معرفی بازار اول و دوم بورس

بازار پایه از جمله بازارهای فرابورس است که به منظور مبادلات سهام و اوراق بهادار شرکت‌هایی که موفق به اخذ پذیرش در بازارهای دیگر نشده‌اند، راه‌اندازی شده است. فرآیند پذیرش در بازار پایه به این صورت است که پس از ثبت شرکت‌ در سازمان بورس و اوراق بهادار، ابتدا مدارک ارائه شده در کمیته عرضه فرابورس بررسی شده و سپس در فهرست نرخ‌های بازار پایه فرابورس درج می‌شوند. لازم است بدانید که شرکت‌های پذیرفته شده در این بازار فرآیندهای متداول پذیرش و عرضه اولیه را طی نمی‌کنند.

همه‌چیز در مورد تابلوهای بورس و فرابورس

در مقاله آشنایی با تابلو معاملاتی، اجزا تابلو معاملاتی هر سهم را به شما معرفی کردیم و گفتیم که هر بخش از این تابلو چه چیزی را نشان می‌دهد. تنها قسمتی که درباره آن توضیحات جامعی ارائه نشد، نوع بازاری بود که سهام شرکت در آن پذیرفته شده بود. در این مقاله قصد داریم راجع‌به انواع تابلوهای بورس و فرابورس و بازارهای مختلف آن صحبت کنیم.

بازار مالی چیست؟

اگر بخواهیم توضیحی کلی در ارتباط با بازارهای مالی بدهیم، می‌توان گفت که بازار مالی، بازاری است که در آن دارایی‌های مالی مثل اوراق بهادار و. معامله می‌شوند. این بازارها شرایطی را فراهم می‌کنند تا افراد بتوانند اوراق بهادار خود، مثل سهام شرکت‌های مختلف را در این بازار به‌فروش برسانند و یا در ازای پرداخت پول، صاحب قسمتی از سهام یک شرکت شوند. در حقیقت این بازارها نقش یک رابط و یا واسطه را بین خریداران و فروشندگان ایفا می‌کنند و الزاما مکانی فیزیکی نیستند و می‌توانند به‌صورت یک شبکه اینترنتی نیز باشند. در ادامه ابتدا به معرفی بازار سرمایه و انواع آن می‌پردازیم سپس شرایط پذیرش در تابلوهای بورس و فرابورس را بررسی می‌کنیم.

بازارهای مالی (بورس و فرابورس)

بازار سرمایه چیست؟

بازار سرمایه یکی از بازارهای مالی است که خود به چند نوع بازار مختلف طبقه‌بندی می‌شود. سهام شرکت‌ها با توجه به وضعیت مالی، صورت‌های مالی، میزان نقدشوندگی و. هر کدام در بازاری متفاوت معامله می‌شوند و نماد آن‌ها در یکی از تابلوهای بورس یا فرابورس پذیرفته می‌شود. شرکت‌هایی که وارد بازار سرمایه می‌شوند، معمولا توسعه‌یافته هستند و از درجه اعتبار بالایی برخوردارند.

یکی از بازارهای معروف در ایران بازار بورس اوراق بهادار است که شرکت‌ها برای ورود به آن و پذیرش در تابلوهای بورس باید ویژگی‌ها و شرایط خاصی داشته باشند، بنابراین تمامی شرکت‌ها نمی‌توانند به آسانی وارد این بازار شوند. برای سایر شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس را ندارند، بازار فرابورس طراحی شده است؛ تا آن‌ها نیز از مزایای بازار سرمایه محروم نمانند.

فرابورس ایران ساختاری مشابه به بازار بورس دارد و تنها شرایط پذیرفته‌شدن شرکت‌ها در آن آسان‌تر است. این معرفی بازار اول و دوم بورس بازار نیز همانند بورس منجر به تامین نقدینگی شرکت‌ها با هزینه کم و هدایت پول‌های خرد و کلان به محل‌هایی مناسب برای سرمایه‌گذاری می‌شود. به‌طور کلی وجود این دو بازار منجر به گسترش بازار سرمایه ایران می‌شود.

مزایای پذیرش شرکت‌ها در بورس و فرابورس

پذیرش شرکت‌ها در این بازارها دارای مزایای مختلفی است. تامین مالی آسان و ارزان، افزایش نقد‌شوندگی، نقل و انتقال سهام به‌صورت آسان، سریع و کم هزینه، شفافیت و اعتبار قیمت سهام بر اساس مبادله در این بازارها از مزایای پذیرفته شدن در این بازارها است.

از دیگر مزایای پذیرفته شدن در بازار‌های مالی می‌توان به بهره‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده‌تر تسهیلات بانکی، اطلاع‌رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه، معرفی شرکت و محصولات به‌طیف وسیعی از اقشار جامعه، افزایش اعتبار شرکت و پذیره‌نویسی و انتشار اوراق مشارکت و گواهی سپرده اشاره کرد. شرکت‌های فعال در فرابورس از معافیت مالیاتی نیز برخوردارند.

در ادامه به توضیح بهتر این دو بازار و تابلوهای معاملاتی آن‌ها می‌پردازیم.

بورس چیست؟

در واقع بورس بازاری است که در آن دارایی‌های مختلف معامله می‌شوند و بسته به نوع دارایی‌هایی که در آن معامله می‌شوند، نام‌های متفاوتی به خود می‌گیرند. در کشور ما علاوه‌بر بورس اوراق بهادار، بورس کالا نیز وجود دارد که در آن کالاهایی خاص مثل زعفران و زیره سبز معامله می‌شوند. در ادامه هر‌جا که از واژه بورس استفاده شد، منظورمان بورس اوراق بهادار است.

در ایران به بازاری که در آن اوراق بهادارِ شرکت‌های مختلف معامله می‌شوند بورس گفته می‌شود. در واقع این بازار پس‌اندازها و سرمایه‌های مالی خرد و کلان مردم را جمع می‌کند و از آن‌ها برای تامین مالی طرح‌های بزرگ اقتصادی استفاده می‌کند. شرکت‌ها برای پذیرش در بورس باید شرایط خاصی داشته باشند و هر شرکتی نمی‌تواند وارد این بازار شود.

شرکت بورس اوراق بهادار ایران، دارای دو بازار اول و دوم است. پذیرش سهام شرکت‌ها در بورس، صرفا در یکی از تابلوهای بازار اول یا بازار دوم صورت می‌گیرد. شرکت‌هایی که قصد دارند سهام آن‌ها در یکی از تابلوهای بازار اول یا دوم معامله شوند، باید تقاضای پذیرش خود در تابلو اصلی یا فرعی بازار اول یا دوم را به بورس ارائه نمایند. شرکت‌ها از جنبه‌های مختلف بررسی می‌شوند و در صورت دارا بودن شرایط لازم، نماد آن‌ها در یکی از تابلوهای بورس ثبت می‌شوند. در‌صورتی که شرکت شرایط پذیرش در هیچ کدام از این بازارها را نداشت، ممکن است در بازار فرابورس پذیرفته شود.

برای بررسی این‌که چه شرکت‌هایی در بازار اول جای می‌گیرند، بورس اوراق بهادار، شرکت‌ها را از نظر میزان فعالیت و کارایی، میزان نقد‌شوندگی و همچنین میزان سرمایه مورد بررسی قرار می‌دهد و شرکت‌هایی که در این بررسی‌ها وضعیت بهتری نسبت به سایرین داشته باشند، در بازار اول جای می‌گیرند. سایر شرکت‌ها که امتیاز مناسبی در این فاکتورها کسب نکنند در بازار دوم جای می‌گیرند. بازار اول خود دارای دو تابلو اصلی و فرعی است، که در ادامه آن‌ها را توضیح خواهیم داد.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در تابلوی اصلیِ بازار اولِ بورس

یکی از شرایطی که شرکت‌ها برای پذیرش در این تابلو باید داشته باشند مربوط به سابقه فعالیت آن‌ها است. یعنی یک شرکت تازه تاسیس نمی‌تواند وارد این تابلو شود، این شرکت‌ها باید حداقل 3 سال سابقه فعالیت داشته باشند و حداقل میزان سرمایه ثبت شده آن‌ها 1000 میلیارد ریال باشد.

