستند و سرمایه در گردش کمی دارند، برخی دیگر نیز مانند «بازار بورس نیویورک» که روزانه تریلیون دلار معامله در آن انجام می‌شود در سطح بین‌المللی شناخته شده هستند. در ادامه این مقاله ۶ نوع از شناخته‌شده‌ترین انواع بازارهای مالی را بررسی می‌کنیم:

بازار سهام (Stock Market)

بازار سهام یا بازار بورس، شناخته‌شده‌ترین شکل از بازارهای مالی است. در این بازار سهام شرکت‌ها (سهامی عام) توسط معامله‌گران و سرمایه‌گذاران خرید و فروش می‌شود. هر سهم قیمتی دارد که براساس عواملی مانند ارزش بازار، دارایی‌های شرکت و عرضه و تقاضا و .. مشخص می‌شود. زمانی که قیمت این سهم‌ها به دلیل عوامل اقتصادی یا تجاری افزایش می‌یابد، سرمایه‌گذاران می‌توانند با فروش آنها کسب درآمد کنند. در این بازار خرید سهام برای سرمایه‌گذاران ساده است، اما چالش واقعی انتخاب سهامی است که در نهایت سودآور باشد. در واقع، زمانی که سهام را با قیمت کمتر می‌خرید و با قیمت بالاتر می‌فروشید می‌توانید کسب درآمد کنید.

بسیاری از شرکت‌ها از بازار سهام برای جذب سرمایه استفاده می‌کنند؛ آنها این کار را از طریق بازار اولیه یا عرضه اولیه عمومی (IPO) انجام می‌دهند. بازار اولیه (Primary Market) زمانی شکل می‌گیرد که دارایی شرکت برای اولین بار عرضه و فروخته شود. در این بازار، شرکت سرمایه مورد نیاز خود را به طور مستقیم و از طریق فروش سهام به سرمایه‌گذاران تامین می‌کند. معامله‌گران پس از لیست شدن شرکت و عرضه آن در بازار اولیه، معامله‌گران می‌توانند سهام شرکت را در بازار ثانویه خرید و فروش کنند. در حقیقت، تمامی معاملات سهام در بازار بورس، درون بازار ثانویه (Secondary Market) انجام می‌شوند.

نکته جالب اینجاست که بازار بورس اوراق بهادار از قرن‌ها پیش و زمانی که هیچ فناوری در کار نبوده، وجود داشته است. بزرگترین بازارهای سهام که در کشورهای توسعه یافته مانند آمریکا و ژاپن به شکل امروزی از قرن ۱۹ یا ۲۰ ایجاد شده‌اند.

بازار اوراق قرضه (Bond Market)

بازار اوراق قرضه که با نام بازار درآمد ثابت نیز شناخته می‌شوند، شکل دیگری از بازارهای مالی است. شرکت‌ها، سازمان‌ها و دولت‌ها با فروش اوراق قرضه در این بازار سرمایه مورد نیاز خود برای توسعه را به‌دست می‌آورند. بسیاری از شهرداری‌ها نیز برای تامین مالی مخارج مورد نیاز خود برای ساخت پروژه های عمومی مانند مدرسه، ایستگاه آتش نشانی، پارک‌ها و جاده‌ها اوراق قرضه منتشر می‌کنند. ارواق قرضه (Bond) نوعی سرمایه‌گذاری است که در آن سرمایه‌گذار از طریق خرید اوراق پول قرض می‎‌دهد؛ در مقابل شرکت یا نهاد فروشنده متعهد می‌شود تا اعتبار دریافتی را در بازه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره‌ای ثابت بازپرداخت کند.

اوراق قرضه شبیه توافقی میان وام‌دهنده و وام‌گیرنده است که جزییات وام مانند مقدار سرمایه، زمان بازپرداخت و سود پرداختی در آن مشخص شده است. به همین دلیل گاهی اوقات به بازار اوراق قرضه بازار بدهی یا بازار اعتباری نیز می‌گویند. بیشتر معاملات بازار اوراق قرضه در بازار اولیه انجام می‌شود؛ جایی که در آن سرمایه‌گذاران اوراق قرضه را از فروشندگان (وام‌گیرندگان) خریداری می‌کنند. معامله‌گران می‌توانند اوراق بهاداری را که قبلا منتشر شده در بازار ثانویه خرید و فروش کنند. معمولا این معاملات از طریق بازار بورس یا فرابورس انجام می‌شود، البته که حجم سرمایه معامله شده در بازارهای اوراق قرضه بسیار بیشتر از بازارهای سهام است.

