مثال‌های بوم مدل کسب‌ و کار

بوم کسب و کار چیست و چطور بوم مدل کسب و کار داشته باشیم؟

بوم کسب و کار یک روش بصری و ساده برای تعیین مدل کسب و کار است و طرح کسبوکار شما را در قالب ساختاری منظم و جامع ارائه می‌کند. بوم مدل کسب و کار ابزار مدیریتی و کارآفرینانه استراتژیکی است که به شما اجازه می‌دهد مدل کسب و کار خود را توصیف، طراحی و اختراع کنید. اگر کسی از شما بخواهد کل استارتاپ و کسب و کارتان را در کمتر از ۱۰ دقیقه برایش توضیح دهید بهترین کار این است که بوم مدل کسب و کار خود را بیاورید! با شرکت کسب و کار اقیانوس آبی همراه باشید تا با اهمیت و نحوه ترسیم بوم كسب و كار بیشتر آشنا شوید.

بوم کسب و کار چیست؟

خیلی از مدیران می پرسند که بوم مدل کسب و کار چیست Business model canvas (بیزینس مدل کانواس) و چه فایده ای دارد؟ بوم مدل کسب و کار، خیلی سریع و خلاصه و جامع، کسب‌وکارتان را به نمایش در می‌آورد و داشتن آن فوایدی هم به همراه دارد:

• می‌توانید به‌راحتی استارتاپ خود را به سرمایه‌گذاران یا شرکای تجاری احتمالی‌‌تان معرفی کنید.
• می‌توانید قبل از اینکه بخواهید هزینه کنید؛ کل کسب‌وکارتان را از بالا ببینید.
• می‌توانید شفافیت و تمرکز بهتری روی عوامل محرک کسب‌وکارتان داشته باشید.
• می‌توانید مدل کسب‌وکار خود را تغییر دهید و تمامی تأثیرات تغییر در مدل خود را در یک صفحه‌ مشاهده کنید.
• تیم شما می‌تواند با بوم کسب کار شناخت بهتری از چشم‌انداز شما در خصوص کسب‌وکارتان داشته باشد.

پیدا کردن یک مدل کسب و کار مناسب می‌تواند کمی پیچیده باشد، به‌خصوص برای کسانی که دفعه اول است این کار را انجام می‌دهند. بوم مدل کسب و کار می‌تواند روی یک برگه بزرگ پرینت گرفته شود تا کل اعضای تیم بتوانند باهم روی آن کار کنند و یک قسمت برای اضافه کردن یادداشت‌ها بگذارید تا افراد بتوانند در حین کار کردن روی پروژه ایده‌های خود را به آن اضافه کنند.

چگونه بوم مدل کسب و کار را ترسیم کنیم؟

چهارچوب بوم مدل کسب و کار شامل ۹ قسمت است که در کنار یکدیگر چشم‌اندازی منسجم از عوامل کلیدی محرک یک کسب‌وکار را تشکیل می‌دهند. شما باید برای طراحی بوم کسب و کار به یک سری پرسش‌های کلیدی پاسخ بدهید و هر یک از این پاسخ‌ها را هم در بخش مشخصی از بوم کسب وکار بنویسید. برای دانلود بوم مدل کسب و کار pdf از طریق دکمه آبی اقدام کنید.

در اینجا به همه اجزای مدل کسب و کار کانواس نگاهی خواهیم انداخت. پس برای پاسخ به سوال چگونه بوم کسب و کار بنویسیم در ادامه مقاله با ما همراه باشید:

۱.همکاران کلیدی

در این بخش از ترسیم بوم مدل کسب و کار ارتباط بین افراد کلیدی با فعالیت‌های اصلی ترسیم می‌شود. در نتیجه شما می‌توانید بفهمید چه کسانی قادر به انجام کدام بخش از فعالیت‌های کلیدی هستند و چه افراد دیگری لازم هستند تا استارت آپ شما موفق شود. بپرسید:

• همکاران کلیدی شما چه کسانی هستند؟
• تأمین‌کنندگان شما چه کسانی هستند؟ (اگر مرتبط است)
• سرمایه‌گذارهای شما چه کسانی هستند؟ (اگر مرتبط است)

خروجی کار: فهرستی از افراد کلیدی و ارتباط آن‌ها با فعالیت‌های اصلی.

۲. ارزش پیشنهادی در بوم مدل کسب وکار

ارزش پیشنهادی شما قولی است که به مشتری در مورد خدمات یا کالایی که قرار است دریافت کنند می‌دهید. شما کدامیک از نیازهایی را که در بخش‌های مختلف خود شناسایی کردید را برطرف می‌کنید؟ بپرسید:

• چه ارزشی برای مشتریانمان به وجود می‌آوریم؟
• چه مشکلاتی را حل می‌کنیم؟
• چه چیزی ما را از سایر رقبا جدا می‌کند؟
• چه چیزی در مورد استارت‌آپ ما جدید است؟

خروجی: یک فهرست اولویت‌بندی‌ شده از ارزش‌های پیشنهادی روی بوم کسب و کار

۳. فعالیت‌های کلیدی

برای داشتن کانواس بیزینس مدل باید بدانید مهم‌ترین کاری که شرکت شما باید انجام دهد تا موفق شود چیست؟ جواب این سؤال اغلب محصول یا خدماتی است که به مشتریان خود ارائه می‌دهید. بپرسید:

• مهم‌ترین کاری که استارت آپ شما باید برای موفقیت انجام دهد چیست؟ جواب شما نباید بیشتر از یکی باشد.

خروجی کار: فهرستی از فعالیت‌های اصلی که با ارزش‌های پیشنهادی کسب‌وکارتان همخوانی دارند.

۴. منابع کلیدی

منابع اصلی دارایی‌های استراتژیکی هستند که برای کسب برتری و رقابت با سایرین به آن‌ها نیاز دارید. استارت‌آپ شما برای موفقیت به وجود تنوع در منابع کلیدی نیاز دارد. اگر چه پول، منبع بسیار مهمی است ولی منظور از منابع، فقط پول نیست. منابع شامل تمام چیزهایی می‌شود که استارت آپ شما برای موفقیت نیاز دارد. بپرسید:

• به چه منابع مالی نیاز داریم؟
• به چه منابع انسانی نیاز داریم؟
• به چه منابع فیزیکی نیاز داریم؟
• به چه منابع فکری نیاز داریم؟

خروجی کار: فهرستی از منابع اصلی که با ارزش‌های پیشنهادی کسب‌وکارتان همخوانی دارند

۵. بخش مشتریان در بوم مدل کسب و کار

هیچ محصول بدون مشتری نمی‌تواند ارائه شود. مطمئن شوید می‌توانید یک نیاز و مسئله‌ی فعلی و گزینه‌های دیگر مورد استفاده مشتریان را شناسایی کنید. درنتیجه مهم است که بفهمید بخش مشتریان چه چیزهایی را شامل می شود؟ بوم مدل کسب و کار شامل ۴ بخش مشتریان می‌شود:

بازار انبوه

بازار انبوه یعنی محصولات یا خدمات خود را برای سطح گسترده‌ای از افراد ارائه کنید. مثل صابون که همه از آن استفاده می‌کنند.

بازار محدود

بازار محدود یعنی محصول یا خدمات شما برای گروه خاصی از مشتریان بر اساس نیازهای خاصی طراحی شود. برای مثال فقط زوج‌هایی که در انتظار فرزند جدید هستند سیسمونی می‌خرند.