وضعیت مالی شرکت‌ها یک عامل بسیار مهم برای جایگیری در این تابلو است، شرکت‌هایی در این تابلو جای می‌گیرند که سیستم حسابداری آن‌ها به لحاظ مالی و محاسبه بهای تمام شده، مطلوبیت داشته باشد. از دیگر ویژگی‌هایی که این شرکت‌ها باید داشته باشند، این است که فاقد زیان انباشته باشند و حداقل در سه دوره متوالی سود‌آور بوده باشند.

نسبت حداقل حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌های این شرکت‌ها باید 30 درصد باشد. یعنی 30 درصد دارایی‌ها متعلق به صاحبان سرمایه باشد. صورت‌های مالی آن‌ها فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس باشد، یعنی صورت‌های مالی شفافیت داشته باشند و هیچ ادعایی نسبت به صورت‌ها وجود نداشته باشد. این صورت‌ها باید به تایید حسابرس معتمد سازمان بورس رسیده باشند و هیچ محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل وجود نداشته باشد.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در تابلوی فرعیِ بازار اولِ بورس

پذیرفته شدن در تابلوی فرعی نسبت به پذیرفته شدن در تابلوی اصلی شرایط راحت‌تری می‌خواهد. مواردی که در این قسمت با موارد تابلوی اصلی متفاوت است، تنها مربوط به میزان سود‌آوری شرکت است. شرکت باید حداقل در دو دوره متوالی سودآور باشد و حداقل سرمایه ثبت شده آن در تابلو فرعی باید معادل با 500 میلیارد ریال باشد. شرکت‌هایی با میزان سرمایه کمتر در هیچکدام از این تابلوها جای نمی‌گیرند. میزان شناوری سهام این شرکت‌ها نیز مهم است و اگر از 15 درصد کمتر باشد در این تابلو جای نمی‌گیرند.

این شرکت‌ها باید یک سیستم حسابداری مناسب انتخاب کنند که مورد تایید سازمان بورس باشد و در صورت‌های مالی آن‌ها، حداقل نسبت حقوق‌صاحبان سهام به کل دارایی‌ها برابر با 20 درصد باشد. باقی شرایط همانند، شرایط پذیرفته شدن در تابلوی اصلی است.

تابلوهای بورس اوراق بهادار

شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس را ندارند، در فرابورس پذیرفته می‌شوند. شرکت‌هایی که قبلا در بازار اول و دوم بورس فعالیت داشتند،با گذر زمان و از دست دادن شرایط خود، دیگر در این بازارها جای ندارند و وارد فرابورس می‌شوند و حتی می‌توانند در بازارهای مختلف فرابورس جابجا شوند. بازار فرابورس شامل 5 تابلو معاملاتی (بازار) متفاوت است که تقسیم‌بندی آن را در شکل زیر می‌بینید. شرایط پذیرش در هر‌کدام از این تابلوها متفاوت با دیگری است.

فرابورس چیست؟

فرابورس همانند بورس، بازاری برای معاملات اوراق بهادار است که با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار است. این بازار ساختاری شبیه به بورس دارد و به منظور گسترش بازار سرمایه کشور بوجود آمده است. شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس را ندارند در بازارهای مختلف فرابورس پذیرفته می‌شوند، چون این بازار از شرایط و الزامات کمتری برای پذیرش برخوردار است. فرابورس از 5 بازار مختلف تشکیل شده است. پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار اول و دوم انجام می‌شود. در بازار سوم که به آن بازار عرضه نیز می‌گویند معاملات خاصی مثل معاملات بلوکی انجام می‌شود، این بازار جهت عرضه یک‌جا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار استفاده می‌شود. پذیرش سایر اوراق بهادار صرفا در بازار ابزارهای مالی نوین صورت می‌گیرد.

آخرین بازار فرابورس بازار پایه نام دارد که خود دارای سه تابلو با رنگ‌های مختلف است.

بازار پایه چیست؟

شرکت‌هایی که مشمول ثبت نزد سازمان بورس اوراق بهادار بوده‌اند اما امکان پذیرش در یکی از تابلوهای بورس و 4 تابلو دیگر فرابورس را نداشتند در یکی از تابلوهای بازار پایه معامله می‌شوند. پایین‌ترین سطح بازار فرابورس بازار پایه است و ساده‌ترین شرایط برای عضویت را دارد.

شرکت‌هایی که در این بازار معامله می‌شوند معمولا صورت‌های مالی شفافی ندارند و از ریسک و نوسان بالایی برخوردارند، ولی با این حال برای برخی از سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر جذاب هستند.

تغییرات قوانین تابلوهای بازار پایه

بازار پایه قبلا دارای 3 تابلو با نام‌های الف، ب و ج بود و دامنه نوسان گسترده‌ای داشت و در یک روز می‌توانست بین منفی 10 درصد تا مثبت 10 درصد نوسان کند. یعنی چیزی معادل 20 درصد نوسان در طی یک روز معاملاتی. دامنه نوسان بالا منجر‌به این شده بود تا نوسان‌گیرها و سفته‌بازان اقدام به سفته‌بازی در این بازار کرده و به راحتی قیمت‌ها را جابجا کنند. در این صورت سهامداران خرد حقیقی متحمل زیان‌های سنگینی می‌شدند. اما بعدها قوانینی تصویب شد که باعث تغییر اسم این سه تابلو به سه تابلو با رنگ‌های زرد، نارنجی و قرمز شد.

در این اصلاحات تنها نام تابلوها تغییر نکرد بلکه قوانین و مقررات حاکم بر آن هم تغییر کرد. این تغییرات مزایایی نظیر محدود کردن فعالیت سفته‌بازان، حذف هیجانات موجود در بازار پایه و رشد تدریجی و منطقی سهام شد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

اکنون می‌توان ادعا کرد که بازار پایه، سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز دارد و تفاوت این تابلوها در میزان سرمایه شرکت‌ها و نوع معاملات آن‌ها است.

تابلوهای بازار پایه

تابلو زرد

نحوه انجام معاملات در تابلو زرد

همان‌طور که گفتیم، شرکت‌هایی که شفافیت اطلاعاتی ندارند و ویژگی‌های قرار گرفتن در تابلوهای قبلی را نداشتند در بازار پایه معامله می‌شوند.

در تابلو زرد این بازار، نوسان معاملات سه درصد است. یعنی قیمت‌ها در روزهای معاملاتی می‌توانند از منفی سه درصد قیمت پایانی دیروز تا مثبت سه درصد آن تغییر کنند. در نتیجه این بازار می‌تواند هر هفته نهایت پانزده درصد نوسان قیمتی داشته باشد.

در صورت برقراری صف خرید و یا صف فروش در یک جهت طی سه روز متوالی و در صورت معامله حداقل دو‌ده هزارم سهام یک شرکت در پایان هر جلسه معامله، در روز بعدی دامنه نوسان در این تابلو به پنج درصد افزایش پیدا می‌کند و پس از آن دامنه نوسان به حالت قبل خواهد برگشت.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در تابلو زرد

شرکت‌ها برای پذیرش در این تابلو باید حداقل یک صورت مالی حسابرسی شده داشته باشند و صورت‌های مالی خود را به‌طور مرتب گزارش بدهند. تعداد دفعات عدم ارائه اطلاعات نباید بیش از دو مرتبه باشد. این صورت‌های معرفی بازار اول و دوم بورس مالی باید با دستورالعمل افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان، مطابقت داشته باشد.

مجموع روزهای تاخیر به‌منظور ارائه اطلاعات نیز نباید بیش‌تر از دو مرتبه باشد و این اطلاعات باید با دستورالعمل‌های اجرایی افشا اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان مطابقت داشته باشد.

تابلو نارنجی

نحوه انجام معاملات در تابلو نارنجی

میزان نوسان معاملات در این بازار دو درصد است. در نتیجه این بازار می‌تواند هر هفته نهایتا ده درصد نوسان قیمتی کند.