مهم‌ترین مزیت بازار اوراق قرضه نسبت به بازار سهام، ریسک پایین‌‌تر سرمایه‌گذاری است. همین ویژگی باعث می‌شود تا اوراق قرضه نسبت به سهام بازدهی و سودآوری کمتری نیز داشته باشد. همچین این نکته را در نظر داشته باشید، با اینکه اوراق قرضه شرکتی نرخ بهره بالاتری دارند اما اوراق تحت حمایت دولت از امنیت بیشتری برخوردار هستند. ورشکستگی بدترین سناریویی است که سرمایه‌گذاران می‌توانند تجربه کنند؛ در این شرایط شرکت‌ها معمولا می‌توانند بخشی از سرمایه را پس بدهند.

بازار کامودیتی (Commodity Market)

بازار کامودیتی یکی دیگر از انواع بازارهای مالی است که تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در آن به معامله کالای اساسی می‌پردازند. در یک تعریف ساده، کامودیتی کالایی است که می‌توان آن را با کالاهای مشابه دیگر معامله کرد. در این بازار کالاهای اساسی را به دو دسته کلی کامودیتی سخت و کامودیتی نرم تقسیم می‌کنند. کالاهای انرژی مانند آیا معامله برروی سهام سودآور است؟ نفت و گاز و فلزات گران‌بها مانند طلا، نقره و پلاتین در دسته کامودیتی‌‌های سخت قرار می‌گیرند. کالاهای کشاورزی مانند گندم، ذرت و سویا و محصولاتی مانند پنبه، قهوه و شکر را می‌توان در دسته کامودیتی‌های نرم قرار داد. فلزات اساسی مانند آلومینیوم، مس، روی و آهن نیز در دسته کامودیتی‌های جای می‌گیرند.

معاملات در بازار کامودیتی به دو دسته تقسیم می‌شود: معاملات اسپات (Spot) و معاملات آتی یا فیوچر (Future). در بازار اسپات، کالاهای اساسی با پول مبادله می‌شوند. در بازار آتی نیز کالاهای اساسی در تاریخی از پیش تعیین شده و با قیمتی مشخص معامله می‌شوند. بیشتر معاملات کالاهای اساسی در بازارهای مشتقه و به شکل معاملات اسپات انجام می‌شود. معامله‌گران همچنین می‌توانند کامودیتی‌ها را بازار بورس، فرابورس و صرافی‌های لیست شده به شکل آتی معامله کنند. بورس کالای شیکاگو (CME) و اینترکانتیننتال اکسچنج (ICE) دو کارگزاری بزرگ برای انجام معاملات کامودیتی در جهان هستند.

بازارهای کامودیتی قدمتی به اندازه تاریخ تمدن بشری دارند، این بازارها یک بستری متمرکز و با قدرت نقدشوندگی بالا برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ایجاد می‌کنند. برای مثال، این بازارها می‌توانند تجارت محصولات کشاورزی را کارآمدتر و هماهنگ‌تر کنند. معاملات آتی بازار کامودیتی، با ایجاد یک مکانیسم خرید تضمین‌شده به بسیاری از کشاورزان کوچک کمک می‌کند.

بازار ارزهای دیجیتال (Crypto Market)

گسترش فناوری بلاک چین در سال‌های گذشته باعث شده تا ارزهای دیجیتال به عنوان یک دارایی ارزشمند مورد توجه بسیاری قرار بگیرند. از سال ۲۰۱۸ بازارهای ارزهای دیجیتال به عنوان بخشی از بازارهای مالی رشد بسیار سریعی را تجربه کرده‌اند. بیت کوین (BTC)، اتریوم (ETH) و سایر رمز ارزها، همگی دارایی‌های دیجیتال غیر متمرکز مبتنی بر بلاک چین هستند. در حال حاضر، نزدیک به ۱۴ هزار کوین و توکن متفاوت در حدود ۵۰۰ صرافی ارز دیجیتال در سراسر جهان معامله می‌شوند. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بازار رمز ارزها برای خرید و فروش و نگهداری این دارایی‌ها دیجیتالی نیاز به استفاده از یک کیف پول ارز دیجیتال خواهند داشت.