بازار بخش‌بندی شده

بسیاری از شرکت‌ها بازارهای خود را بخش‌بندی می‌کنند، برای مثال شما ممکن است بازار خود را بر اساس سن، جنسیت یا مکان جغرافیایی تقسیم کنید و برای هر بخش محصول خاصی را ارائه کنید.

بازار متنوع

شرکتی که بیشتر از یک بازار بخش‌بندی شده دارد، دارای بازار متنوع است.

بپرسید:

• مهم‌ترین مشتریان ما چه کسانی هستند؟
• اولین مشتریان ما چه کسانی بودند؟
• چه کسانی بیشتر از ارزش پیشنهادی ما بهره می‌برند؟

خروجی: فهرستی از چیزهایی که توسط بخش‌بندی مشتریان اولویت‌بندی شده است.

۶. ارتباط با مشتریان در بوم کسب و کار

مؤسسان یک استارت‌آپ می‌دانند که خدمات مشتری و ارتباط با مشتریان در مدل کسب و کار، کلید موفقیت است. ارائه خدمات به مشتری می‌تواند در قالب چیزهای مختلفی ارائه شود. برای کامل کردن ارتباط با مشتری در بوم کسب و کار از خود بپرسید:

• شرکت ما چگونه قرار است با مشتری تعامل داشته باشد؟
• اگر مشتریان به حمایت ما نیاز داشتند چگونه می‌توانند به ما دسترسی داشته باشند؟
• بهینه‌ترین روش برای ارائه خدمات به مشتریان چیست؟

خروجی: شرح شیوه‌های ارتباط با مشتریان در مدل کسب و کار

۷. کانال توزیع (کانال‌های رسیدن به مشتری)

اگر نتوانید به مشتریان خود دسترسی داشته باشید شرکت شما مدت زیادی دوام نخواهد آورد. پس ببینید چگونه می‌توانید خدمات یا محصولات خود را به دست آن‌ها برسانید. بپرسید:

• آیا ما مستقیماً از کانال ارتباطی خود با مشتریان در ارتباط خواهیم بود؟
• یا از طریق کانال شرکای خود با مشتریان ارتباط برقرار می‌کنیم؟ (مثل آمازون)
• یا هردو؟

خروجی: فهرستی از کانال‌های مهم که به بخش‌ مشتریان متصل هستند.

۸. ساختار هزینه

در این بخش از بوم کسب و کار شما هزینه‌های مختلف کسب و کار و پیامدهای مالی مدل خود را پیگیری می‌کنید. از خود بپرسید:

• هزینه‌های ثابت شرکت شما چه چیزهایی هستند؟
• مهم‌ترین هزینه‌ها برای استارتاپ شما چه چیزهایی است؟
• کدام منابع کلیدی از همه گران‌تر هستند؟
• گران‌ترین فعالیت‌های کلیدی چه چیزهایی هستند؟
• هزینه‌های متغیر شما چیست؟
• مقیاس اقتصادی شما چقدر است؟

خروجی: فهرستی از ساختار هزینه و ارتباط آن با فعالیت‌های اصلی

۹. جریان درآمد

جریان درآمد در بوم کسب و کار، نحوه کسب درآمد و میزان درآمد شما را نشان می‌دهد. استارت آپ شما احتمالاً دارای جریان‌های درآمد مختلفی باشد. بپرسید:

• مشتریان شما در حال حاضر برای محصولات مشابه چقدر پرداخت می‌کنند؟
• به چه شیوه‌ای برای آن محصولات پول می‌پردازند؟
• آیا از شیوه پرداخت خود راضی هستند یا ترجیح می‌دهند روش دیگری را امتحان کنند؟
• تمایل دارند چقدر پول برای محصول پرداخت کنند؟

خروجی: فهرستی از جریان‌ درآمدی که به بخش‌های مشتریان و ارزش‌های پیشنهادی متصل هستند.

می توانید نمونه پر شده بوم کسب و کار گوگل را در تصویر زیر ببینید:

مثالی از انواع بوم کسب و کار: بوم کسب و کار رستوران

در این قسمت در مورد بوم مدل کسب و کار رستوران و به طور خاص فروشگاه های زنجیره ای استاباکس را می بینید.

مثال‌های بوم مدل کسب‌ و کار

همکاری در فروش چیست؟ سیستم کسب درآمد افیلیت مارکتینگ

مدیریت منابع انسانی (HRM) : صفر تا 100 مدیریت منابع انسانی

کافه بازار (cafebazaar): تاریخچه + درآمد و حواشی

می‌خوای تازه شروع کنید؟

مراحل قدم به قدم برای مهاجرت به گوگل آنالیتیکس 4 (GA4)

منابع موزیک‌های بدون کپی‌رایت برای اینستاگرام و یوتیوب

4 تغییر بزرگ در گوگل آنالیتیکس 4 که باید بدانید

مشکل از دسترس خارج شدن گوگل ادز برای کاربران ایرانی برطرف شد

آشنایی با گوگل آنالیتیکس 4 ابزار تحلیل داده‌ها

پرفورمنس مارکتینگ (Performance Marketing) | بازاریابی عملگرا چیست؟

برندسازی (Branding) چیست؟ 7 تکنیک برندینگ برای مبتدی ها

پرسونا چیست؟ آموزش قدم به قدم طراحی پرسونا مشتری

قیف فروش یا Sales Funnel چیست؟ و چگونه فروش را افزایش می دهد؟

بهینه سازی محتوا: نحوه شناسایی و بهبود محتوای کم بازده

ضرورت داشتن وب سایت برای کسب و کارهای كوچك | 14 دلیل

لذت یادگیری رایگان در خبرنامه ما

اگر در فکر داشتن یک کسب‌و‌کار موفق در بازار آنلاین هستید، جای درستی آمده‌اید! دیجیتال مارکتینگ دانش پولسازی کسب و کارها از فضای دیجیتال است و ما با جامع‌ترین دوره‌های آموزش دیجیتال مارکتینگ شما را به یک متخصص تمام عیار تبدیل خواهیم کرد.

نقشه راه طراحی بوم مدل کسب و کار همراه با 3 مثال واقعی

راه‌اندازی و رشد یک کسب و کار شباهت بسیاری به کوهنوردی و تلاش برای صعود به قله کوه دارد. بدون یک راهنما و یک نقشه راه، صعود به قله تقریباً غیرممکن خواهد بود. در دنیای کسب و کار هم بدون مشاوره بازاریابی و آگاهی از تمام جوانب مسیر پیش‌رو، شکست کسب و کارها قطعی خواهد بود! همان‌طور که کوه‌ها ابهت خود را از افرادی که ناآگاهانه در آن قدم می‌گذارند و می‌میرند، به دست می‌آورند، ترس از ورشکستگی هم در دنیای کسب و کارها باعث می‌شود، افراد کمی ریسک قدم گذاشتن در این مسیر را به جان بخرند. بااین‌حال، لذت پیشرفت و صعود به قله‌های موفقیت هنوز دور از دست نیست. اگر شما هم قصد دارید کسب و کاری پایدار، سودآور و موفق راه‌اندازی کنید یا به فکر رشد کسب و کار فعلی خود هستید باید بدانید رسیدن به این هدف یک فرایند چالش‌برانگیز است.

