انواع معاملات بورس

بررسی تطبیقی معاملات بازار بورس با عقود اسلامی

اهمیت بازار بورس در اقتصاد، حذف آن را از اقتصاد نوین ناممکن ساخته‎ است. ظرفیت‎های این بازار معاملات متنوعی را در خود جای‎ داده ‎است. شناسایی ماهیت این معاملات از حیث حقوقی به سبب کشف عناصر، نهادها، روابط و آثار این معاملات است. با این بررسی می‎توان به موقعیت و جایگاه این معاملات در قوانین مدنی و تجاری پی برد. به همین لحاظ، اندیشمندان و کارشناسان مسلمان ناگزیر از بررسی فقهی تطابق معاملات رایج در آن با عقود اسلامی هستند. هدف این مقاله بررسی تطبیقی معاملات بازار بورس با عقود اسلامی است. در انواع معاملات رایج در اقتصاد ایران، اعم از بورس اوراق بهادار و یا بورس کالا، عناصر و روابطی وجود دارد که به‎ نظر می‎رسد با برخی عقود اسلامی مغایرت دارند. اما، با توجه به ظرفیت گستردۀ فقه اسلامی، می‎توان عقود دیگری را جایگزین آن‌ها کرد؛ نظیر معاملات اوراق قرضه و فروش استقراضی سهام در بورس اوراق بهادار که منطبق بر عقود اسلامی نیستند که می‎توان به‎ترتیب از اوراق صکوک و خرید و فروش هم‎زمان سلف به جای آن‌ها استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

• کلیدواژه‎ها: بورس اوراق بهادار
• عقود اسلامی
• بورس کالا
• قراردادهای آتی

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Stock Exchange Market Transactions and Islamic Contracts

نویسندگان [English]

• seyyed sajad alamolhoda 1
• mahnaz akbari 2

So significant is the stock exchange market in economy that it is almost impossible to eliminate it from the modern economy. This market has the capacity to embody various transactions, which are identified in legal terms in order to their elements, institutes, relations and effects are discovered. Analyzing such transactions on can reveal their situation in the civil and trading laws. Thus, Muslim thinkers and experts have no choice but to conduct a juridical study to compare the common transactions with Islamic contracts. The present paper aims at a comparative study of the transactions in the stock exchange market and the Islamic contracts. In various types of common transactions in Iran, including the stock exchange of goods or securities (tradable financial asset), there are elements and relations that seem to be inconsistent with some Islamic contracts. However, given the widespread capacity of Islamic jurisprudence, other contracts can be replaced. For example, the transaction of bonds and pawn brokerage-based sale of shares in the Stock Exchange Market which are not consistent with Islamic contracts can be replaced by Sokouk (sharia compliant bonds) and simultaneous sale and purchase of Salaf respectively.انواع معاملات بورس انواع معاملات بورس

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی یا Financial Markets زیر مجموعه‌ای از نظام اقتصادی هستند که در آنها وجوه، اعتبارات و سرمایه در قالب قوانین و مقررات مشخصی، از صاحبان پول و سرمایه به سمت متقاضیان انواع معاملات بورس جریان دارد. به بیان ساده‌تر به بازاری که در آن دارایی‌های مالی مانند سهام، سپرده‌های سرمایه‌گذاری، طرح‌های بازنشستگی، انواع بیمه ‌نامه‌ها و اوراق بهادار معامله می‌شود، بازار مالی گفته می‌شود که نقش یک واسطه بین خریداران و فروشندگان را ایفا می‌کند.

در واقع این بازارها شرایطی را فراهم می‌کنند تا افراد بتوانند اوراق بهادار خود را به فروش برسانند و یا در ازای پرداخت پول، صاحب قسمتی از سهام یک شرکت شوند و تیم آسان‌بورس تصمیم دارد تا در راستای آموزش بورس به توضیح جامع مفهوم فوق بپردازد.