ماهیت دیجیتال و ناشناس بازارهای دیجیتال باعث می‌شود تا بستر مناسب‌تری برای انجام پروژه‌های پانزی یا کلاهبرداری باشد. در این بازار، صرافی‌هایی که از آنها برای انجام معاملات استفاده می‌شود به دوسته صرافی‌های متمرکز (CEX) و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) تقسیم می‌شوند. صرافی‌های متمرکز همانطور که از نامشان پیداست پلتفرم‌های متمرکزی برای معامله رمز ارزها هستند. صرافی‌های غیرمتمرکز بدون هیچ مرجع مرکزی کار می‌کنند؛ این صرافی امکان مبادله بدون واسطه و همتا به همتا (P2P) ارزهای دیجیتال را برای کاربران خود فراهم می‌کنند.

با اینکه بازار کریپتوکارنسی یک بازار مالی بسیار جوان است اما در دهه گذشته به طور شگفت انگیزی گسترش یافته است. بر طبق گزارش وب‌سایت coinmarketcap، ارزش کل بازارهای ارزهای دیجیتال بیش از ۲.۵ تریلیون دلار است. برخی افراد عقیده دارند که عدم وجود یک سیستم قانون‌گذاری مشخص، بزرگ‌ترین مشکل این بازار است. کشورهای مختلف قوانین متفاوتی در رابطه با استفاده از رمز ارزها دارند؛ در حقیقت بسیاری از کشورها بازار ارزهای دیجیتال را به‌جای نوآوری یک خطر برای اقتصاد خود می‌دانند.

بازار فارکس (Forex Market)

فارکس (Forex) مخفف عبارت Foreign Exchange به معنی تبادل ارزهای خارجی است. بازار فارکس مهم‌ترین نوع بازارهای مالی است؛ این بازار امکان انجام معاملات جفت ارزهای مختلف را برای معامله‌گران فراهم می‌کند. سرمایه‌گذاران خرد، بانک‌ها، شرکت‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های مدیریت سرمایه گذاری همگی از بازار فارکس برای انجام سفته‌بازی و پوشش ریسک (Hedging) استفاده می‌کنند. برخلاف تصور بسیاری از افراد، اولین شکل از بازارهای فارکس قرن‌ها قدمت دارند و به دوره بین النهرین باز می‌گردند.

معامله‌گران می‌توانند ۱۷۰ جفت ارز مختلف را در بازار فارکس معامله کنند. امروزه، حجم معاملات روزانه بزرگترین بازار مالی چیزی در حدود ۶.۶ تریلیون دلار و بیش از مجموع بازارهای سهام، بازارهای مشتقه و بازار ارزهای دیجیتال است. فارکس یک بازار مالی گسترده است، در واقع شبکه گسترده‌ای از کامپیوترها و واسطه‌ها در سراسر جهان این بازار را تشکیل داده‌اند. همچنین، کارگزاران فارکس می‌توانند به عنوان بازارساز (Market Maker) عمل کنند و قیمت‌های بید (Bid) و اسک (Ask) پیشنهاد دهند که با قیمت رقبا در بازار متفاوت است.

بازار فارکس را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد: بازار بین بانکی و بازار خارج بورس (OTC). بازار بین‌ بانکی (Interbank Market) شبکه‌ای جهانی است که بانک‌ها و موسسات مالی از آن برای مبادله ارزها و سایر مشتقات ارزی میان خود استفاده می‌کنند. سرمایه‌گذاران و معامله‌گران نیز می‌توانند با استفاده از کارگزاری‌ یا بروکر‌ها به معامله در بازار خارج از بورس (OCT) فارکس بپردازند.

بازار مشتقه (Derivatives Market)

بازار مشتقه یکی از مدرن‌ترین انواع بازارهای مالی است. به زبان ساده، بازار مشتقه بستری را فراهم می‌کند که در آن خریداران و فروشندگان دارایی مورد نظر خود را بر روی یک قیمت توافقی پیش خرید یا پیش فروش می‌کنند. در این بازار، دارایی‌ها و کالاها به شکل اوراق مشتقه‌ مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله، مورد خرید و فروش قرار می‌گیرند. این قراردادهای مالی ارزش خود را از یک کالای اساسی یا گروهی از دارایی‌ها مانند سهام، اوراق قرضه، ارزها و غیره به‌ دست می‌آورند به همین علت به اوراق مشقه، اوراق ثانویه نیز می‌گویند.