در این مسیر علاوه بر سرمایه، باید در برنامه‌ریزی، مدیریت و همچنین توسعه کسب و کار هم مهارت داشته باشید. بوم مدل کسب و کار یک روش استراتژیک است که چالش‌های راه‌اندازی و مدیریت یک کسب و کار را تا حد زیادی برطرف می‌کند و مانند یک نقشه راه جامع و کاربردی برای موفقیت کسب و کارها است. طراحی آن، به شما کمک می‌کند قبل از آنکه ایده کسب و کار خود را در دنیای واقعی اجرایی کنید، صفر تا 100 آن را به‌خوبی روی کاغذ بیاورید و موانع شکست آن را قبل از شروع مسیر از سر راه بردارید! ما در این مقاله راهنمای جامعی درباره بوم مدل کسب و کار و روش طراحی آن منتشر کرده‌ایم تا به‌راحتی بتوانید مسیر موفقیت کسب و کارتان را هموار کنید.

بوم مدل کسب و کار چیست؟

مدل کسب و کار یک استراتژی و طرح کلی از نحوه برنامه‌ریزی یک کسب و کار برای کسب درآمد است و توضیح می‌دهد که چگونه یک کسب و کار ارزش (محصول و خدمات) ایجاد می‌کند، آن را به مشتریان ارائه می‌دهد و چگونه در مقابل از مشتریان خود ارزش (سود) به دست می‌آورد. بوم مدل کسب و کار یا کانواس کسب و کار هم نمونه بصری مدل کسب و کار است.

چرا به یک بوم کسب و کار نیاز دارید؟

از هرکسی که ایده‌ای برای راه‌اندازی یا رشد یک کسب و کار دارد بپرسید، اولین توصیه آن‌ها نوشتن یک طرح تجاری است. تا قبل از صحبت درباره مدل کسب و کار توسط پیتر دراکر در مجله هاروارد بیزینس و توسعه آن به‌صورت بصری توسط الکساندر استروالدر و ایو پیگنور که از آن به‌عنوان بوم مدل کسب و کار یاد می‌شود، کارآفرینان و صاحبان کسب و کارها عادت داشتند، روند پیشبرد کسب و کار خود را سالانه برنامه‌ریزی کنند و آن را در سندی مانند یک کتاب قطور یادداشت کنند. ازآنجاکه کسب و کارهای فعال باید دائماً طرح‌های تجاری خود را به‌روزرسانی می‌کردند تا بتوانند روندها و چالش‌های پیش‌رو را پیش‌بینی و مدیریت کنند، تغییر در بخشی از این طرح‌های کتبی تجاری، به معنی صرف وقت، هزینه و انرژی برای بازنویسی سند برنامه‌ریزی کسب و کار بود. به قول الکساندر اوستروالدر، خالق بوم مدل کسب و کار، برنامه‌های تجاری طولانی اغلب خطر شکست را افزایش می‌دهند، اما بیزینس کانواس ضامن وقت، هزینه و سلامت کسب و کارتان خواهد بود.

5 مزیت طراحی کانواس کسب و کار

• کانواس کسب و کار، یک نمای کلی از مدل کسب و کار ارائه می‌دهد که فاقد جزئیات غیرضروری طرح‌های تجاری سنتی است و به‌راحتی قابل ویرایش و اشتراک‌گذاری با کارمندان و سهام‌داران است.
• با بوم کسب و کار به‌راحتی می‌توانید تصمیم بگیرید کدام فعالیت‌ها برای کسب و کارتان چندان مهم نیستند یا حتی مانع رسیدن به هدف نهایی شما می‌شوند تا از آن‌ها جلوگیری کنید.
• بزرگ‌ترین دلیل شکست کسب و کارها، تمرکز بیش از حد روی محصول است. مدل کسب و کار شما را مجبور می‌کند که فراتر از محصول بروید و به نیازهای مشتری خود فکر کنید چراکه مشتریان تنها برای حل مشکلاتشان به محصولات و خدمات شما نیاز دارند و بدون توجه به نیازهای مشتری، محصول و خدمات شما برای آن‌ها کارآمد و باارزش نیست.
• ماهیت بصری کانواس کسب و کار، باعث می‌شود ایده کسب و کار شما به‌سرعت قابل‌درک، بحث‌وبررسی باشد.
• بوم مدل کسب و کار برای شرکت‌های بزرگ و همچنین استارت‌آپ‌ها قابل‌استفاده است.

اجزای بوم مدل کسب و کار

بوم مدل کسب و کار سند یک‌صفحه‌ای است که شامل 9 بخش است که عناصر اساسی مختلف یک تجارت را نشان می‌دهد. اجزای یک مدل کسب و کار عبارت‌اند از: شرکای کلیدی، فعالیت‌های کلیدی، منابع کلیدی، ارزش‌های پیشنهادی، روابط با مشتری، کانال‌های ارتباطی، شناخت مشتری هدف، ساختار هزینه و جریان‌های درآمد.

سمت راست بوم بر روی مشتری یا بازار هدف کسب و کار شما و سمت چپ بوم بر روی تجارت و کسب و کار شما تمرکز می‌کند. در وسط بوم، ارزش پیشنهادی برند خود را مشخص می‌کنید که راه‌حل منحصربه‌فرد شما برای مشکل مشتری را نشان می‌دهد.

نقشه راه طراحی بوم کسب و کار همراه با 3 مثال کاربردی

ایده کسب و کار جدیدی دارید، اما نمی‌دانید چگونه آن را عملی کنید؟ آیا می‌خواهید مدل کسب و کار موجود خود را بهبود بخشید؟ 3 کسب و کار زیر را تصور کنید که در حال طراحی بوم کسب و کار خود هستند، ما مرحله‌به‌مرحله با استفاده از این 3 مثال هرآنچه برای طراحی یک مدل کسب و کار نیاز دارید به شما خواهیم گفت:

الف. تولیدکننده یک مسواک بامبو زیبا، کاربردی و سازگار با محیط‌زیست

ب. مجری و مربی برنامه‌های فرهنگی بومی برای مدارس و خانواده‌ها

ج. فروشنده طیف وسیعی از سس‌های فلفلی

هرچند بخش‌های مختلف بوم مدل کسب و کار مجزا هستند اما ما برخی از آن‌ها را برای وضوح بیشتر مطلب، باهم آورده‌ایم.

مرحله 1: تعیین هدف کسب و کار

هدف کسب و کار شما می‌تواند هر چیزی باشد که شما دوست دارید، مثلاً اهداف کسب و کارهای مثال ما عبارت‌اند از:

• هدف الف. کاهش مقدار پلاستیکی که به محل دفن زباله می‌رود
• هدف ب. حفظ و بزرگداشت فرهنگ بومی، و توضیح ارتباط آن با زندگی روزمره
• هدف ج. اشتغال و کسب درآمد

مرحله 2: مشتریان و ارزش پیشنهادی

کسب و کار شما حول محور مشتریان شما متمرکز است، افرادی که فکر می‌کنید به‌اندازه کافی انگیزه دارند تا محصول و خدمات کسب و کار شما را امتحان کنند تا از مزایای قانع‌کننده‌ای که به آن‌ها می‌دهید، برخوردار شوند. وظیفه شما در این مرحله از طراحی بوم مدل کسب و کار این است که درک درستی از این اشخاص داشته باشید و پرسونای مشتری خود را بشناسید:

• شغل، وظایف و تعهدات آن‌ها چیست؟
• امیدها، رؤیاها و آرزوهای آن‌ها چیست؟
• اعتقادات و جهان‌بینی اصلی آن‌ها چیست؟
• آیا آن‌ها درک خوبی از اینکه چگونه ممکن است به آنچه می‌خواهند برسند، دارند؟

ابتدا مشتریان خود را گروه‌بندی کنید و هر یک از آن‌ها را با ویژگی‌های مشترکشان توصیف کنید، مانند صاحبان مشاغل کوچک، دانش‌آموزان، والدین و… . سپس توصیف‌های مفیدی ازجمله اطلاعات جمعیتی مانند سن، نژاد، جنسیت، قد، درآمد یا کد پستی و اطلاعات روان‌شناختی مانند دیدگاه‌های سیاسی، ارزش‌ها، اهداف و ترجیحات آن‌ها برای هر گروه مشتری بنویسید.