کاربرد بازارهای مالی

بازارهای مالی پویا، منافع بسیار زیادی را برای نظام‌های اقتصادی فراهم می‌کنند که مهمترین آنها عبارتند از:

• تجمیع منابع خرد و تخصیص آنها به سرمایه‌گذاران
• کمک به کشف قیمت منابع به صورت غیر دستوری
• تقویت نقدشوندگی در نظام‌های مالی
• ایجاد ارتباط مشخص بین ریسک و بازده
• هدایت نقدینگی به مسیری درست و جلوگیری از رشد بازارهای ناسالم
• بهبود شفافیت در فعالیت‌های اقتصادی
• کمک به اعمال سیاست‌های پولی و مالی بانک مرکزی و دولت

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی بر اساس حق مالی، سررسید ابزار مورد معامله، ساختار سازمانی و زمان واگذاری در چهار دسته‌ی مختلف طبقه‌بندی می‌شوند:

بازارهای مالی بر اساس حق مالی

بازارهای مالی بر اساس حق مالی به دو دسته‌ی بازار بدهی و بازار سهام تقسیم می‌شوند:

بازار بدهی (Debt Market)

به بازاری که در آن ابزارهای بدهی مختلفی مانند اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه دولتی و اوراق مشارکت معامله می‌شود، بازار بدهی می‌گویند. این اوراق ممکن است متعلق به شرکت‌ها، دولت‌ها، بانک‌ها، شهرداری‌ها و سایر سازمان‌ها باشد.

بازار سهام (Stock Market)

به بازاری که در آن سهام از طریق بازارهای منسجم و قانون‌مند مانند بورس؛ توزیع و مبادله می‌شود، بازار سهام یا به اصطلاح بازار بورس گفته می‌شود. این بازار یکی از حساس‌ترین حوزه‌های اقتصاد است، زیرا به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که از طریق توزیع بخشی از مالیکت خود به سرمایه‌گذاران، سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند.

بازارهای مالی بر اساس سررسید ابزار مورد معامله

بازارها بر اساس سررسید ابزار مورد معامله به دو دسته‌ی بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند:

بازار پول (Money Market)

به بازاری که در آن اوراق بهادار با سررسیدی کمتر از یک سال معامله می‌شوند و نرخ بهره متناسب با مدت زمان نگهداری اوراق تعیین می‌شود، بازار پول می‌گویند. سرعت نقدشوندگی بالا، ریسک عدم پرداخت پایین و کمتر بودن نرخ بهره نسبت به سایر بازارها، از جمله فاکتورهای مثبت در بازار پول می‌باشد.

بازار سرمایه (Capital Market)

به بازاری که خرید و فروش دارایی‌های مالی با سررسید بیش از یک سال یا بدون سررسید در آن انجام می‌شود، بازار سرمایه می‌گویند. بطور کلی این بازار فرایند هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را تسهیل می‌کند و خود به دو بازار اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود:

• بازار اولیه: به بازاری که تشکیل سرمایه در آن اتفاق می‌افتد و اوراق بهادار برای اولین بار در آن عرضه و مبادله می‌شوند، بازار اولیه انواع معاملات بورس می‌گویند.

• بازار ثانویه: بازار ثانویه این امکان را فراهم می‌کند تا اوراقی که برای اولین بار در بازار اولیه عرضه شدند، دوباره قابلیت معامله داشته باشند و صاحبان این اوراق نگرانی از جهت خرید یا فروش آنها نداشته باشند.

بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانون‌مندی

بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانون‌مندی به چهار دسته‌ی بازارهای رسمی، بازارهای خارج از بورس، بازار سوم و بازار چهارم تقسیم می‌شوند:

بازارهای رسمی

بورس اوراق بهادار یکی از بازارهای رسمی سازمان‌یافته است که قوانین و شرایط سختگیرانه‌ای را برای پذیرش شرکت‌ها اعمال می‌کند؛ در واقع شرکت‌ها ابتدا از لحاظ میزان نقدینگی، شفافیت اطلاعات و ترازهای مالی مورد بررسی قرار می‌گیرند و سپس در این بازار پذیرفته می‌شوند.