سرمایه‌گذاران از اوراق مشتقه برای پوشش ریسک (Hedge)، کاهش ریسک و با سفته‌بازی استفاده می‎‌کنند. به این معنی که آنها ریسک با انتظار پاداش می‌پذیرند. بسیاری از افراد سرمایه‌گذاری در بازار مشتقه را به عنوان شکلی پیشرفته از سرمایه‌گذاری در نظر می‌گیرند. قراردادهای اوراق مشتقه به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: لاک (Lock) و آپشن (Option). در قراردادهای لاک مانند قراردادهای آتی، طرفین معامله از ابتدا در مورد شرایط و مدت زمان قرارداد متعهد می‌شوند. در قراردادهای آپشن یا اختیار معامله مانند قراردادهای سهام، به طرفین این اجازه را می‌دهند تا پیش از پایان زمان قرارداد، حق خرید یا فروش دارایی خود را داشته باشند.

سوالات متداول

سهم بازار کریپتو و فارکس از بازار مالی چقدر است؟

یبشتر از ۹۹ درصد حجم بازار در اختیار مارکت فارکس و حدود ۰.۱ درصد در بازار کریپتوکارنسی‌ در حال گردش است.

معاملان مشتقات چیست؟

به مجموع معاملات آپشن و مارجین معاملات مشتقات می‌گویند.

نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی شما با بازارهای مالی نوشته شده است و آکادمی ارز تودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات یا عواقب مالی آن برای افراد ندارد.

سهم بالای بورس در اعتراض های اخیر | نابه‌سامانی بورس خود یک علت ناآرامی‌های اخیر بوده‌ است

سهم بالای بورس در اعتراض های اخیر؛ کارشناس بازار بورس: دهک‌های پایین تورم ۶۰ درصدی را حس می‌کنند/ برخی دلال‌ها در لحظه ۵ میلیارد تومان به جیب می‌زنند/ نابه‌سامانی بورس خود یک علت ناآرامی‌های اخیر بوده‌ است

سهم بالای بورس در اعتراض های اخیر

بورس در حالی در سال 1401 کار خود را آغاز کرد که شاخص آن در محدوده یک میلیون و 400 هزار واحدی قرار داشته است اما در حال حاضر شاخص کل بورس در حال از دست دادن کانال یک میلیون و 300 هزار واحدی است و خروج حقیقی‌ها از بازار سرمایه نه تنها متوقف نشده‌است بلکه تشدید نیز شده‌است.

طبق بررسی‌های به عمل آمده وضعیت بازار سرمایه به نحوی است که نه تنها قیمت سهام‌ها در حال کاهش است بلکه برای سهام‌های ارزان قیمت نیز خریداری یافت نمی‌شود و ارزش معاملات خرد روز به روز در حال کاهش است.

در هفته‌های اخیر اما وضعیت بازار سرمایه وخیم‌تر شده است و در بدترین‌ روزها بازار شاهد خروج شدید پول حقیقی‌ها بوده است به طوری که در تاریخ یازدهم مهرماه نزدیک به 350 میلیارد تومان پول توسط سهامداران حقیقی از بازار خارج شد اما این اولین بار نبوده‌است که در هفته‌های اخیر این حجم از پول توسط حقیقی‌ها از بازار سرمایه خارج شده‌است بلکه در هفته‌های اخیر بازار سرمایه به طور مداوم شاهد خروج بالای 300 میلیاردتومان پول حقیقی‌ها بوده‌است.

آماری عجیب در بازار سرمایه؛ دلال‌ها در لحظه ۵ میلیارد تومان به جیب می‌زنند

دارابی گفت: در حال حاضر تاثیر تورم بر قیمت سهام با توجه به قیمت‌گذاری دستوری از بین رفته است و از طرف دیگر اختلاف بین ارز نیمایی و ارز آزاد نیز مانعی بر سر ارزندگی سهام بنگاه‌ها شده‌است.

بررسی‌های نشان می‌دهد بازار سرمایه در هفته‌های اخیر شاهد خروج بی‌سابقه پول حقیقی‌ها بوده است و حال در شرف از دست دادن کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی است؛ یک کارشناس بازار سرمایه در این خصوص معتقد است که ناآرامی‌های اخیر تاثیری بر روند آن نداشته است بلکه خود علت ناآرامی‌های اجتماعی اخیر بوده است.