تعیین ارزش پیشنهادی

در کادر ارزش پیشنهادی برند بوم مدل کسب و کار، شما باید مشخص کنید که چرا محصول و خدمات کسب و کار شما، برای مشتری ارزش ایجاد و زندگی او را بهتر می‌کند. به عبارتی، ارزش پیشنهادی برند شما همان دلیلی است که مشخص می‌کند چرا مشتریان باید به‌جای رقبا، برای محصول و خدمات شما هزینه کنند.

• مشتریان و ارزش پیشنهادی کسب و کار الف:

1. افراد آگاه و جوانی که می‌خواهند برای خود و دوستانشان هدایایی سازگار با محیط‌زیست بخرند و عاشق زیبایی و طبیعت دوستی کسب و کار ما هستند.
2. مادرانی که می‌خواهند به کودکان خود مسواک زدن و دوستدار محیط‌زیست بودن را یادآوری کنند. آن‌ها رنگ‌های منحصربه‌فرد مسواک‌های ما را دوست دارند که باعث علاقه کودکانشان به مسواک می‌شود.

• مشتریان و ارزش پیشنهادی کسب و کار ب:

1. مدارسی که برای دانش‌آموزان ابتدایی خود کارگاه می‌خواهند و قصد دارند دانش‌آموزان را با فرهنگ بومی آشنا کنند.
2. زوج‌ها و خانواده‌هایی که می‌خواهند درباره فرهنگ بومی بیشتر بیاموزند و علاقه‌مند به یادگیری درباره آیین‌ها، ارتباط با طبیعت و زمین، و احساسی هستند که پس از یک تعطیلات مفید به کمک ما دریافت می‌کنند.

• مشتریان و ارزش پیشنهادی کسب و کار ج:

1. سوپرمارکت‌هایی که سس‌های ما را می‌خرند و عاشق محصولات جدید و پرفروش هستند.
2. کافه‌ها و برگر فروشی‌ها که عاشق داشتن برندهای جدید سس تند و خوش‌طعم هستند که با تحریک حس کنجکاوی مشتریان، آن‌ها را جذب می‌کنند.
3. آشپزهای خانگی که عاشق برند معروف ما، بسته‌بندی پرزرق‌وبرق آن، گرما وطعم بی‌نظیر آن هستند.

همان‌طور که می‌بینید، در بوم کسب و کار برای هر گروه مشتری، یک ارزش پیشنهادی منحصربه‌فرد تعریف‌شده است.

مرحله 3: کانال‌های ارتباطی و ارتباط با مشتری

در این مرحله، باید به این پرسش‌ها جواب دهید که چگونه این مشتریان را به دست می‌آورید، چگونه آن‌ها را حفظ می‌کنید و چگونه با آن‌ها تعامل می‌کنید؟

کادر کانال‌های ارتباطی در بوم مدل کسب و کار فرصتی برای توضیح نحوه برخورد اولیه با مشتریان و همچنین نحوه ارائه ارزش پیشنهادی برند کسب و کار شما است. به‌عنوان‌مثال، ممکن است شما مشتریان را از طریق تبلیغات کلیکی و وب‌سایت خود پیدا کنید، سپس از طریق کارگاه‌های حضوری یا بسته‌های ارسالی به آن‌ها خدمات ارائه دهید. کادر روابط با مشتری در بوم مدل کسب و کار، روش تعامل کسب و کار شما با مشتریانتان را نشان می‌دهد.

• کانال‌های ارتباطی و ارتباط با مشتری کسب و کار الف:

کانال‌های بازاریابی ما اینستاگرام و بازاریابی دهان‌به‌دهان است، درحالی‌که کانال اصلی تحویل محصولات ما از طریق سفارش‌های پستی است. مشتریان ما به‌سختی به دست می‌آیند، اما پس از استفاده از آن اغلب مشتری وفادار ما هستند.

• کانال‌های ارتباطی و ارتباط با مشتری کسب و کار ب:

راه ارتباطی با ما مراجعه حضوری است اما حضور ما در فضای دیجیتال باید بهبود یابد. ما در آستانه شروع آزمایش کلمات کلیدی هستیم. اکثر مشتریان ما هرسال برای برگزاری کارگاه در مدارس با ما تماس می‌گیرند بنابراین تمرکز ما بر روی دستیابی به مشتریان جدید است.

• کانال‌های ارتباطی و ارتباط با مشتری کسب و کار ج:

سوپرمارکت‌ها و کافه‌ها نیاز به یک جلسه حضوری دارند تا خودشان محصول را ببینند به همین جهت ما در حفظ و نگهداری مشتریان خود مشکل داریم، بنابراین باید یک نماینده حضوری داشته باشیم.

همان‌طور که می‌بینید، طراحی مدل بوم کسب و کار به این 3 کسب و کار کمک کرده است تا نقاط ضعف خود را شناسایی کنند و برای آن دنبال راه‌حل بگردند.

مرحله 4: منابع کلیدی، فعالیت‌های کلیدی و شرکای کلیدی

این سه کادر توضیح می‌دهند که چگونه کسب و کار شما محصول و خدمات خود را تهیه و تولید و ارزش پیشنهادی برند خود را به واقعیت تبدیل می‌کند.

منابع کلیدی در بوم مدل کسب و کار، منابع موردنیاز برای راه‌اندازی و رشد کسب و کار شما هستند که در صورت نبود آن‌ها فعالیت کسب و کار شما متوقف می‌شود؛ به‌عنوان‌مثال: تیم مهندسی، بودجه موردنیاز، ماشین‌های حمل‌ونقل و مکانی برای برگزاری جلسات.

فعالیت‌های کلیدی در بوم مدل کسب و کار فرایندها و وظایفی هستند که شما باید آن‌ها را انجام دهید تا بتوانید به مشتریان خود خدمات ارائه دهید. به‌عنوان‌مثال، اگر بخواهید به تعطیلات بروید، جایگزین شما باید چه‌کار کند تا کارها به‌خوبی پیش برود؟ تحویل بسته‌های پستی، تهیه غذا یا نوشتن گزارش مالی شرکت؟

شرکای کلیدی در کانواس کسب و کار افراد و سازمان‌هایی هستند که بخشی از مسئولیت را از دوش شما برمی‌دارند. آن‌ها ممکن است مواد خام یا کالاهای نهایی کسب و کار شما را تأمین کنند، مشتری جذب کنند یا به‌عنوان حامی کسب و کار شما عمل کنند.