بازار خارج از بورس

به بازاری که اوراق بهادار شرکت‌های پذیرفته نشده در بورس در آن معامله می‌شود، بازار خارج از بورس یا بازار مبتنی بر چانه‌زنی می‌گویند. این بازار دارای مکان فیزیکی جهت معامله نیست و شرایط آسان‌تری را برای پذیرش شرکت‌ها در نظر گرفته است.

بازار سوم

معمولاً سازمان‌ها و موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری به دلیل حق کمیسیون و کارمزد کمتری که در بازار سوم وجود دارد، مشغول به فعالیت در این بازار هستند.

بازار چهارم

شرکت‌ها و سازمان‌هایی در این بازار فعال هستند که قصد انجام معاملات عمده و بلوکی را دارند. این شرکت‌ها برای اینکه در معاملات خود کارمزدی پرداخت نکنند، معمولاً به صورت مستقیم و بدون دخالت کارگزار وارد معامله می‌شوند.

بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری

بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری به دو دسته‌ی بازار آتی و بازار نقدی تقسیم می‌شوند:

بازار آتی (Future Market)

به بازاری که در آن اوراق مشتقه معامله می‌شود، بازار آتی یا بازار اوراق مشتقه نام دارد. اوراق مشتقه، قراردادی است که بر اساس آن صاحب اوراق موظف یا مختار است که در تاریخ مشخصی در آینده، یک دارایی را بخرد یا بفروشد.

بازار نقدی (Spot Market)

به بازاری که برای انجام فوری معاملات شامل خرید و فروش کالاها و اوراق بهادار تشکیل شده‌است، بازار نقدی می‌گویند. بازار نقدی در نقطه‌ی مقابل بازار آتی قرار دارد و از آنجا که معاملات این بازار در نقطه‌ای از زمان انجام می‌شود، به آن بازار نقطه‌ای نیز می‌گویند.

تسویه معاملات چیست؟ | زمان و روزهای تسویه معاملات در بورس

تسلط بر مفاهیم و اصطلاحات بورسی، لازمه موفقیت هر سرمایه‌گذار در بورس می‌باشد. تسویه معاملات نیز یکی از مفاهیمی است که دانستن آن ضرورت دارد. معامله، اساس هر بازار است. موضوع معاملات بازار بورس، سهام، سایر اوراق بهادار و واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری متفاوت است. تسویه معاملات در بورس، به معنای واریز وجه حاصل از فروش این دارایی‌ها می‌باشد. در ادامه شما را به طور مفصل با مفهوم تسویه معاملات آشنا خواهیم کرد.

تسویه معاملات در بورس به چه معناست؟

هر معامله دو طرف دارد. هنگامی که خریدار دارایی را می‌خرد، وجه آن را طبق توافقات قبلی در اختیار فروشنده قرار می‌دهد. به طور کلی جا به جایی وجه معامله بین خریدار انواع معاملات بورس و فروشنده، تسویه معاملات نام دارد. در بازار بورس هم هزینه توسط خریدار به فروشنده پرداخت می‌گردد اما تسویه به صورت غیر مستقیم انجام می‌شود.

همان‌گونه که آگاه هستید، فعالیت در بازار بورس مستلزم ثبت نام در یک کارگزاری بورس است. معاملات در بورس به واسطه‌ی کارگزاری انجام می‌شوند. هر معامله‌ای که در بازار سرمایه اتفاق می‌افتد دو طرف مستقیم و غیر مستقیم در آن نقش دارند. طرف مستقیم همان معامله‌گران و سرمایه‌گذاران هستند. طرف غیر مستقیم معاملات نیز همان کارگزاران بورس بوده که واسطه خریدار و فروشنده می‌باشند.