در صورت برقراری صف خرید و یا صف فروش در یک جهت، طی سه روز متوالی و در صورت معامله حداقل دو‌ ده‌هزارم سهام یک شرکت در پایان هر جلسه معاملاتی، در روز بعدی دامنه نوسان در این تابلو به چهار درصد افزایش پیدا می‌کند و پس از آن دامنه نوسان به حالت قبل خواهد برگشت.

شرایط پذیرش در تابلو نارنجی

شرکت‌ها اگر در دوره رسیدگی و بررسی دارای شرایط پذیرش در تابلو زرد را نباشند، در این تابلو قرار می‌گیرند. اگر حسابرس قانونی در رابطه با هر یک از صورت‌های مالی شرکت، اظهار نظر مردود یا عدم اظهار نظر صادر کرده باشد، آن شرکت در تابلوی نارنجی قرار خواهد گرفت.

تابلو قرمز

نحوه انجام معاملات در تابلو قرمز

در این نوع بازار نوسان معاملات یک درصد است. بنابراین این بازار هر هفته می‌تواند نهایتا پنج درصد نوسان داشته باشد. در صورت برقراری صف خرید و یا صف فروش در یک جهت، طی سه روز متوالی و در صورت معامله حداقل دو‌ده هزارم سهام یک شرکت در پایان هر جلسه معامله، در روز بعدی دامنه نوسان در این تابلو به دو درصد افزایش پیدا می‌کند و پس از آن دامنه نوسان به حالت قبل خواهد برگشت.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در تابلو قرمز

شرکت‌هایی در تابلو قرمز قرار می‌گیرند که دارای شرایط زیر باشند:

1) از طرف مراجع قضایی رای اولیه در رابطه با ورشکستگی شرکت صادر شده باشد.

2) رای انحلال ناشر توسط مجمع عمومی فوق‌العاده و یا مراجع قضایی صادر شده باشد.

3) شرکتی که صورت‌های مالی حسابرسی شده‌اش را در سر‌رسید دوره‌های رسیدگی شده، حداقل برای سه ماه متوالی ارائه ندهد.

جمع‌بندی

در شکل زیر نمونه‌ای کامل از تقسیم‌بندی بازار سرمایه را در ایران می‌بینید.

تابلوهای بورس و فرابورس

می‌توان گفت، هرچه میزان اعتبار یک شرکت بالاتر باشد و از ریسک کمتری برخوردار باشد در بورس و در تابلوی اصلی بازار اول قرار می‌گیرد. هرچه از شفافیت اطلاعاتی این شرکت‌ها کاسته شود، درجه اعتبارشان پایین می‌آید و ریسکشان افزایش می‌یابد. هر چه از میزان شفافیت اطلاعاتی شرکت‌ها کاسته شود، سهامشان در بازاری پایین‌تر معامله می‌شود. از این پس اگر خواستید شرکتی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید، می‌توانید علاوه بر بررسی موارد از پیش گفته شده، به بازاری که سهام شرکت در آن معامله می‌شود نیز توجه کنید. شرکت‌هایی که در تابلوی اصلی بازار اول بورس معامله می‌شوند، بسیار معتبر‌تر از شرکت‌هایی هستند که سهام آن‌ها در تابلو قرمز بازار پایه معامله می‌شود.

نظرات ارزشمند شما

لطفا اگر این مقاله برایتان مفید بود، سوال و یا نظری درباره آن داشتید، در انتهای همین صفحه نظر خود را ثبت بفرمایید.

می‌توانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده کنید.

تفاوت بورس با فرابورس

ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه همواره نشان‌دهنده رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور می‌باشد. شرکت‌هایی که سهامشان در بازار‌های مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند .

بنابراین ورود به بازار اوراق بهادار ازجمله اهداف شرکت‌ها محسوب می‌شود. اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده‌ای از شرکت‌های سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکت‌ها از مزایای بازار سرمایه محروم بوده‌اند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است .

بنابراین فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد . مهم‌ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه می‌باشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند، لذا رویه‌های پذیرش شرکت‌ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند. نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن over the counter گرفته شده است. به همین دلیل به این بازار اختصارا otc نیز گفته می‌شود. قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های مالی و عملیاتی شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد .

تفاوت‌های فرابورس با بورس

شرکت فرابورس ایران همچون دو بورس فعال کشور – بورس اوراق و بورس کالا- با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد، با این تفاوت که ورود به بازارهای فرابورس از شرایط و الزامات کمتری برخوردار بوده و شامل بازارهای متنوعی می‌باشد که این تفاوت‌ها را به اختصار در زیر تشریح می‌کنیم .

الف) تفاوت در بازار‌ها

الف-1) براساس دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، فرابورس دارای پنج بازار (اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی و پایه) است. پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفا در بازار ابزارهای نوین مالی صورت می‌پذیرد .

بازار سوم جهت عرضه یکجا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل و انتقال سهام شرکت‌هایی است که بر اساس الزام بند ب ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امکان پذیرش در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند .

الف-2) شرکت بورس تهران دارای 2 بازار به شرح زیر می‌باشد :

ب) تفاوت در فرآیند پذیرش

با توجه به تقسیم‌بندی‌های انجام شده فوق، مقایسه‌ای بین شرایط پذیرش سهام در بازارهای بورس و فرابورس برای آشنایی بیشتر ارائه می‌کنیم: بر اساس بند ب ماده 1 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید سهام شناور آزاد بخشی از سهام شرکت است که دارندگان آن همواره آماده عرضه و فروش آن سهام می‌باشند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام در مدیریت شرکت مشارکت نمایند .

مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس

بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند. این موارد از جمله موارد زیر می‌باشند :

تامین مالی آسان و ارزان

کارکرد اصلی بازارهای اوراق بهادار، تجهیز، جمع‌آوری و هدایت پس‌اندازهای کوچک مردم برای اجرای طرح‌های بزرگ اقتصادی است تا شرکت‌ها با شرایطی آسان‌تر بتواند از مزایای تامین منابع ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه، استفاده کنند. علاوه بر فروش سهام و افزایش سرمایه، راهکارهایی از قبیل انتشاراوراق مشارکت، انتشارگواهی سپرده سرمایه‌گذاری عام و خاص و. برای شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس پیش‌بینی شده است .

افزایش نقد شوندگی سهام

تا پیش از فعالیت فرابورس فقط سهام شرکت‌هایی که در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده بود، امکان معامله در محیطی شفاف و رقابتی را داشتند و شرکت‌هایی که نمی‌‌توانستند شرایط پذیرش در بورس را احراز کنند از دسترسی به چنین امکانی محروم بودند. اما با ایجاد فرابورس، شرکت‌ها با شرایط ساده تر می‌توانند در این نهاد پذیرش شوند و از مزیت‌های بازار منسجم و شفاف

بهره‌مندی از معافیت مالیاتی شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس

بر اساس قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس ایران مشمول مزایای مالیاتی قابل توجهی خواهند شد.به این صورت که بر اساس ماده 143 قانون مالیات‌های مستقیم، 5 درصد از مالیات بر درآمد شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی (فرابورس) یا خارجی پذیرفته می‌شود از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکت‌های پذیرش شده در این بورسها یا بازارها حذف نشده اند با تایید سازمان بورس بخشوده می‌شود. شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته شود در صورتی که در پایان دوره مالی به تایید سازمان بورس حداقل 20 درصد سهام شناور آزاد داشته باشند معادل 2 برابر معافیت‌های فوق از بخشودگی مالیاتی برخوردار می‌شوند .

در ماده 143 مکرر اضافه شده است از هر نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکت‌ها اعم از ایرانی و خارجی در بورس‌ها یا بازارهای خارج از بورس دارای مجوز، مالیات مقطوعی به میزان نیم درصد ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام وصول خواهد شد و از این بابت وجه دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام و مالیات بر ارزش افزوده خرید و فروش مطالبه نخواهد شد .

نقل و انتقال سهام به‌صورت آسان- سریع و کم‌هزینه

هم اکنون برای نقل و انتقال سهم شرکت‌های خارج از بورس فرآیند اداری پیچیده‌ و وقت‌گیری وجود دارد و اجرای کلیه مراحل مستلزم صرف وقت و تشریفات اداری پیچیده است اما با شروع فعالیت فرابورس و پذیرش شرکت‌ها در این بازار نقل و انتقال آنها به سهولت انجام می‌گیرد .