• منابع کلیدی، فعالیت‌های کلیدی و شرکای کلیدی کسب و کار الف:

شرکای ما، بامبو را پرورش می‌دهند و مسواک‌ها را تولید می‌کنند. منابع ضروری برند ما، وب‌سایت، کانال‌های فروش و مؤسس کسب و کار ما هستند. فعالیت‌های ضروری ما تبلیغات، انجام سفارش‌ها و ملاقات با سهام‌داران است.

• منابع کلیدی، فعالیت‌های کلیدی و شرکای کلیدی کسب و کار ب:

ضروری‌ترین منبع در بوم کسب و کار خودم هستم زیرا دانش و اعتبار من چیزی است که کل عملیات کسب و کار را ممکن می‌کند. فعالیت‌های ضروری تبلیغات و فروش بلیت کارگاه‌های من است. من در حال حاضر به دنبال شرکایی هستم که بتوانند وظایف مدیریتی را بر عهده بگیرند و مدارس جدیدی را معرفی کنند.

• منابع کلیدی، فعالیت‌های کلیدی و شرکای کلیدی کسب و کار ج:

پرورش فلفل و تولید سس توسط شرکا انجام می‌شود. منابع ضروری عبارت‌اند از برند، دستورالعمل تهیه سس و تیم فروش. فعالیت‌های ضروری عبارت‌اند از ارائه محصول به سوپرمارکت‌ها و کافه‌های جدید، حفظ روابط موجود و انجام سفارش‌هایی که از طریق وب‌سایت می‌آیند.

مرحله 5: ساختار هزینه و جریان درآمد

ساختار هزینه شامل همه هزینه‌هایی است که باید بپردازید تا به هدف کسب و کارتان برسید، مانند: اجاره، دستمزد، مواد اولیه، تبلیغات، تجهیز فروشگاه یا پرداخت کمیسیون به شرکا. جریان‌های درآمد در بوم مدل کسب و کار هم درواقع روش درآمدزایی شما را معین می‌کند.

• ساختار هزینه و جریان درآمد کسب و کار الف:

هزینه‌های اصلی در کسب و کار ما خرید مسواک‌ها، هزینه جذب مشتری (تبلیغات و ایجاد محتوا) و هزینه‌های انجام سفارش‌ها (بسته‌بندی، پست و حقوق کارکنان) است. درآمد ما از طریق فروش یک محصول اصلی که شامل 4 عدد مسواک در یک بسته است، حاصل می‌شود. جریان‌های درآمدی ما در بوم مدل کسب و کار باید از طریق پیشنهادهای تکمیلی مانند نخ دندان یا دهان‌شویه، متنوع شود.

• ساختار هزینه و جریان درآمد کسب و کار ب:

هزینه سفر، هزینه قراردادهای اداری با مدارس، هزینه فروش و تبلیغات برای کارگاه‌ها هزینه‌های اصلی کسب و کار من هستند. درآمد من بسته به نوع مشتری‌ها متفاوت است. مدارس به‌ازای هر دانش‌آموز 15 دلار می‌پردازند و هزینه شرکت در کارگاه‌ها برای هر نفر 23 دلار است.

• ساختار هزینه و جریان درآمد کسب و کار ج:

لیست طولانی‌ای از هزینه‌ها در بوم مدل کسب و کار من وجود دارد، از بطری‌ها گرفته تا سس، حمل‌ونقل و برچسب‌گذاری و همچنین دستمزد کارکنان اداری و فروش. درآمد از یک محصول ناشی می‌شود – بطری‌های 450 میلی‌لیتری سس، اما در مقادیر و قیمت‌های متفاوت.

مرحله نهایی: هماهنگی و آزمایش بخش‌های بوم مدل کسب و کار

بخش‌های مختلف یک بوم مدل کسب و کار، چک‌لیست‌های مستقلی نیستند! شما باید بتوانید بین بخش‌های مختلف بیزینس کانواس خود هماهنگی برقرار کنید، آن‌ها را ارزیابی کنید و در صورت امکان آن‌ها را آزمایش کنید تا از عملی شدن ایده خود مطمئن باشید. شکست در هماهنگی بین بخش مشتری و بخش شرکت در کانواس کسب و کار، می‌تواند به معنای بسته‌شدن تمام درهای موفقیت شما در فضای تجاری و فناوری امروز باشد. برای دستیابی به قله‌های موفقیت، همه جنبه‌های یک کسب و کار باید در یک‌جهت باهم حرکت کنند. این مرحله از کانواس کسب و کار، می‌تواند آینده کسب و کار شما را به‌کلی تغییر دهد و نیازمند بررسی دقیق تمامی مراحل بالا است. یک اشتباه در هماهنگی بین جزئیات، ممکن است شما را متحمل صرف هزینه و وقت بسیاری نماید، به همین جهت، توصیه می‌کنیم، در این بخش حتماً از خدمات مشاوره بازاریابی دپارتمان ایده پویان ماژ استفاده کنید. کافی است با ما تماس بگیرید.

بوم کسب و کار چیست؟

استفاده از مدل‌های دارای چارچوب مشخص موجب می‌شود که بتوانیم ساده‌تر و شفاف‌تر فکر کنیم. مدلسازی مناسب خود بحثی مفصل است و اینکه آیا مدل‌ها می‌توانند کامل‌تر یا بهتر شوند موضوعی است در محیط آکادمیک همواره مورد بحث است اما در اینجا مدلی تحت عنوان بوم کسب و کار را می‌خواهیم بررسی کنیم که می‌توان گفت جزو کامل‌ترین و بهترین‌ مدل‌های دنیاست و در بسیاری از تحلیل‌ها از آن استفاده می‌شود.

مدل بوم، هر کسب و کاری را به چندین بخش تقسیم می‌کند و در هر قسمت بخش مشخصی از کارها یا ویژگی‌های کسب و کار را معرفی می‌کند. زمانی که ما بوم‌های کسب و کارهای مختلف را داشته باشیم، می‌توانیم با مقایسه آن‌ها بینشی نسبت به تفاوت و یا برتری هر کدام پیدا می‌کنیم، همینطور برای تصمیم‌گیری‌های آینده می‌توان از اطلاعات بوم کسب و کار استفاده کرد و مثال‌های بوم مدل کسب‌ و کار کسب و کار را به جهت بهتری هدایت کرد.

بوم کسب و کار را چه کسانی درست کردند؟

Alexander Osterwalder (from Wikipedia)

الکساندر استروالدر که اصالتا اهل سوئیس است از مشاوران کسب و کار و تئوریسن‌های مشهوری است که نام بوم کسب و کار را با وی می‌شناسند. وی که دکترای مدیریت سیستم‌های اطلاعات دارد تز دکترای خود را در بخش هستی‌شناسی یا آنتولوژی مدل کسب و کارها تالیف کرد. هدف وی ارائه رویکرد علمی در طراحی کسب و کارها بود. وی کارش را در اواخر دهه 2000 با همکاری 470 کارآفرین و افراد مشغول در حوزه کسب و کار بیش از پیش کامل کرد و طرحی با عنوان بوم کسب و کار منتشر کرد. 470 نفر دیگر در ارائه مثال‌ها، رفع نواقص و پیشنهادات به وی کمک کردند و در نهایت تمام این مطالب در کتابی با عنوان خلق مدل کسب و کار چاپ شد. (این کتاب به زبان فارسی نیز موجود است و با همان کیفیت ترجمه و چاپ شده‌است)

کتاب خلق مدل کسب و کار از انتشارات وایلی https://www.amazon.com/Business-Model-Generation-Visionaries-Challengers/dp/0470876417

بوم مدل کسب و کار

بوم از نه بخش اصلی تشکیل شده است و از آن استفاده می‌کنیم تا به سرعت بتوانیم ایده‌های جدید خود را برای سایر افراد بیان کنیم، درک عمیقی از کسب و کارهای رقیب یا کسب و کار فعلی ما می‌دهد و ارتباط بین بخش‌های مختلف را برقرار می‌کند و اگر تصمیمی بخواهیم بگیریم می‌توانیم اثر آن را در هر بخش پیگیری کنیم. در نظر داشته باشید برای مثال‌های بیشتر و توضیحات تکمیلی از خود کتاب استفاده کنید.