پس از آن که یک معامله در زمان معاملات بورس انجام می‌شود، سهام فروخته شده و وجه آن بین کارگزار خریدار و کارگزار فروشنده جا به جا می‌شود. این جا به جایی تسویه معاملات نام دارد. یعنی در بورس، انتقال وجه و اوراق بهادار بین خریدار و فروشنده در یک سیستم معاملاتی را تسویه معاملات می‌گویند. در بازار بورس وجه و اوراق بهادار بین کارگزاری‌های طرفین معامله جا به جا می‌شود نه میان خود خریدار و فروشنده!

تسویه معاملات در بورس به عهده کدام نهاد است؟

بیش از 150 کارگزاری فعال در بازار بورس وجود داشته و حجم معاملات در این بازار بسیار بالا است؛ بنابراین تسویه معاملات در آن نیازمند یک نهاد واسط می‌باشد. نهادی که ضامن تسویه وجوه معاملات بورسی باشد. در بازار بورس ایران، نهاد واسط جهت تسویه معاملات ، «شرکت سپرده‌گذاری مرکزی» می‌باشد.

کارگزار شما در هنگام خرید یک سهم، مبلغی که جهت خرید سهام واریز نمودید، به سیستم شرکت سپرده‌گذاری مرکزی واریز می‌کند. در نهایت وجه خرید سهام به حساب کارگزاری فروشنده واریز می‌شود. فروشنده نیز می‌تواند دو روز کاری بعد، وجه حاصل از فروش سهام خود را برداشت نماید. تسویه همه دارایی‌های بورسی مثل واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری به همین روند انجام می‌گیرد؛ اما زمان انجام تسویه با توجه به نوع دارایی، فرق می‌کند.

زمان و روزهای تسویه معاملات انواع ابزارهای مالی در بورس

همان گونه که گفتیم دارایی‌های بورسی مختلف، زمان و روزهای تسویه متفاوتی دارند. در جدول زیر زمان‌بندی هریک از ابزارهای مالی آورده شده است:

نوع ورقه بهادار	تاریخ تسویه
سهام بورس	T+2 پس از دو روز کاری
سهام فرابورس	T+2 پس از دو روز کاری
حق تقدم سهام	T+2 پس از دو روز کاری
واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری در سهام	T+2 پس از دو روز کاری
واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری مختلط	T+2 پس از دو روز کاری
واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت	T+1 پس از یک روز کاری
واحدهای صندوق‌های زمین و ساختمان	T+2 پس از دو روز کاری
اوراق حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن	T+2 پس از دو روز کاری
اوراق مشارکت	T+1 پس از یک روز کاری
صکوک اجاره	T+1 پس از یک روز کاری
صکوک مرابحه	T+1 پس از یک روز کاری
گواهی سپرده	T+1 پس از یک روز کاری

منظور از T+2 و T+1 تعداد روزهایی است که تسویه طول می‌کشد. مثلاً تسویه سهام بورس T+2 می‌باشد که یعنی برداشت انواع معاملات بورس وجه توسط فروشنده، پس از دو روز کاری امکان‌پذیر است. به طور نمونه، در کارگزاری مدبر آسیا می‌توانید تقاضای دریافت وجه خود را از طریق آیتمی تحت عنوان “درخواست پرداخت وجه” پس از انواع معاملات بورس انواع معاملات بورس درج مبلغ و تاریخ مورد نظر خود ثبت نمایید. تمامی درخواست های وجه ارسالی به کارگزاری مدبر آسیا در تایم مشخص شده بررسی و به حساب مشتریان واریز می‌گردد.

*نکته: تسویه صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال، در بازه‌ای حدوداً 3 الی 7 روز کاری انجام می‌شود.

مراحل تسویه معاملات در بورس کالا

در مورد تسویه معاملات در بورس کالا اتاق پایاپای اهمیت بسزایی دارد. قبل و بعد انواع معاملات بورس از معاملات در بورس کالا اتاق پایاپای نقش مهمی ایفا می‌کند. وظایف اتاق پایاپای قبل و بعد از معاملات به شرح زیر است:

1- نقش اتاق پایاپای قبل از معاملات

قبل از معامله، اتاق پایاپای انواع معاملات بورس فرایند پیش عرضه را کنتر می‌کند؛ همچنین به منظور عرضه کالا، تضمین‌ها و مستندات مورد نیاز را (تا ساعت 15:30 روز کاری قبل از عرضه) دریافت نموده و موافقت یا مخالفت خود را به کارگزار عرضه‌کننده اعلام می‌نماید.