شفافیت و اعتبار قیمت سهام به واسطه مبادله در فرابورس

با توجه به نظارت و شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا، قیمت سهام معرفی بازار اول و دوم بورس شرکت‌ها در فرابورس مبین شرایط روشنی برای وضعیت مالی شرکت است و در همه معاملاتی که شرکت یا سهامداران آن انجام می‌دهند، می‌تواند مبنای عمل قرار گیرد.همچنین می‌تواند مبنای وثیقه‌گذاری و اعتباردهی شرکت‌ها باشد .

اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه

پس از پذیرش سهام شرکت‌ها در فرابورس، مکانیسم قانونی و مراجع رسمی برای اعلام اطلاعات شرکت ایجاد می‌شود و از نتایج ارائه اطلاعات، شفافیت بیشتر عملکرد مدیران شرکت‌ها خواهد بود. همچنین با ارائه گزارش‌های مالی دوره‌ای تحت نظر حسابرسان معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، سهامداران و سایر سرمایه گذاران به اطلاعات حسابرسی شده دسترسی پیدا می‌کنند .

بهره‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده تر تسهیلات بانکی

پس از پذیرش سهام شرکت‌ها در فرابورس، امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ تسهیلات بر روی سهام شرکت‌‌های پذیرفته شده در این بازار امکان پذیر می‌باشد. چون با پذیرش سهام شرکت درفرابورس، یک مرجع رسمی بر انجام معاملات شرکت نظارت دارد و قیمت سهام در شرایط عادلانه عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، لذا سیستم بانکی با شرایط ساده‌تری اقدام به وثیقه گرفتن سهام شرکت می‌کند. زیرا در صورت وثیقه شدن سهام، امکان انجام معامله روی آن وجود ندارد و ارزش‌گذاری سهام وثیقه شده از سوی یک مرجع رسمی به نام فرابورس صورت گرفته است .

معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از اقشار جامعه و افزایش اعتبار شرکت

با توجه به اینکه فرابورس و بازار سرمایه مخاطبان گسترده‌ای دارد، ورود شرکت به بازار سرمایه موجب آشنایی قشر وسیعی از مصرف کنندگان با خریداران کالا و خدمات شرکت می‌شود وبی شک مخاطبان شرکت را افزایش خواهد داد .

صدور اوراق مشارکت و گواهی سپرده

در فرابورس پذیره‌نویسی وانتشار اوراق مشارکت و گواهی سپرده سرمایه‌گذاری عام و خاص و همینطور انجام معامله دست دوم این اوراق انجام می‌شود .

پیش‌بینی فرآیند ساده خروج از فرابورس

در صورتی که به هر دلیل سهامداران عمده شرکتی تصمیم بگیرند، شرکت خود را از فرابورس خارج کنند، در دستورالعمل پذیرش ساز و کاری به این منظور در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج ازاین بازار وحتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به سادگی امکان پذیر خواهد بود .

بازار پایه چیست؟ | به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان)

در آموزش‌های پیشین مجله فرادرس، در مطالب جامع «آموزش بورس رایگان | گام به گام برای همه | به زبان ساده» و «بورس چیست ؟ آموزش بورس (+ دانلود فیلم آموزش رایگان)» با مفاهیم بورس از قبیل شاخص بورس، تابلوخوانی در بورس و تحلیل فاندامنتال آشنا شدیم. یکی از پرسش‌هایی که ممکن است برای خیلی از افراد پیش بیاید، این است که منظور از بازار پایه چیست و چه قوانین و ویژگی‌هایی دارد. در این آموزش، به این پرسش پاسخ خواهیم داد.

بازار پایه بخشی از فرابورس است. بنابراین، ابتدا اندکی در مورد فرابورس بحث خواهیم کرد.

فیلم آموزش رایگان آشنایی با بازار پایه

فیلم آموزش رایگان آشنایی با بازار پایه به صورت گام به گام، در کادر بالا، به سوالات شما در خصوص بازار پایه، به زبان ساده و به صورت گام به گام پاسخ می‌دهد.
برای پخش و مشاهده ویدئو روی دکمه پلی یا تصویر بالا کلیک کنید.

ساختار فرابورس چگونه است؟

در آموزش فرابورس، گفتیم که مهم‌ترین وظیفه فرابورس، سازمان‌دهی آن بخش از شرکت‌های متمایل به حضور در بازار سرمایه است که هنوز شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند. سطح نظارت در فرابورس، کمتر از بورس است و به همین دلیل شفافیت کمتری دارند. همین امر سبب می‌شود ریسک سرمایه‌گذاری در فرابورس بیشتر از بورس باشد.

ساختار جدید فرابورس ایران از چهار بازار تشکیل شده است که عبارتند از: بازار اول، بازار دوم، بازار پایه (زرد، نارنجی و قرمز) و بازار سوم.

در بازار اول فرابورس، سهام شرکت‌ها و واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری پذیرش شده و مورد معامله قرار می‌گیرند. نوسان قیمت در این بازار ۵ درصد بدون حجم مبنا است. آخرین سرمایه ثبت شده شرکت‌های پذیرفته شده در این بازار، حداقل ۱۰ میلیارد ریال بوده و یک سال از زمان بهره‌برداری آن‌ها گذشته و زیان انباشته ندارند.

بازار دوم فرابورس تنها شامل سهام شرکت‌های سهامی عام است. سهام شرکت‌های زیانده و تازه‌تأسیس و شرکت‌هایی که با افزایش سرمایه قصد تبدیل از سهامی خاص به سهامی عام دارند در بازار دوم پذیرفته می‌شود. آخرین سرمایه ثبت شده شرکت‌های بازار دوم، حداقل یک میلیارد ریال است.

بازار پایه یکی از بازارهای فرابورس است که جهت عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار ایجاد شده است. شرکت‌های این بازار فرایند پذیرش را طی نمی‌کنند و به سه دسته تقسیم می‌شوند:

1. شرکت‌هایی که درخواست پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی باید در بازار پایه درج شوند.
2. شرکت‌هایی که در بازار بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش ندارند.
3. شرکت‌هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس، لغو پذیرش می‌شوند. مقررات ارائه اطلاعات در بازار پایه، به مراتب آسان‌تر از بازار اول و دوم است و طبعاً ریسک بیشتری نیز در این بازار وجود دارد.

طبق قوانین جدید، شرکت‌های این بازار در سه بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز دسته‌بندی شده‌اند و دامنه نوسان روزانه آن‌ها، به ترتیب، ۳، ۲ و ۱ درصد است.

بازار سوم یا بازار عرضه محلی شفاف و امن برای انجام معاملات عمده آن دسته از اوراق بهاداری است که شرایط یا امکان پذیرش در فرابورس را ندارند.

یکی از بهترین منابع برای آشنایی با بورس که به زبانی ساده بیان شده، فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی است. با این آموزش به راحتی می‌توانید مفاهیم بورس را یاد بگیرید و شروع خوبی برای ورود به بازار سرمایه داشته باشید. در این آموزش، علاوه بر مفاهیم اصلی، اطلاعات مهم مورد نیاز سرمایه‌گذاری، از دریافت کد بورسی تا خرید و فروش و نکات مهم مربوط به آن ارائه شده است. لینک این آموزش در ادامه آورده شده است.

برای مشاهده فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی + اینجا کلیک کنید.

بازار پایه چیست ؟

طبق آنچه که گفتیم، شرکت‌ها، بسته به شرایطی که دارند، یا در بورس حضور دارند یا فرابورس. اگر شرکتی شرایط عضویت در بورس و بازارهای اول و دوم فرابورس را نداشته باشد، عضو بازار پایه می‌شود. بازار پایه در پایین‌ترین سطح بازار فرابورس قرار دارد که شرایط عضویت شرکت‌ها در آن ساده‌تر است.