بخش ارزش پیشنهادی – Value Proposition

ارزش پیشنهادی اساس هر کسب و کار و محصولی است. اساس آن تبادل ارزش بین کسب و کار و مشتری است و در نتیجه کسب و کاری که خلق ارزش نمی‌کند و یا ارزشی به مشتری عرضه نمی‌کند موفق نخواهدبود. معمولا این ارزش از طریق رفع نیازی برای مشتری و سپس دریافت پول از وی است.

همچنین در صورتی که کسب و کارهای دیگر مشتریان شما هستند ممکن است آن‌ها را در دسته‌بندی همکاران کلیدی قرار دهید و در خلق ارزش همراه آن‌ها مشارکت کنید و مشتریان نهایی آن‌ها را در بخش مشتری قرار دهید.

سوالات خوبی که می‌توانید در این بخش بپرسید:

• چه مشکلی را من حل می‌کنم؟
• چرا کسی باید بخواهد این مشکل را من برای وی حل کنم؟
• انگیزه و مشوق اصلی برای حل این مشکل چیست؟

در این بخش حتی می‌توانید از هرم مازلو کمک بگیرید و دید بهتری به نیاز مشتریان داشته‌باشید. خلق ارزش ارتباط مستقیمی با ماموریت و اهداف کسب و کار دارد و دیدگاهی نسبت به آن نیز در عمل ایجاد می‌کند.

بخش مشتری – Customer Segments

این بخش برای دسته‌بندی مشتریان است. در این بخش مشخصات مشتریان مانند سن، جنسیت، علایق، عادات و … در مورد آن‌ها را جمع‌آوری کنید.

سوالات خوبی که می‌توانید در این بخش بپرسید:

1. مشکلات چه کسانی را حل می‌کنم؟
2. ارزشی که من خلق می‌کنم برای چه کسانی ارزشمند است؟
3. آیا آن‌ها کسب و کار هستند؟ ویژگی کسب و کارشان چیست؟
4. آیا آن‌ها انسان هستند؟ ویژگی‌های فردی آن‌ها چیست؟
5. افرادی که این ارزش را می‌خواهند در چه دسته‌بندی‌هایی با ویژگی‌های مشترک قرار می‌گیرند؟

در این مرحله عموما پرسونای مشتری برای هر دسته از مشتریان تشکیل می‌شود. همچنین تخمینی از تعداد افراد که ازین بخش استفاده خواهندکرد در این بخش زده می‌شود و ابعاد بازار به طور تقریبی مشخص می‌شود و بعدتر در بخش‌های مالی استفاده می‌شود.

ارتباط با مشتری – Customer Relationships

حال که مشتریان و ارزشی که برای آن‌ها مشخص است می‌توانید از خود بپرسید که چگونه رابطه‌ای با آن‌ها خواهید داشت. در واقع این رابطه شامل نحوه تعامل با وی است، مثلا از طریق سایت، دایرکت اینستاگرام، به صورت حضوری و … ارتباط برقرار می‌کنید.

سوال خوب مرتبط با این بخش:

• چه ارتباطی با مشتریان خواهیم‌داشت؟
  • ارتباط شخص با شخص به صورت فیزیکی (مثلا نمایندگان فروش به صورت حضوری)
  • خرده‌فروشان
  • آنلاین
  • کنفرانس، وبینار یا ایونت (ارتباط یک شخص با تعداد زیادی دیگر)
  • ارتباط شخص به شخص اما به صورت غیر فیزیکی مثل تلفن

  یکی از ابزارهای کمکی در این بخش، نقشه مسیر کاربر است که در دنیای آنلاین، در هر بخش کاربر یا مشتری شما کجاست، با چه کسانی ارتباط دارد و چه تجربیاتی خواهد داشت.

  بدیهی است که بخش ارتباط مشتری وابستگی زیادی به پرسونای مشتریان دارد، به طور مثال ممکن است نسل جوان‌تر با شبکه اجتماعی یا ایمیل راحت باشند در حالی که مشتریان با سن بالاتر اصلا از خرید آنلاین استفاده نکنند.

  همچنین چون بسیاری از کسب و کارهای امروزی به سمت آنلاین‌شدن و اتوماسیون حرکت می‌کنند، بخش ارتباط با مشتری و تغییرات آن اهمیت زیادی در این تحولات دارد.

  کانال‌های ارتباطی – Channels

  همانطور که از اسم آن مشخص است در این بخش مسیرهایی که مشتری در ارتباط با کسب و کار قرار می‌گیرید را مشخص می‌کنیم. این بخش ارتباط زیادی با بخش بازاریابی و فروش دارد و بخش‌هایی از برنامه بازاریابی شما براساس این بخش شکل خواهدگرفت.

  مثال‌هایی از کانال‌های ارتباطی:

  • شبکه‌های اجتماعی
  • بازاریابی ایمیلی
  • شبکه‌سازی
  • بازاریابی موتورهای جست و جو
  • بهینه‌سازی مطالب برای موتورهای جست و جو
  • وایرال مارکتینگ
  • استفاده از اینفلوئنسرها و بلاگ‌های مرتبط
  • پلتفرم‌های مرتبط با خدمات شما
  • بازاریابی محتوایی
  • تبلیغات در انجمن‌های مرتبط
  • تبلیغات آفلاین (بیلبورد، تلویزیون، رادیو و …)

  سوالات مرتبط با کانال‌های ارتباطی:

  • از چه طریقی به بخش مشتریان در مورد ارزش پیشنهادی خود اطلاع‌رسانی می‌کنیم؟
  • مشتریان ما کجا هستند؟ اگر آنلاین هستند در کدام شبکه اجتماعی یا سایت؟
  • مشتریان ما در طول روز از چه ابزارهایی استفاده می‌کنند؟
  • در کدام بخش از زندگی روزانه مشتریان می‌توانیم تبلیغ خود را به آن‌ها برسانیم؟

  فعالیت‌های کلیدی – Key Activities

  فعالیت‌های اصلی که شما باید انجام دهید تا ارزش مورد نظر خلق شود تا بتوانید آن را به مشتری عرضه کنید در این بخش قرار می‌گیرند.