2- تسویه معامله و ارائه تضمین

مستندات وثیقه و تضامین در اتاق پایاپای کنترل می‌شود. این امر محصولات را استانداردسازی کرده و شرایطی که کالاها باید هنگام عرضه داشته باشند، فراهم می‌کند. پشت سر گذاشتن این مرحله برای عرضه‌کنندگان حساس خواهد بود؛ به همین منظور سعی می‌کنند سعی در جلب اعتماد افراد حاضر در اتاق پایاپای دارند. عرضه‌کنندگان با اقداماتی مثل: تسویه تعهدات قبلی یا سپردن وجه نقد به اتاق پایاپای اعتمادسازی می‌کنند. پس از عرضه کالا، طبق قانون، قراردادهای مجزا به اتاق پایاپای ارسال می‌گردد.

3- فرایند تسویه معاملات در بورس کالا

در اتاق پایاپای بدون در نظر گرفتن نوع قرارداد، تسویه فقط به دو صورت نقدی و اعتباری انجام می‌شود.

• تسویه نقدی: در این نوع تسویه خریدار باید ظرف حداکثر 3 روز کاری، وجه قرارداد را به علاوه کارمزد دو طرف به حساب تسویه واریز کند.
• تسویه اعتباری: در تسویه اعتباری خریدار باید سند تسویه اعتباری را طبق فرمت شرکت تهیه کرده و همراه با سایر مدارک به اتاق پایاپای تحویل دهد.

سند اعتباری باید توسط هر دو طرف معامله تایید گردد. طبق این سند فروشنده به صورت کتبی اعلام می‌‌کند وجه را دریافت نموده است. پس از معامله 3 روز کاری فرصت تسویه وجود دارد. آخرین ساعت واریز وجه برای قراردادها، ساعت 13 روز سوم می‌باشد. کلیه فیش‌های واریز وجه و مستندات قراردادها، باید پیش از ساعت 15 توسط کارگزار و به وسیله سامانه به اتاق پایاپای ارسال شود. جهت تسویه معاملات یک حساب بانکی تحت عنوان حساب عملیاتی استفاده می‌شود.

تاخیر در تسویه

در صورت عدم تسویه معامله در ظرف مدت 3 روز کاری، مشتری به مدت 7 روز مهلت دارد وجه را پرداخت نماید. این تاخیر در پرداخت وجه با جریمه همراه خواهد بود. در ازای هر روز تاخیر، 25/0 درصد ارزش معامله را به عنوان خسارت می‌پردازد. این جریمه به حساب فروشنده واریز می‌شود. فروشنده می‌تواند از اخذ جریمه انصراف داده و با تایید اتاق پایاپای فرایند تسویه انجام شود.

فسخ معامله

در صورت عدم تسویه پس از مهلت 7 روز، معامله فسخ خواهد شد. در این شرایط 5% ارزش معامله به عنوان حق فسخ به اضافه کارمزد دو طرف، از خریدار کسر می‌شود. مجموع این مبلغ‌ها به حساب عملیاتی واریز می‌گردد.

تحویل کالا

پس از تسویه قرارداد در بورس کالا نوبت به فرایند تحویل کالا می‌رسد. فروشنده باید کالا را طبق تاریخ سررسیدی که در قرارداد آمده به خریدار تحویل دهد.

تسویه اعتبارات در بورس

در تسویه اعتبار نیز بسته به نوع ابزار مالی، زمان برداشت وجه متغیر خواهد بود. اگر ما قصد تسویه اعتبار دریافتی خود از طریق فروش سهام را داشته باشیم، باید حداقل دو روز کاری قبل از سررسید اعتبار، اقدام نماییم.