قبلاً بازار پایه (که خود عضوی از فرابورس است) به سه تابلوی الف، ب و ج تقسیم می‌شد. هرچه در این بازار به پایین‌تر برویم، ریسک سرمایه‌گذاری در شرکت‌های آن بیشتر می‌شود. به طوری که قبلاً دامنه نوسان بازار پایه (به جز تابلوی ج که نامحدود بود) روی عدد ۱۰ درصد قرار داشت. اما چندی پیش، قوانین بازار پایه تغییر کرد که در ادامه این قوانین جدید را بیان خواهیم کرد. دلیل تفاوت تابلوهای مختلف بازار پایه، میزان سرمایه شرکت‌ها و معاملات آن‌ها است.

قوانین جدید بازار پایه

جالب است بدانید که تقریباً یک سوم ارزش فرابورس به بازار پایه تعلق دارد. پیش‌تر، دامنه نوسان بالای این بازار، سرمایه‌گذاران را به سرمایه‌گذاری در این بازار جذب می‌کرد. البته، از طرف دیگر برخی سودجویان با همین نوسان بالا افراد و سهامداران مختلف را فریب می‌دادند و ضرر و زیان فراوانی را بر سهامداران خرد وارد می‌کردند. به همین دلیل، مسئولان فرابوس تصمیم به تغییرات اساسی در بازار پایه گرفتند.

همان‌طور که گفتیم، بازار پایه قبلاً شامل سه تابلوی الف، ب و ج بود. در قانون جدید، تابلوها به سه رنگ زرد، نارنجی و قرمز دسته‌بندی شده‌اند. دامنه نوسان در تابلوی زرد سه درصد، در تابلوی نارنجی دو درصد و در تابلوی قرمز یک درصد است. بر اساس تغییرات جدید، روزهای دوشنبه قیمت پایانی تعیین و تا دوشنبه هفته بعد، همان قیمت به عنوان قیمت پایانی در نظر گرفته می‌شد. اما این قوانین تا حدی جذابیت بازار پایه را برای سرمایه‌گذاران کاهش می‌داد. بنابراین، قوانین مذکور مجدداً اصلاح شد.

جدیدترین تغییرات در قوانین بازار پایه به شرح زیر است:

1. اگر صف خرید و فروش در سه روز متوالی و در یک جهت برقرار باشد و در پایان هر جلسه معاملاتی حداقل دو ده هزارم تعداد سهام شرکت معامله شود، در روز بعدی، دامنه نوسان تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز، به ترتیب، به ۵، ۴ و ۲ درصد افزایش خواهد یافت (این دامنه نوسان در حالت عادی برای تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز، به ترتیب، ۳، ۲ و ۱ درصد است). پس از آن، دامنه نوسان به شرایط پیشین باز می‌گردد.
2. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط و سهام مجازند تا ۱۰ درصد از دارایی‌های تحت مدیریتشان را در بازار پایه سرمایه‌گذاری کنند.
3. در صورتی که ارائه اطلاعات ناشران بازار پایه قابل اتکا بوده و به موقع منتشر شود، فرابورس می‌تواند پیشنهاد افزایش سرمایه‌گذاری صندوق‌ها را در بازار پایه ارائه کند.

سخن پایانی

در این مطلب، ابتدا از ساختار فرابورس سخن گفتیم، سپس به اینکه بازار پایه چیست و چه نقشی را در فرابورس ایفا می‌کند، پرداختیم؛ در آخرین بخش نیز، قوانین بازار پایه را مورد بررسی قرار دادیم. حال از شما دعوت به عمل می‌آوریم تا در بخش نظرات، از تجربیات خود در رابطه با حضور و سرمایه‌گذاری در این بازار با ما و دیگر خوانندگان مجله فرادرس سخن بگویید. همچنین اگر پرسشی پیرامون این مبحث دارید، می‌توانید آن را نیز به همین طریق با ما و سایر مخاطبین مطرح کنید.

سلب مسئولیت مطالب اقتصاد: این مطلب صرفاً‌ با هدف افزایش آگاهی عمومی در حوزه اقتصاد نوشته شده است. برای سرمایه‌گذاری،‌ تجارت و آگاهی دقیق از قوانین مربوط به آن‌ها، لازم است حتماً از دانش و مشاوره افراد متخصص کمک گرفته شود. دقت داشته باشید که قوانین بازار سرمایه و قوانین تجاری و اقتصادی کشور، همواره در حال تغییر هستند و بر همین اساس، ممکن است برخی موارد ذکر شده در این مطلب، دیگر صحت نداشته باشند. مسئولیت هر گونه بهره‌برداری از این نوشتار با هدف سرمایه‌گذاری، تجارت، کسب درآمد و غیره، بر عهده خود افراد بوده و مجله فرادرس هیچ مسئولیتی در این رابطه ندارد. برای اطلاعات بیشتر + اینجا کلیک کنید.

مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش بورس رایگان به زبان ساده» است. در ادامه، می‌توانید فهرست این مطالب را ببینید:

اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

شرایط پذیرش شرکت در بورس

اقتصاد دانان سرمایه گذاری را پایه اصلی پیشرفت و رشد اقتصادی می دانند. افراد با هدف ارتقا ظرفیت های تولیدی و افزایش درآمد های سالیانه سرمایه گذاری انجام می دهند.شرکت ها بعد از تاسیس نیازمند منابع مالی از جانب سرمایه گذاران جدید برای ارتقا تولیدات و در نتیجه پیشرفت اقتصادی هستند و علاوه بر این مورد با ورود در بازار بورس و سهام شناخته تر خواهند شد . بنابراین سازمان بورس ایران بستری جهت همکاری و رشد اقتصادی ، شرکت ها و سرمایه گذاران فراهم آورده است.در این مقاله به بررسی شرایط پذیرش شرکت در بورس خواهیم پرداخت .

برای شناخت بورس بهتر است از تعاریف کوچکتر شروع نماییم.

• بازار چیست ؟
• بستر و مکانی که اشخاص در آنجا خرید و فروش می کنند .
• در تعریف ساده تر می توان گفت هر شرایطی که اشخاص خرید و فروش انجام میدهند بازار تشکیل شده است .

به طور مثال اشخاص در بازار آهن به شکل حضوری و یا به شکل اینترنتی خرید و فروش انجام دهند در هر دو مورد بازار راه آهن و بستر اینترنت بازار محسوب می شود .

• ۲ نوع دارایی در بازار وجود دارد :

دارایی مالی :همان دارایی های کاغذی هستند که در اسناد و مدارک وجود دارند مانند اوراق های مشارکت و سهام ها و …

دارایی واقعی : دارایی هایی فیزیکی و محسوس می باشند مانند زمین، ماشین و …

• بازار بورس مکانی است که تمامی دارایی ها قابل معامله و خرید و فروش هستند.

• انواع بازار بورس کدامند ؟
• بورس ارز : با توجه به نام این بازار ارز ها و پول های رایج خارجی خرید و فروش می شوند که این بورس در ایران فعال نیست
• بورس اوراق بهادار :دارایی های مالی مانند سهام و اوراق ها و …خرید و فروش می شوند و در ایران ایند بازار بورس در محل معینی به طور رسمی ایجاد گردیده است که به بورس اوراق بهادار معروف است .
• بورس کالا: در این بازار اشخاص به طور منظم و دائما فعال به خرید و فروش کالاهای معین می پردازند که اکثرا مواد خام واولیه مورد معامله قرار می گیرد. مثل بورس گندم و بورس سیمان و ….

• تاریخچه بورس اوراق بهادار :
• شرکت بورس اوراق بهادار در تاریخ ۱۳۴۶ طبق قانون تصویب شده توسط مجلس شورای اسلامی مورخ ۱۳۴۶ تشکیل شد .
• با ورود شرکت نفت پارس و بانک توسعه صنعتی و معدنی به رسمیت شروع به کار کرد .
• ابتدا شورای عالی و سازمان بورس اوراق بهادار تهران در صدر و شرکت های بورس و فرابورس در کنار بورس کالای ایران،بورس انرژی ایران ،مدیرت فناوری بوری و سپرده گذاری مرکزی و تسویه وجوه را ارکان بازار بورس را تشکیل می دهند.
• اکنون بیش تر از ۳۰۰ شرکت در حدود ۴۰ صنعت در شاخه های مختلف در بازار سرمایه ایران فعالیت می نمایند.
• ۱۰۶ کارگزاری هم مشغول به کار هستند.