  سوالاتی که در این بخش باید پرسید:

  • کدام فعالیت در زنجیره خلق ارزش بسیار مهم است؟
  • چه منابعی برای خلق ارزش استفاده می‌کنیم؟
    • زمان
    • تجربه
    • توزیع از طریق فروشندگان دیگر

    مثال‌های از فعالیت‌های کلیدی:

    • مشاوره
    • طراحی سایت
    • آشپزی و پخت و پز
    • رانندگی
    • طراحی مهندسی

    منابع کلیدی – Key Resources

    منابع کلیدی بخش عملیاتی کسب و کار شما هستند که همواره برای خلق ارزش مورد نیاز هستند و در صورت کمبود آن‌ها دچار مشکلات جدی خواهیدشد. به طور مثال هر یک از موارد زیر برای کسب و کارها می‌تواند منابع کلیدی باشد:

    • فضای اداری
    • رایانه‌هایی با سرعت پردازش بالا
    • نیروهای خبره
    • ارتباط اینترنت
    • ماشین
    • اجاق و وسایل آشپزی
    • خودرو
    • ابزارآلات صنعتی

    شرکای کلیدی – Key Partners

    در دنیای امروز کمتر شرکت یا کسب و کاری را می‌یابید که کاملا مستقل باشد. هر شرکت بسته به نوع فعالیت خود با تامین‌کنندگانی از صنایع مختلف همکاری می‌کند. گاهی شما خود خلق ارزش برای انسان‌ها دارید و گاهی کسب و کار شما همراه با دیگران در زنجیره بزرگی از خلق ارزش قرار می‌گیرید.

    به طور مثال شرکت‌های هواپیماسازی خود موتور هواپیما تولید نمی‌کنند بلکه موتور هواپیما را از یکی از شرکای کلیدی خود خریداری می‌کنند و این دو همراه با کسب و کارهای حوزه حمل و نقل هوایی با جابجایی انسان و بار خلق ارزش می‌کنند.

    ساختار هزینه – Cost Structures

    ساختار هزینه کسب و کار شما شامل تمام مواردی است که در آن باید پولی پرداخت کنید تا خلق ارزش اتفاق بیافتد.

    • هزینه فعالیت‌های کلیدی
    • هزینه استفاده از منابع کلیدی
    • هزینه‌های همکاری با شرکای کلیدی
    • هزینه‌های بیمه
    • هزینه‌های حقوقی

    در بعضی از کسب و کارها حتی زمان نیز به عنوان بخشی از ساختار هزینه است و تاخیرها و یا هر دقیقه یا ساعت که فعالیت انجام نشود موجب افزایش هزینه می‌شوند.

    جریان‌های درآمد – Revenue Streams

    در نهایت بخشی جریان‌های درآمدی برای شما مشخص می‌کند ارزش پیشنهادی شما چطور پول برای شما خواهدآورد. مثال‌هایی از آن:

    1. درآمد به ازای فروش هر کالا
    2. درآمد به ازای فروش خدمات
    3. درآمد به ازای کار ساعتی / ماهیانه / سالانه
    4. اشتراک‌های ماهیانه و …

    گاهی کسب و کار بخش‌های مختلفی از جامعه را به هم متصل می‌کند و در آن‌ها ممکن است از بعضی بخش‌ها جریان درآمدی باشد و برای بخشی دیگر رایگان باشد.

    سخن آخر پشنهاد می‌شود چندین بوم کسب و کار را ببینید تا ایده کلی آن را داشته‌باشید. همچنین پس از تشکیل بوم کسب و کار، باید استراتژی خود را مشخص کنید، استراتژی خود شامل بحث‌های مهمی مانند نقطه ضعف، قوت و … است. برای اطلاعات بیشتر در مورد استراتژی و مدل‌های کسب و کار از بخش نشریه اسپراک نیز می‌توانید استفاده کنید و برای کسب اطلاعات جامع‌تر در مورد بوم کسب و کار می‌توانید از کتاب خلق مدل کسب و کار استفاده کنید.

    بوم مدل کسب و کار چیست و راهنمای کامل طراحی آن (business canvas)

    قبل از شروع و راه‌اندازی کسب و کار باید مواردی را مشخص و بررسی کرده تا مسیر موفقیت و رسیدن به درآمد مسیری مطمئن و عاری از مشکلات احتمالی باشد. بهتر است قبل از اینکه با مفهوم بوم کسب و کار آشنا شوید، مدل کسب و کار خود را بشناسید. مدل کسب و مثال‌های بوم مدل کسب‌ و کار کار به بیان ساده، شیوه‌ای است که در آن ارزش آفرینی می‌کنید و با در اختیار قرار دادن این ارزش به مشتری به درآمد می‌رسید. درواقع مدل کسب و کار این مفهوم را می‌رساند که چطور ارزش آفرینی می‌کنید و چطور این ارزش آفرینی را در اختیار مشتریان برای رسیدن به درآمد قرار می‌دهید. پس از آن می‌توان بوم کار خود را ایجاد کرده و موارد مهم آن را مثال‌های بوم مدل کسب‌ و کار بررسی کنید. در ادامه بیشتر در رابطه با بوم مدل کسب و کار توضیح می‌دهیم.

    

    

    بوم مدل کسب و کار

    

    اهمیت بوم کسب و کار

    بوم مدل کسب و کار در مرحله راه‌اندازی به شما کمک می‌کند که ایده‌ها، فکرها، دغدغه‌ها و هر آنچه که در مورد کسب و کار خود به آن فکر می‌کنید را بر روی کاغذ بیاورید تا اشراف شما به آن موارد چند برابر شود. این موضوع باعث می‌شود تا بتوانید قدم‌های محکم‌تری برای راه‌اندازی کسب و کار خود بردارید. پس از راه‌اندازی کسب و کار، زمانی که چند قدم جلو رفتید، آنالیزهای مختلفی وجود دارند که به شما کمک می‌کنند تا ببینید آیا در مسیر درست هستید یا خیر. یکی از مهم‌ترین آن‌ها آنالیز SWOT است. در کنار این آنالیز، نوشتن چندین باره بوم مدل کسب و کار نیز دارای اهمیت بوده و می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. با استفاده از بوم سوالاتی مانند اینکه آیا مدل کسب و کاری که امروز از آن درآمد کسب می‌کنید، بهترین مدل ممکن است؟ آیا کسب و کار شما هزینه‌های بالای را در بردارد؟ آیا منابعی که از آن‌ها استفاده می‌کنید منابع خوب و کافی نیستند؟ همچنین شرکایی که با مجموعه شما کار می‌کنند، افراد متخصص و خوبی نیستند؟ یا منابع بهتری در راستای اجرایی کردن کسب و کار وجود دارد؟ در واقع پاسخ به این سوالات دستاورد نگارش بوم کسب و کار در زمانی می‌باشد که کسب و کار شما راه اندازی شده است و با آنالیز این بوم به نتایج بهتر و پراهمیتی خواهید رسید.

    معرفی بخش های اصلی بوم کسب و کار

    برای اینکه بتوانید مدل کسب و کار خود را بنویسید و به نوعی آن را از ذهن بر روی کاغذ پیاده سازی کنید، با 9 سوال اساسی مواجه هستید. بوم مدل کار، بومی طبقه بندی شده است که این 9 سوال در آن وجود داشته و برای تکمیل آن کافیست به سوال‌ها پاسخ دهید. درواقع کسانی که در حوزه تفکرات استراتژیک صاحب نظر بودند به این نتیجه رسیدند که اگر یک نفر بتواند به 9 سوال اساسی در مورد کسب و کار خود جواب دهد، می‌تواند مدل کسب و کار خود را به درستی استخراج کند. 9 بخش کلیدی بوم مدل کسب و کار شامل موارد بخش مشتریان، ارزش پیشنهادی، کانال‌های توزیع، ارتباط با مشتریان، جریان درآمد، منابع اصلی، فعالیت‌های کلیدی، شرکای کلیدی و ساختار هزینه است؛ که در ادامه به بررسی و توضیح هر کدام می‌پردازیم.