به گزارش دیده بان ایران، بورس در حالی در سال ۱۴۰۱ کار خود را آغاز کرد که شاخص آن در محدوده یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی قرار داشته است اما در حال حاضر شاخص کل بورس در حال از دست دادن کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی است و خروج حقیقی‌ها از بازار سرمایه نه تنها متوقف نشده‌است بلکه تشدید نیز شده‌است.

طبق بررسی‌های به عمل آمده آیا معامله برروی سهام سودآور است؟ وضعیت بازار سرمایه به نحوی است که نه تنها قیمت سهام‌ها در حال کاهش است بلکه برای سهام‌های ارزان قیمت نیز خریداری یافت نمی‌شود و ارزش معاملات خرد روز به روز در حال کاهش است.

در هفته‌های اخیر اما وضعیت بازار سرمایه وخیم‌تر شده است و در بدترین‌ روزها بازار شاهد خروج شدید پول حقیقی‌ها بوده است به طوری که در تاریخ یازدهم مهرماه نزدیک به ۳۵۰ میلیارد تومان پول توسط سهامداران حقیقی از بازار خارج شد اما این اولین بار نبوده‌است که در هفته‌های اخیر این حجم از پول توسط حقیقی‌ها از بازار سرمایه خارج شده‌است بلکه در هفته‌های اخیر بازار سرمایه به طور مداوم شاهد خروج بالای ۳۰۰ میلیاردتومان پول حقیقی‌ها بوده‌است.

بازار سرمایه بحران‌های پررنگ‌تری را پشت سر گذاشته‌است

همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با خبرنگار دیده‌بان ایران و در پاسخ به این پرسش که ناآرامی‌های اجتماعی اخیر چه تاثیری بر روند بازار سرمایه داشته است؛ گفت: وضعیت بازار سرمایه از ابتدای سال به غیر از یک مقطع کوتاهی چندان خوب نبود. این بازار از ناآرامی‌های اجتماعی اخیر تاثیر چندانی نگرفته است چراکه بحران‌های پررنگ‌تری را در گذشته تجربه کرده است که در آن بحران‌ها شرایط بازار بهتر بوده و حمایت و هماهنگی که بین بازیگران بزرگ بازار بوده است، بازار سرمایه را در آن مقاطع نجات داده‌است.

معلوم نیست که اولویت‌های دولت چیست!

دارابی تصریح کرد: واقعیت این است که بخش عمده‌ای از بازیگران بازار ما به خصوص در لایه‌های مختلف مانند تامین اجتماعی، نیروهای مسلح، سهام عدالت، بانک‌ها، بیمه‌ها و هلدینگ‌ها و شرکت‌های تابع وزارتخانه‌ها عملا دولتی هستند و اگر اینها هماهنگ عمل کنند کنترل بازار سرمایه هیچ کار سختی نیست و بنظر می‌رسد که اولویت‌های دولت کنترل بازار سرمایه، مسکن و یا بخش کشاورزی نیست و معلوم نیست که اولویت‌های آن چه چیزی است. دولت ظرفیت بالقوه برای بهبود وضعیت اقتصادی را دارد اما به دلایلی نامشخص این ظرفیت اعمال نشده است.

نابه‌سامانی بورس خود یک علت ناآرامی‌های اخیر بوده‌ است

این کارشناس بازار سرمایه در بخش دیگری از گفت‌وگو با دیده‌بان ایران افزود: ناآرامی‌های اخیر و بحث‌های اجتماعی ریشه بسیار قوی در بخش اقتصادی دارد و اگر به ابتدای سال و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برگردیم متوجه می‌شویم که تورم برای دهک‌های مختلف درآمدی به خصوص دهک‌های پایین بسیار شدید است. در حالی که ما تورم نزدیک به ۵۰ درصدی را تجربه می‌کنیم، برای دهک‌های پایین احساس تورمی بالای ۶۰ درصد بوده و در کنار تورم سنگین، بیکاری شدید قرار دارد و بخش‌های اشتغال‌زا مانند مسکن و تولید فعالیت چندانی ندارند و همراهی تورم سنگین با بیکاری شدید فضای ناآرامی را به وجود می‌آورد که در نهایت ما با یک علت مواجه نیستیم که نابه‌سامانی در بورس را به ناآرامی‌های اجتماعی تقلیل دهیم بلکه نابه‌سامانی بورس خود یک علت ناآرامی‌های اخیر بوده‌است.