بورس بستری را برای ۲ گروه از اشخاص فراهم می آورد تا به طور رسمی و قانونی در امور و فعالیت های اقتصادی با هدف تامین نیازمندی های یکدیگرو کسب سود و منفعت شریک شوند.

اشخاص جامعه را می توانیم ۲ گروه تصور نماییم ؟

• افرادی که سرمایه دارند و نمی توانند با آن کار کنند .
• کسانی که علم ،تجربه و توانایی برای انجام فعالیت های اقتصادی را دارند ولی سرمایه و پول ندارند.

در بورس اوراق بهادار اشخاص جامعه که در بالا بیان شد یکدیگر را نمی شناسند و از توانایی ها و سرمایه های یکدیگر خبر ندارند .

امکان دارد برخی از سرمایه گذاران دارای منابع مالی هنگفت باشند و برخی دیگر دارای سرمایه اندک.

امکان دارد سلیقه های اشخاص با هم متفاوت باشد برخی به دنبال سود کم در کوتاه مدت باشند و برخی مایل به سود زیاد در بلند مدت .

همین طور سرمایه گذاران امکان دارد دارای ویژگی ها و توانمندی های مختلف باشند و در زمینه های مختلفی فعالیت نمایند..

بنابراین بورس شرایط و بستری را فراهم می آورد تا اشخاص طبق سلایق مدنظر با حضور در بورس و شراکت در زمینه های مختلف فعالیت نمایند.

در صورتی که سرمایه شرکت را به چندین قسمت برابر تقسیم نماییم به هر قسمت یک سهم می گویند.

در صورتی که سرمایه گذار چندین سهم داشته باشد در مجموع به آن ها سهام گفته می شود

و به آن شخص دارای سهام سهام دار می گویند.

اصولا سهام شرکت ها ۲ نوع است سهام ممتاز و سهام عادی

برای ورود به بورس باید به یکی از کارگزاری های بورس مراجعه نمایید مانند اینکه برای افتتاح حساب به یکی از شعبات بانک ها مراجعه می نمایید .

با مراجعه به این کارگزاری های باید فرم های مشخصی را تکمیل نمایید .

در سامانه سجام ثبت نام نمایید.

بعد از ۲ روز کاری برای شما کد کاری تعریف می شود که به آن کد بورسی گفته می شود و پس از دریافت این کد شما می توانید خرید و فروش سهام نمایید .

در تعریف شاخص بورس می توان گفت این شاخص نشاندهنده سطح عمومی قیمت و سود دسهام شرکت های پذیرفته شده در بورس می باشد.

تغییرات این شاخص کل نشاندهنده بازدهی سرمایه گذاران بورس یا همان بازدهی سهام اشخاص می باشد.

• مزابا سرمایه گذاری در بورس
• به دلیل وجود حاکمیت راهبری (حاکمیت شرکتی ) در بورس (که به طور مفصل در مقاله های قبلی در این باره صحبت نمودیم. )۰امنیت و شفافیت سرمایه گذاری وجود داردو
• با تجزیه و تحلیل و علم کافی می توانید درآمد کسب نمایید.
• امکان نقد شدنی سهام خریداری شده وجود دارد.
• ارزش پول طبق تورم کاهش می یابد و با خرید سهام می توانید سرمایه خود را در مقابل تورم حفظ نمایید.

• پذیرش شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران

مطابق با ماده ۳۵ دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران

“شرکتی که اوراق بهادار آن در بورس پذیرفته شده، باید اصول راهبری شرکتی مصوب هیئت مدیره سازمان را رعایت نموده و از تطبیق عملیات شرکت با استانداردها، اهـداف شـرکت و قـوانین و مقـررات مربـوط اطمینان حاصل کند ”

برای مطالعه مقاله راهبری شرکتی و دستور العمل راهبری بورس کلیک نمایید.

در ابتدا نیاز است که به تعریف و بررسی بازار اول و دوم بپردازیم .

شرکت هایی که در بورس پذیرفته می شوند باید معیار های خاصی را دارا باشند از جمله :سود آوری ،نقد شوندگی ، شفافیت و … و سازمان بورس شرکت ها را از نظر نقد شونده و غیر نقد شوندهخ تفکیک نموده است .

1. شرکت های در بازار بورس به ۲ دسته تقسیم می شوند :

• بازار اول : مربوط به شرکت هایی است که سهام شناور بالا تری دارند.
• بازار اول به ۲ دسته اصلی و فرعی تقسیم می شود:
• بازار هایی که دارای ۱۰۰ میلیون میلیارد تومان سرمایه ثبت می توانند در تابلو بازار اول بورس قرار بگیرند.
• تابلو فرعی بازار اول برای شرکت های ثبت شده با سرمایه ۱۰۰ و بیشتر از ۵۰ میلیارد تومان هستند.
• بازار دوم برای شرکت های ثبت شده با سرمایه ۵۰ و بیشتر از ۲۰ میلیلرد تومان می باشد.
• تابلو فرعی بازار اول و بازار دوم برای شرکت های کوچکتر قابلیت اجرا دارد .
• تفاوت این شرکت ها در درصد حقوق سهام دار ها ، تعداد سهام دار ها و مقدار سرمایه تایید شده و …
• معیار های خود به ۲ دسته تقسیم می شود معیار های عمومی و معیار های اختصاصی
• شرکت ها باید دارای معیار های عمومی باشند ولی در معیار های خصوصی حداقلی وجود دارد و برای درج شدن شرکت در آن تابلو باید حداقل شرایط اختصاصی را درا باشند .

1. شرایط ورود شرکت به تابلو بازار اول و دوم

بنابراین برای ورود شرکت ها در در یکی از ۳ تابلو بازار بورس چند شرط عموم و اختصاصی وجود دارد که به آنها خواهیم پرداخت :

• شرایط پذیرش سهام عادی در تابلو اصلی بازار اول :
• شرکت باید در ایران ثبت شده و دارای تابعیت ایرانی باشد.
• شرکت سهامی عام باشد
• دارای حداقل یک هزار میلیارد ریال
• تمام سرمایه شرکت در سهام های عادی تقسیم شده باشد و هیچ شخصی نباید از دیگری امتیاز بیشتری داشته باشد.
• البته برخی از شرکت ها دارای شرایط ویژه ای هستند که با تایید هیئت پذیرش و قبول یکسری مقررات و رعایت آنها سهام این شرکت ها قابل پذیرش هستند.
• باید حداقل ۲۰ در صد از سهام ثبت شده شرکت شناور باشد.
• تعداد سهام داران باید حداقل ۱۰۰۰ نفر باشند .
• حداقل دو سال از تاریخ بهره‌برداری شرکت گذشته باشد.
• شرکت باید حداقل فعالیت ۳ ساله در صنعت مدنظر انجام داده باشد و موضوع شرکت را در این مدت تغییر نداده باشد.
• در صورتی که شرکت ادغام شده باشد یا تغییر ساختار در آن صورت گرفته باشد،‌ هیئت پذیرش قادر است که سابقه های قبلی متقاضیان را نیز در سابقه فعالیت حساب نماید.
• حداقل ۶ ماه از ماموریت حداقل ۲ نفر از مدیران فعلی گذشته باشد.
• شرکت ها باید در ۲ دوره متوالی و پی در پی سود آوری داشته باشند و امکان سود آوری در آینده نیز وجود داشته باشد ، شرکت زیان های فراوان و انباشته هم نباید داشته باشد .
• شرکت باید دارای یک بازار گردان باشد.
• در صورتی که دارای دعاوی حقوقی که به نفع و ضرر شرکت است داشته باشد نباید اثر مهم و قابل توجهی بر صورت مالی شرکت داشته باشد.
• در صورتی که از شرکت شکایت نموده باشند و تا زمانی حکم قطعی صادر نشده باید به تخیص هیئت ۳ مورد را انجام دهند :

1. ضمانت‌نامه بانکی از سهام‌داران عمده شرکت دریافت نمایند.
2. بخشی از سهام شرکت در حال عرضه اولیه هستند مسدود نمایند
3. سهام های شرلکت های پذیرفته شده دیگر به راحتی قابل خرید و فروش هستند نمی توانند وثیقه قرار گیرند. و ارزش این سهام باید حداقل ۲ برابر ارزش سهام عرضه شده باشد و باید حداقل قیمت سهام در شش ماه گذشته مدنظر قرار گیرد.