جمع‌بندی

در این مطلب دریافتیم تسویه معاملات در بورس به معنای جا به جایی وجه و انتقال سهام بین دو کارگزار فروشنده و خریدار می‌باشد. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نقش واسط را در تسویه بر عهده دارد. دانستن زمان تسویه در هریک از ابزارهای مالی ضروری است. بر این اساس ما نسبت به زمان دقیقی که امکان برداشت وجه داریم مطلع خواهیم شد.

افزایش ۱۶ هزار واحدی شاخص بورس در معاملات

شاخص کل بورس امروز با صعود ۱۶ هزار و ۳۵۱ واحدی در پایان معاملات امروز به عدد یک میلیون و ۳۴۴ هزار واحد رسید.

به گزارش شبکه شرق، شاخص بورس در جریان معاملات امروز بازار سرمایه با رشد ۱۶ هزار واحدی روبرو شد.

در جریان دادوستد‌های امروز بازار سرمایه، بیش از ۷ میلیارد و ۵۰۱ میلیون سهم و حق تقدم به ارزشی بالغ بر ۳ هزار و ۸۴۶ میلیارد تومان در بیش از ۳۴۴ هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با رشد ۱۶ هزار و ۳۵۱ واحدی در ارتفاع یک میلیون و ۳۴۴ هزار و ۶۷۶ واحد قرار گرفت.

بیشترین اثر مثبت بر دماسنج بازار سهام در روز جاری به نام نماد‌های معاملاتی شرکت‌های ملی صنایع مس ایران، معدنی و صنعتی گل گهر و گسترش نفت و گاز پارسیان شد و در مقابل شرکت‌های صنعت غذایی کورش، دشت مرغاب و تامین سرمایه نوین با افت خود مانع افزایش بیشتر نماگر بازار سهام شدند.

بر اساس این گزارش، در بازار‌های فرابورس ایران هم با معامله ۳ میلیارد و ۸۶۸ میلیون ورقه به ارزش ۴ هزار و ۲۵۱ میلیارد تومان در ۲۱۳ هزار نوبت، شاخص فرابورس (آیفکس) ۱۲۷ واحد رشد کرد و در ارتفاع ۱۷ هزار و ۸۳۴ واحد قرار گرفت.

در این بازار هم امروز بیشترین اثر مثبت بر شاخص فرابورس به نام نماد‌های معاملاتی پتروشیمی تندگویان، پتروشیمی زاگرس و پلیمر آریا ساسول شد و در مقابل شرکت‌های پتروشیمی مارون، بیمه سامان و گروه کارخانجات صنعتی تبرک بیشترین اثر منفی را بر این شاخص به نام خود ثبت کردند.

انواع معاملات بورس

اهمیت کندل‌شناسی در تحلیل تکنیکال

صندوق سرمایه گذاری چیست؟ آشنایی با انواع سرمایه گذاری

اسم بورس صد در صد به گوش اکثر مردم خورده است و امروزه به احتمال بسیار زیاد بیشتر مردم با بورس آشنا هستند اما درجه‌ی آشنایی آن‌ها با هم متفاوت است، یعنی فردی ممکن است فقط بداند بورس یک بازاری است که در آن خرید و فروش سهام‌های مختلف انجام می شود و یک سری اطلاعات خیلی مختصر نسبت به بورس داشته باشد اما فردی که قرار است به عنوان یک سرمایه‌گذار وارد فضای بورس شود باید حتما اطلاعات خیلی بیشتر و کاملتری نسبت به بورس داشته باشد، متاسفانه در حال حاضر برخی افراد فقط دوست دارند وارد این بازار شوند و سود کسب کنند بدون اینکه حاضر باشند برای کسب دانش و اطلاعات و توانمند کردن خود زمان بگذارند، قطعا اگر سرمایه‌گذاری بدون دانش و آگاهی و همین‌طور شانسی انجام شود نتیجه‌ای جز شکست نخواهد داشت البته ممکن است که به احتمال بسیار کمی هم موفقیت شانسی حاصل شود، در کل یک سرمایه‌گذار موفق فردی است که همواره به دنبال کسب دانش و کسب آگاهی است، به طور مثال ساده‌ترین دانشی که یک سرمایه‌گذار باید داشته باشد این است که بداند بورس فقط شامل بورس اوراق بهادار نیست بلکه انواع مختلفی دارد و به چهار دسته‌ی بورس اوراق بهادار، فرابورس، بورس کالا انواع معاملات بورس و بورس انرژی طبقه‌بندی می‌شود، اما بورس کالا چیست؟