    بخش مشتریان

    این بخش مربوط به بازاری است که مشتریان شما در آنجا قرار دارند. در این بخش باید مشخص کنید که مشتریان کسب و کار شما چه کسانی هستند.

    ارتباط با مشتریان

    پس از شناخت بازار یا مشتریان حال به این سوال می‌رسید که چطوری باید با آن‌ها ارتباط برقرار کنید؟ آیا آن مسیری که می‌خواهید با این افراد ارتباط برقرار کنید مسیر درست و مناسبی است؟ آیا مشتریان به آن مسیرهای ارتباطی دسترسی دارند یا خیر؟ با پاسخ به این سوالات می‌توانید راه‌های ارتباطی مناسبی را با مشتریان خود پیدا کنید.

    ارزش پیشنهادی

    هدف و بحث اصلی کسب و کار در این بخش مشخص می‌شود. سوال اصلی این است که در کسب و کار موردنظر چه ارزشی را می‌فروشید؟ اگر ارزش پیشنهادی شما واقعا ارزشی برای مشتریان نداشته باشد، کسی بابت آن ارزش هزینه نکرده و کسب و کار افول پیدا می‌کند. کسب و کارهایی که افول پیدا می‌کنند و روبه شکست می‌روند، بیشتر به این دلیل است که ارزش قابل قبول یا خریدنی در بین افراد ندارند.

    فعالیت های اصلی يا کليدی

    از دیگر مواردی که در بوم باید مشخص کنید، فعالیت‌های اصلی کسب و کارتان است. پس از شناخت ارزش پیشنهادی چه کاری باید انجام دهید که این ارزش را واقعا در جریان تولید و عرضه قرار داده و به مشتریان آن را ارائه دهید؟ در واقع شالوده کسب و کار فعالیت اصلی آن است و اگر آن را از کسب و کار حذف کنید، دیگر کسب و کاری وجود نخواهد داشت.

    کانال های توزیع

    کالا، محصول یا خدمات تولید شده‌ای که در مسیر ارزش‌زایی آن‌ها را تولید کرده‌اید در چه کانال‌هایی به دست مشتری می‌رسد. کانال‌هایی مانند وب سایت، شبکه‌های اجتماعی، امکان مراجعه حضوری و دیگر موارد از جمله کانال‌های توزیع هستند که با توجه به مخاطب هدف خود می‌توانید آن‌ها را انتخاب کنید.

    جریان درآمد

    در بوم کسب و کار به صورت دقیق مشخص می‌کنید که از چه مسیرهایی می‌توانید به درآمد برسید. فروش مستقیم کالا می‌تواند یک بخش از درآمد باشد، تبلیغاتی که در کنار فروش کالا انجام می‌هید بخش دیگری از درآمد است. همچنین می‌توانید در کنار فروش، خدماتی را ارائه کنید که این مورد نیز به جریان درآمدی شما اضافه خواهد شد.

    منابع اصلی

    برای اینکه کسب و کار شما به درآمد برسد به چه منابعی نیاز دارید؟ یا به کدام منابع باید دسترسی داشته باشید تا با استفاده از آن منابع کسب و کار را عملیاتی اجرایی کرده و ارزش پیشنهادی را به فروش برسانید؟

    شرکای کلیدی

    آیا قرار است تنهایی کسب و کار خود را راه اندازی کنید؟ یا برای اینکه ارزش پیشنهادی را به مشتری بفروشید، در کنار مجموعه‌هایی مانند طراحی سایت، مدیریت شبکه‌های اجتماعی، لوگو، تبلیغات و بسیاری دیگر قرار داشته باشید، به طور کلی هر مجموعه یا افرادی که داخل مجموعه شما نیستند اما به شما خدمات می‌دهند، شرکای کلیدی شما به حساب می‌آیند.

    ساختار هزينه

    هیچ کسب و کاری بدون هزینه راه‌اندازی نمی‌شود. سرمایه‌های انسانی، خرید فرمولاسیون احتمالی، ماشین آلات، سیستم‌های کامپیوتری و هر مورد دیگری هزینه‌های خاص خود را دارند که بهتر است قبل از شروع و راه‌اندازی کسب و کار این مورد بررسی شود. با استفاده از دیدی که در بوم کسب و کار به دست می‌آورید می‌توانید هزینه‌های خود را مدیریت کرده و حتی کاهش دهید.

    نمونه هایی از بوم‌ های کسب و کار

    در ادامه بوم دو مدل کسب و کار بسیار موفق ایرانی به نام دیجیکالا و اسنپ که بسیار شناخته شده و پرطرفدار هستند را در جدول زیر بررسی می‌کنیم.

    مسافران درون شهری

    رانندگان درون شهری

    ماشین سواران جویای کار

    مشاهده بازخورد دیگر افراد

    خرید سریع و آسان

    دسترسی به مشتریان جدید

    حمل و نقل ارزان

    قابلیت رصد و پیگیری

    پشتیبانی تلفنی و آنلاین

    پشتیبانی تلفنی و آنلاین

    پورسانت از فروش

    پورسانت از هر سفر

    شبکه پخش یکپارچه

    محتوا و نظرات کاربران

    نمونه‌های موفق خارجی

    بازاریابی و فروش

    توسعه نرم افزار و نقشه

    جذب دائمی راننده

    انبارداری و پخش

    نگهداری زیرساخت و سرور

    توسعه نرم افزار

    نگهداری زیرساخت و سرور

    زمان استفاده از بوم مدل کسب و کار

    همانطور که گفته شد قبل از شروع هر کسب و کاری بهتر است، بوم مدل کسب و کار خود را ایجاد کرده و آن را بررسی و ارزیابی کنید. زمانی که ایده‌ای در ذهنتان رشد می‌کند، خواستار شناخت رقبا و شکست آن‌ها هستید، برخورداری از سرمایه اولیه مورد نیاز و ارزیابی سریع از ایده‌ها و تفکرات از عواملی هستند که شما را به فکر ایجاد یک بوم مدل کسب و کار می‌اندازند.

    

    دموی آنلاین یک مدل کسب و کار

    بوم کسب و کار، عاملی موثر در داشتن عملکردی موفق!

    برای راه‌اندازی کسب و کار ابتدا باید مدل و بوم کسب و کار خود را بررسی و ارزیابی کنید. پس از شناخت مدل کسب و کار خود، بوم مدل را آنالیز کنید تا کار خود را با موفقیت و بدون مشکلات احتمالی جلو ببرید و به درآمد ایده‌آل برسید. بوم کسب و کار تمام ایده‌ها و تفکراتی که در ذهن شما در مورد کسب و کارتان شکل گرفته را بر روی کاغذ پیاده سازی کرده که می‌توانید آن را بارها آنالیز و تحلیل کنید. بوم مدل کسب و کار شامل 9 بخش اساسی و کلیدی شامل موارد بخش مشتریان، ارزش پیشنهادی، کانال‌های توزیع، ارتباط با مشتریان، جریان درآمد، منابع اصلی، فعالیت‌های کلیدی، شرکای کلیدی و ساختار هزینه است. با تکمیل و ارزیابی این بوم می‌توانید عملکردی موفق در ارزش آفرینی و رسیدن به هدف اصلی کسب و کار خود داشته باشید.