• نباید بیشتر از ۸۰ درصد از سهام شرکت در اختیار کمتر از ۱۰ سهام‌دار در زمان پذیرش باشد.
• این نسبت باید در پایان دومین سال پس از پذیرش به ۷۵ درصد کاهش یابد.
• به علاوه حداکثر ظرف مدت شش ماه از تاریخ درج و تا زمانی که نام شرکت در تابلو دوم بورس درج می باشد، بایستی حداقل ۵۰۰ سهامدار داشته باشد.
• البته در ارتباط با شرکت های دولتی که طبق مقررات و اجرای سیاست های خصوصی سازی ، سهام آنها باید از طریق بورس اوراق بهادار به مردم واگذار شود ،رعایت این بند در زمان پذیرش الزامی نیست و ۶ ماه مهلت تطبیق دارند.
• جمع سهام تعلق یافته به دولت ،وزارتخانه ها ،شرکت ها و موسسات دولتی موضوع ماده ۴ قانون محاسبات عمومی کشور ،نباید از ۴۹ درصد سهام شرکت بیشتر باشد.
• شرکت های مذکور حداکثر ظرف مدت ۲ سال باید تاریخ درج نام شرکت در فهرست نرخ‌های بورس، وضعیت خود را با شرایط فوق الذکر تطبیق دهند.
• شرکت باید به تایید حسابرس رسیده باشد.باید از سیستم اطلاعات حسابداری قوی مانند حسابداری مالی و حسابداری بهای تمام شده برخوردار باشد.
• این سیستم باید با فعالیت های شرکت و شرایط پذیرش در بورس مانند قدرت توانایی تهیه افشای اطلاعات مالی به موقع متناسب باشد .
• طبق آخرین صورت های مالی سالانه که حسابرسی انجام شده است ،نسبت بین حق سهام دارن (صاحبان سهم )به کل دارایی ها باید به میزان ۳۰ درصد باشد ،کمتر نباشد و از حد مناسب برخوردار شوند .اگر از این مقدار کمتر باشد باید نسبت حق سهام داران ب دارایی های ثابت (به قیمت تمام شده ) حداقل ۵۰ درصد کمتر نباشد .
• در صورتی که برای معرفی بازار اول و دوم بورس تاسیس و شروع فعالیت ها نیازمند رعایت مقررات و قوانین ، دستور العمل های خاص و مجوز های خاصی باشد علاوه بر رعایت این قوانین و دستور العمل ها موارد نام برده هم باید رعایت شود.
• مدیر عامل و اعضا هیئت مدیره نباید سابقه محکومیت مالی داشته باشند . نباید تخلفات موثر در سازمان بورس طبق قوانین و مقررات انجام داده باشند. سوء شهرت حرفه ای نباید داشته باشد.
• اساسنامه باید به طور شفاف و با رعایت حقوق سهام داران جزوء تنظیم شده باشد. و باید با مصوبه هیئت مدیره سازمان بورس نیز منطبق باشد.
• در صورت هرگونه انتقال به جز انتقال قهری ، نسبت به بیش از ۵۰ درصد سهامی که در اختیار سهام داران عمده است، فقط با اظهار کتبی بورس و توافقنامه هیئت پذیرش عملی خواهد شد .
• در صورتی که سهام دار عمده قصد واگذاری ۵۰ درصد سهام خود را داشته باشد با انتقال انجام شده خریدار سهام در دسته سهام دارن عمده قرارمی گیرد نکته مهم این است که با اظهارنظر کتبی بورس و موافقت هیئت پذرش نقل و انتقال در این مورد انجام می شود .

• شرایط پذیرش سهام عادی در تابلو فرعی بازار اول :

شرکت هایی که متقاضی ورود به تابلو فرعی بازار اول هستند باید شرتایط پذیر را تابلو اول را دارا باشند و مقررات زیر را هم رعایت نمایند :

• شرکت باید سهامی عام باشد .
• سرمایه ثبت شده کمتر از ۵۰۰ میلیارد ریال نباشد.
• سهام شناور نباید کمتر از ۱۵ درصد سرمایه ثبت شده باشد.
• تعداد صاحبان سهم هم نباید کمتر از ۷۵۰ نفر باشد.
• طبق آخرین صورت های مالی سالانه ، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی ها باید حداقل ۲۰ درصد باشد.
• سود آوری شرکت در ۲ دوره مالی
• حداقل باید یک بازار گردان باید وجود داشته باشد.
• شرکت حداقل باید ۳ سال سابقه فعالیت در صنعت مدنظر را داشته باشد.
• طی مدت ۳ سال نباید موضوع صنعت نباید تغییر کرده باشد.
• باید در مدت حداقل ۶ ماه از مدت اموریت حداقل ۲ نفر از کدیران فعلی گذشته باشد.
• در صورتی که شرکت ادغام شده باشد یا تغییر ساختار صورت گرفته باشد ، هیئت پذیرش می تواند متقاضیان قبلی را مدنظر قرار دهد.
• البته باید فعالیت های قبلی و جدید منطبق با هم باشند .
• و به هر ترتیب باید ۲ سال سابقه فعالیت مرتبط داشته باشد .

• شرایط پذیرش سهام عادی در بازار دوم :
• شرکت باید سهامی عام باشد.
• سرمایه ثبت شده کمتر از ۲۰۰ میلیارد ریال نباشد.
• سهام شناور نباید کمتر از ۱۰ درصد سرمایه ثبت شده باشد.
• تعداد صاحبان سهم هم نباید کمتر از ۲۵۰ نفر باشد.
• طبق آخرین صورت های مالی سالانه ، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی ها باید حداقل۱۵ درصد باشد.
• سود آوری شرکت در۱ دوره مالی
• حداقل باید یک بازار گردان باید وجود داشته باشد.
• شرکت حداقل باید ۳ سال سابقه فعالیت در صنعت مدنظر را داشته باشد
• در صورتی که شرکت ادغام شده باشد یا تغییر ساختار صورت گرفته باشد ، هیئت پذیرش می تواند متقاضیان قبلی را مدنظر قرار دهد.
• البته باید فعالیت های قبلی و جدید منطبق با هم باشند .
• و به هر ترتیب باید ۱ سال سابقه فعالیت مرتبط داشته باشد .

• شرایط پذیرش شرکت های انفو ماتیکی در بورس اوراق بهادار
• از جهت امکانات نیروی انسانی و توان انجام کارکرد در طبقه بندی شورای انفورماتیک در گروه یک قرار گرفته باشند.
• در زمینه های خدمات کامپیوتری تنوع فعالیت را داشته باشند.
• مانند اینکه قرارداد خدمات در زمینه نرم افزاری و سخت افزاری با مشتریان را داشته باشد.
• قدرت فروش نرم افزار
• قدرت فروش سخت افزار
• توانایی و قدرت تعمیر و نگهداری شبکه MAIN و MINI MAIN را داشته باشند.
• حداقل ۵ سال در این زمینه فعالیت داشته باشند.

مدارک مورد نیاز جهت پذیرش شرکت ها در بازر بورس اوراق بهادار

قوانین جدید بازار پایه فرابورس و معرفی تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز

بازار پایه از جمله بازارهای فرابورس است که به منظور مبادلات سهام و اوراق بهادار شرکت‌هایی که موفق به اخذ پذیرش در بازارهای دیگر نشده‌اند، راه‌اندازی شده است. فرآیند پذیرش در بازار پایه به این صورت است که پس از ثبت شرکت‌ در سازمان بورس و اوراق بهادار، ابتدا مدارک ارائه شده در کمیته عرضه فرابورس بررسی شده و سپس در فهرست نرخ‌های بازار پایه فرابورس درج می‌شوند. لازم است بدانید که شرکت‌های پذیرفته شده در این بازار فرآیندهای متداول پذیرش و عرضه اولیه را طی نمی‌کنند.