بازار مالی چیست؟

بازار مالی برای طیفی وسیع از بازارها به کار می‌رود در واقع هر بازاری که در آن تجارتی صورت گیرد یک بازار مالی محسوب می‌شود، بازارهایی که در آن‌ها تجارت اوراق بهادار شامل سهام، اوراق قرضه، ارز، فلزات و مشتقات آن‌ها انجام می‌شود هم بازار مالی هستند، بازارهای مالی از دو بخش بازار سرمایه و بازار پولی تشکیل شده است، مهم‌ترین کارکرد بازارهای مالی شامل بازار پول و بازار سرمایه تجهیز منابع پس‌اندازی و هدایت آن به سوی فعالیت‌های مولد اقتصادی است.

بازار سرمایه چیست؟

بازار سرمایه پلی است که پس‌اندازهای مازاد را به واحدهای سرمایه‌گذاری که به آن نیاز دارند انتقال می‌دهد به عبارتی بازار سرمایه واحدهای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری را با یکدیگر ارتباط می‌دهد و از طرفی ساز و کارهای تعبیه شده در این بازار از طریق رشد حجم پس‌انداز و سرمایه‌گذاری، رشد اقتصادی را تسریع می‌کنند، در واقع بازار سرمایه یک سیستم یکپارچه و نظام‌مند بوده و از مهمترین ارکان اقتصاد به شمار می‌رود زیرا اگر ساختار بازار سرمایه به صورت صحیح شکل گیرد سرمایه‌ها و پس‌اندازهای راکد در مسیری درست جریان می‌یابند، همان‌طور که گفتیم بازار سرمایه یکی از بازارهای مالی تحت عنوان بازار بورس اوراق بهادار می‌باشد که پلی ارتباطی میان متقاضیان سرمایه مانند شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران حقیقی یا حقوقی است. بازار سرمایه ساز و کاری است که سرمایه‌های سرمایه‌گذاران خرد و کلان را به سمت بنگاه‌های اقتصادی نیازمند سرمایه هدایت می‌کند، سازمان بورس و اوراق بهادار ایران متولی و سیاست‌گذار بازار سرمایه در ایران محسوب می‌شود.

بورس کالا چیست؟

در حال حاضر در بازار سرمایه ایران چهار بورس فعال هستند که شامل بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی می‌باشند، پس بورس کالا یکی از ارکان بازار سرمایه است، بورس کالا بازار متشکل و منسجمی است که تعداد زیادی از عرضه‌کنندگان، کالای خود را عرضه و کالای مربوطه پس از بررسی‌های کارشناسی قیمت‌گذاری توسط کارشناسان این بازار به خریداران عرضه می‌شود، سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران در شهریور ماه سال ۱۳۸۲ به عنوان اولین بورس کالای کشور فعالیت خود را آغاز کرد و پس از آن سازمان کارگزاران بورس کالای کشاورزی در شهریور ماه سال ۱۳۸۳ شروع به فعالیت کرد به طور کلی هم‌اکنون بورس کالای ایران با تجربه ای بیش از ده سال به داد و ستد انواع محصولات صنعتی و معدنی، فرآورده‌های نفت و پتروشیمی و کشاورزی در قالب معاملات نقد، نسیه، سلف و معاملات ابزارهای مشتقه از جمله قراردادهای آتی مشغول است.