چرا زور تورم به قیمت‌ سهام‌ها نمیرسد؟

دارابی در پاسخ به این سوال که چرا زور تورم به قیمت‌ سهام‌ها نمی‌رسد؛ گفت: تورم زمانی‌ می‌تواند وضعیت یک بنگاه اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهد که در بخش‌های مختلف آن بنگاه اقتصادی و در صورت مالی منعکس شود. ما در جامعه تورم داریم اما زمانی که قیمت‌گذاری دستوری اعمال می‌شود و به شرکت اجازه داده‌ نمی‌شود که با قیمت‌های واقعی فروش را صورت دهد، هر چقدر که تورم وجود داشته باشد در شرکت‌ها اعمال نخواهد شد و به بیرون از شرکت منتقل خواهد شد که در نهایت موجب عدم سودآوری شرکت و تقلیل بنیه آن خواهد شد و دولت نیز نمی تواند مالیات و حقوق رسمی‌اش را دریافت کند، بدترین اتفاقی که در شرایط تورمی می تواند برای یک بنگاه اتفاق بیافتد که منجر به ورشکستگی آن خواهد شد، تاکید بر قیمت‌گذاری دستوری است.

دارابی گفت: در حال حاضر تاثیر تورم بر قیمت سهام با توجه به قیمت‌گذاری دستوری از بین رفته است و از طرف دیگر اختلاف بین ارز نیمایی و ارز آزاد نیز مانعی بر سر ارزندگی سهام بنگاه‌ها شده‌است.

وی تشریح کرد: بنگاه‌های صادراتی ما با تمام بدبختی‌ها در نهایت موفق می‌شود که یک میلیون دلار صادرات انجام دهند اما در ازای این یک میلیون دلار ۲۷ میلیارد تومان در بازار نیمایی به دست می‌آورد در صورتی که در بازار آزاد همان ارز ۳۲ میلیارد تومان می‌ارزد؛ به این معنا که یک دلال در همان لحظه نزدیک به ۵ میلیارد تومان از این قضیه سود می‌برد در صورتی که بنگاهی که با هزار بدبختی صادراتی را صورت داده است هیچ حاشیه سودی نخواهد داشت، همان‌طور که در صنعت پتروشیمی به واسطه این اتفاقات شاهد تعطیل شدن برخی از واحدها هستیم و صرفه اقتصادی و سود این بنگاه‌ها به جیب دلال‌ها و واردکنندگان می‌رود.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: زمانی که اجازه داده نشود بنگاه‌ها تورم را از طریق قیمت‌های واقعی فروش و قیمت واقعی ارز در صورت‌های مالی‌اش اعمال کنند، هیچ تاثیری بر روی سودآوری شرکت و ارزندگی سهام‌ آن نخواهد داشت و از سوی دیگر از آنجا که هزینه‌های آن شرکت بالا رفته‌است، بنگاه‌های ما در وضعیت تورمی رو به ضعف خواهند رفت و تورم نه تنها بنگاه را در این شرایط نگه نخواهد داشت بلکه باعث ضعف آن نیز خواهد شد.

دارابی در پاسخ به این سوال که وضعیت نامشخص برجام در شرایط فعلی چه تاثیری بر بازار سرمایه خواهد داشت؛ گفت: در حال حاضر کسی از برجام انتظار خاصی ندارد، ممکن است در روابط سیاسی و یا بین‌الملل وضع برجام خیلی قابل ملاحظه باشد اما در مسائل اقتصادی، ۹۰ درصد مشکلات داخلی است.

برجام چوب جادویی نیست که اقتصاد ایران را نجات دهد

وی عنوان کرد: بنظر بنده چه برجام صورت گیرد و چه صورت نگیر تاثیر آن بر اقتصاد ما بیش از ۱۰ درصد نخواهد بود، ممکن است برای دولت و حوزه‌هایی مانند سیاست خارجی برجام سهم موثرتری داشته باشد اما در حوزه اقتصادی سهم برجام چشمگیر نیست و برجام چوب جادویی نیست که تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر وضعیت اقتصادی داشته باشد و حتی اگر برجامی اتفاق افتد اما ناپایدار باشد و پیش از اینکه اقتصاد ایران بتواند از آن استفاده کند برهم بخورد، تاثیر نپذیرفتن آن خیلی بهتر از پذیرفتن آن خواهد بود.