چه شرکت‌هایی وارد بازار پایه می‌شوند؟!

عموما شرکت‌های پذیرفته شده در بازار پایه را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

۱- دسته اول شرکت‌هایی هستند که درخواستی مبنی بر پذیرش ندارند، اما مطابق لایحه ۹۹ قانون پنجم توسعه ملزم به ثبت در بازار پایه هستند. طبق این لایحه و به منظور ارتقای جایگاه بازار سرمایه در اقتصاد کشور و ساماندهی آن، کلیه افرادی که تا کنون اقدام به انتشار اوراق بهادار (اعم از سهام، اوراق مشارکت و …) کرده‌اند، موظف به ثبت آن نزد سازمان بورس و اوراق بهادار هستند. عدم ثبت این اوراق در سازمان بورس تخلف محسوب می‌شود.

۲- دسته دوم شرکت‌هایی هستند که نزد سازمان بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش در بازار بورس یا بازار اول و دوم فرابورس را ندارند.

۳- و اما دسته سوم شرکت‌هایی هستند که سابقا در بازار بورس و یا بازار اول و دوم فرابورس پذیرفته شده‌اند، اما پس از مدتی این شرایط را از دست داده‌اند. در این صورت پذیرش آن‌ها در بازارهای مذکور لغو شده و به بازار پایه منتقل خواهند شد.

شرایط پذیرش در بازار پایه

به طور کلی شرایط پذیرش در بازار پایه فرابورس به مراتب ساده‌تر از پذیرش در بورس یا بازارهای اول و دوم فرابورس است. در گذشته شرکت‌ها بسته به شرایط و میزان شفافیت اطلاعات در سه گروه بازار پایه الف، ب و ج طبقه‌بندی شده بودند. هر کدام از این بازارها مقررات و ضوابط خاص خود را در معاملات سهام داشتند. برای مثال در بازار پایه ب معاملات در همه روزهای کاری و با دامنه نوسان روزانه ۱۰% انجام می‌شد، اما در بازار پایه ج معاملات تنها در روزهای زوج و با دامنه نوسان نامحدود صورت می‌گرفت.

در سال ۹۸ و با تصویب قوانین و مقررات جدید بازار پایه، به منظور افزایش شفافیت اطلاعات طبقه‌بندی شرکت‌های درج شده در بازار پایه فرابورس ایران در قالب تابلوهای “پایه زرد”، “پایه نارنجی” و “پایه قرمز” صورت گرفت. بر این اساس شرایط پذیرش در هر کدام از تابلوهای رنگی به شرح زیر است.

بازار پایه تابلوی زرد

شرکت‌هایی که در دوره معیار رسیدگی همه شرایط زیر را داشته باشند، در تابلوی زرد درج می‌شوند.

1. مجموع روزهای تأخیر در ارائه اطلاعات مطابق با “دستورالعمل اجرائی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان” بیش از ۱۰۰ روز نباشد.
2. تعداد دفعات عدم ارائه صورت‌های مالی مطابق با “دستورالعمل اجرائی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان” بیش از ۲ مرتبه نباشد. لازم به ذکر است که ارائه اطلاعات با تأخیر بیشتر از ۵۰ روز مشمول این بند می‌شود. به این معنا که یک شرکت در تابلوی زرد مجاز است حداکثر ۲ بار صورت‌های مالی خود را ارائه نکرده و یا با تأخیر بیشتر از ۵۰ روز ارائه کند. در غیر این صورت به تابلوهای پایین‌تر منتقل خواهد شد.
3. حداقل یک صورت مالی حسابرسی شده ارائه نموده باشد.

بازار پایه تابلوی نارنجی

شرکت‌هایی که در دوره معیار رسیدگی حداقل دارای یکی از شرایط زیر را داشته باشند، در تابلوی نارنجی درج می‌شوند.

1. شرکت‌هایی که دارای شرایط درج در تابلوی زرد یا قرمز نباشند.
2. اظهار نظر حسابرس مستقل و بازرس قانونی نسبت به هر یک از صورت‌های مالی شرکت اصلی یا تلفیقی از نوع “عدم اظهار نظر” یا اظهار نظر “مردود” باشد.

بازار پایه تابلوی قرمز

شرکت‌هایی که در دوره معیار رسیدگی حداقل دارای یکی از شرایط زیر را داشته باشند، در تابلوی قرمز درج می‌شوند.

1. رأی بدوی یا قطعی مراجع قضایی مبنی بر ورشکستگی شرکت صادر شده باشد.
2. مجمع عمومی فوق‌العاده یا مراجع قضایی رأی به انحلال شرکت داده باشند.
3. شرکت در سررسید دوره‌های رسیدگی حداقل سه سال مالی متوالی صورت‌های مالی حسابرسی شده ارائه نکرده باشد.

دامنه نوسان و نحوه حراج قیمت

نحوه معاملات در بازار پایه طبق آخرین اطلاعیه‌ها به این صورت است که هر هفته ‏یک حراج معاملاتی در روز دوشنبه از ساعت ۱۲ تا ۱۲:۳۰ انجام می‌شود. دامنه نوسان در این حراج برای تابلوی زرد ۶ درصد، تابلوی نارنجی ۴ درصد و ‏تابلوی قرمز ۲ درصد خواهد بود.

اما در سایر روزهای معاملاتی هفته و همچنین در روز دوشنبه تا قبل از ساعت ۱۲ دامنه نوسان در ‏تابلوی زرد ۳ درصد، تابلوی نارنجی ۲ درصد و تابلوی قرمز یک درصد می‌باشد. همچنین مبنای این دامنه نوسان، قیمت پایانی ‏روزهای دوشنبه هر هفته است.‏

این یعنی اگر قیمت پایانی یک نماد در تابلو زرد و در پایان روز دوشنبه پس از حراج ۶ درصدی، ۱۰۰ تومان باشد، دامنه نوسان این نماد در طول هفته تا زمان حراج بعدی (یعنی ساعت ۱۲ روز دوشنبه) از ۹۷ تومان تا ۱۰۳ تومان خواهد بود. پس در طول یک هفته نمادهای درج شده در تابلو زرد می‌توانند حداکثر ۹ درصد (۶+۳) نوسان کنند. از این ۹ درصد، ۶ درصد آن در ساعت ۱۲ تا ۱۲:۳۰ روز دوشنبه بوده و ۳ درصد مابقی می‌تواند در طول هفته اتفاق بیفتد.

همچنین این عدد برای نمادهای درج شده در تابلو نارنجی ۶ درصد در یک هفته (۴+۲) و برای تابلوی قرمز ۳ درصد در یک هفته (۲+۱) در نظر گرفته شده است. البته در شرایط خاصی مثل گره معاملاتی در صفوف خرید و فروش و یا در حضور بازارگردان، ممکن است این ضوابط تغییراتی داشته باشند.

با کلیک بر روی تصویر بالا می‌توانید طبقه‌بندی شرکت‌های پذیرفته در تابلوهای زرد ، نارنجی و قرمز مشاهده کنید.

چکیده مطلب:

لازم است که فعالان بازار سرمایه بدانند که بازنگری در طبقه‌بندی شرکت هر سال دو بار و در پایان ماه‌های مرداد و دی توسط کمیته درج صورت می‌گیرد. طیق آخرین طبقه‌بندی در مرداد ماه سال ۹۸ تعداد ۱۲۵ شرکت در تابلوی زرد، ۴۲ شرکت در تابلوی نارنجی و ۱۴ شرکت در تابلوی قرمز درج شده‌اند. از آن جا که شرکت‌های پذیرفته شده در بازار پایه به طور کلی از شفافیت اطلاعات کمتری نسبت به شرکت‌های پذیرفته شده در بورس یا بازار اول و دوم فرابورس دارند، سرمایه‌گذاری در آن‌ها نیاز به دانش و مهارت بیشتری خواهد داشت.

از آن جا که این مقررات به تازگی ابلاغ شده است، در صورت ایجاد هر گونه تغییرات، این مقاله به روز رسانی خواهد شد …