دامنه‌ی نوسان بورس و فرابورس

به منظور حمایت از از حقوق و منافع سرمایه‌ گذاران، مقرر گردید تا دامنه نوسان قیمت در تمامی نمادهای معاملاتی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران از روز شنبه (۱۷ اسفند) به ۲ درصد کاهش پیدا کند. در ادامه این اطلاعیه آمده اینطور آمده است که تابلو دامنه‌ی نوسان بورس و فرابورس قرمز بازار پایه فرابورس ایران همچنان دارای دامنه نوسان ۱ درصد خواهد ماند و در ضمن تغییرات دامنه نوسان در مقاطع زمانی ۳ ماهه از زمان اجرا، قابلیت بازنگری را داراست.

جزئیات تغییر دامنه نوسان شرکت‌های بورسی و فرابورسی

به گزارش رصد روز، هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در جلسه یکشنبه گذشته خود با توجه به مصوبه شورای عالی بورس مبنی بر افزایش تدریجی و پیرو مطالعات صورت گرفته، در خصوص متقارن‌سازی دامنه در همین مقطع و سپس افزایش تدریجی دامنه به صورت متقارن تصمیم گرفت.

از این رو دامنه نوسان به جای مثبت ۶ و منفی ۳ درصد به مثبت و منفی ۵ تغییر یافت و اعلام کرد در آینده با رصد شرایط بازار نسبت به افزایش دامنه اقدام خواهد شد.

همچنین در خصوص دامنه نوسان و حجم مبنا در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران مقرر شد از روز شنبه آینده (۲۵ اردیبهشت) حداقل ارزش مبنا در حجم مبنا برای تمامی نمادهای معاملاتی سهام بورس اوراق بهادار تهران، بازار اول و دوم فرابورس ایران به ۱۵ میلیارد ریال و همچنین این مقدار در خصوص بازار پایه تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب ۱۰ میلیارد، ۵ میلیارد و ۲٫۵ میلیارد تغییر یابد.

در این زمینه جزئیات تغییر دامنه نوسان و حجم مبنا در بازارهای مختلف بورس اوراق بهادار و همچنین فرابورس ایران بدین شرح است:

بورس اوراق بهادار:

– دامنه نوسان در کلیه نمادهای معاملاتی بازارهای بورس اوراق بهادار تهران مثبت و منفی ۵ درصد و حداقل ارزش حجم مبنا نیز ۱۵ میلیارد ریال خواهد بود.

فرابورس ایران:

– دامنه نوسان در بازارهای اول و دوم فرابورس مثبت و منفی ۵ درصد و حداقل ارزش حجم مبنا ۱۵ میلیارد ریال خواهد بود.

– دامنه نوسان در تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز بازار پایه فرابورس به ترتیب مثبت و منفی ۳، ۲ و ۱ درصد و حداقل ارزش حجم مبنا در این بازراها نیز به ترتیب ۱۰، ۵ و ۲٫۵ میلیارد ریال خواهد بود.

دامنه نوسان در کلیه نمادهای معاملاتی مربوط به صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس و فرابورس نیز مثبت و منفی ۱۰ درصد خواهد بود.

افزایش دامنه نوسان بازار اولی‌ها به ٧ درصد

سازمان بورس و اوراق بهادار از افزایش یک درصدی دامنه نوسان بازار سهام خبر داد و اعلام کرد: دامنه نوسان در بازار اول بورس و فرابورس از دوشنبه هفته آینده به مثبت و منفی ۷ درصد افزایش می‌یابد.

به گزارش گروه اقتصادی ایسکانیوز، سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد: با پیشنهاد شرکت بورس، فرابورس و تصویب هیات مدیره سازمان بورس، دامنه نوسان در بازار اول بورس و فرابورس یک درصد دیگر افزایش می‌یابد و به مثبت و منفی هفت درصد می‌رسد. این مصوبه از دوشنبه هفته آتی اجرایی خواهد شد.

چرا سازمان بورس مصوبه معافیت مالیاتی گواهی سپرده را اجرایی نمی‌کند؟

در این زمینه نیز شرکت بورس تهران نیز با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: پیرو بند 1 هشتصد و چهاردهمین صورتجلسه هیئت مدیره محترم سازمان بورس و اوراق بهادار مورخ 02 /06 /1401، از روز دوشنبه(7 شهریور) دامنه نوسان قیمت در کلیه نمادهای معاملاتی سهام در بازار اول (تابلوی اصلی و فرعی) بورس اوراق بهادار تهران از 6 +/- به 7 +/- درصد و در کلیه نمادهای حق تقدم سهام در بازار اول از 12 +/- به 14 +/- درصد افزایش خواهد یافت.

معاون نظارت بازار شرکت فرابورس ایران نیز اعلام کرد: براساس بند یک هشتصد و چهاردهمین صورتجلسه هیئت مدیره محترم سازمان بورس و اوراق بهادار مورخ02/06/1401، دامنه نوسان روزانه قیمت در تمامی نمادهای مندرج در بازار اول فرابورس ایران از روز دوشنبه مورخ 7 ± خواهد بود.

همه معایب دامنه نوسان

محمدرضا کاتوزیان مدرس دانشگاه به‌طور کلی از دو طریق می‌توان نوسانات قیمتی را در بازارهای مالی کنترل دامنه‌ی نوسان بورس و فرابورس کرد؛ روش اول استفاده از متوقف‌کننده‌های خودکار مانند تعیین دامنه نوسان و ایجاد محدودیت‌هایی از این قبیل و روش دوم استفاده از روش احتیاطی که منجر به بسته شدن بازار یا نماد در شرایط خاص برای مدت زمانی مشخص می‌شود.

همان‌طور که در بالا بیان شد، دامنه نوسان قیمت سهام نوعی متوقف‌کننده خودکار است که غالبا در بازارهای درحال توسعه یا به‌عبارتی نوظهور استفاده می‌شود و دلایل اصلی به‌کارگیری آن جلوگیری از نوسانات شدید قیمتی، جلوگیری از دستکاری قیمت، ممانعت از بروز بحران‌های مالی و حفظ ثبات بازار عنوان شده است. به‌طور کلی محققان همواره بر سر اعمال محدودیت دامنه نوسان، کارآیی و میزان بهینه آن با یکدیگر اختلاف‌نظر داشته‌اند. طرفداران استفاده از دامنه نوسان، معتقدند اگرچه اعمال این محدودیت موجب به تاخیر افتادن کشف قیمت می‌شود، اما از نوسانات شدید و بیش‌واکنشی جلوگیری می‌کند همچنین به این امر استناد می‌کنند که در بسیاری از بازارهای مالی دنیا دامنه تغییرات روزانه قیمت وجود دارد و مقدار آن از ۵ تا ۵۰ درصد متفاوت است. در مقابل براساس جمع‌بندی مطالعاتی که در زمینه شناسایی اثرات تعیین دامنه نوسان قیمتی در بازارهای مختلف دنیا صورت پذیرفته است، مخالفان استفاده از مکانیزم متوقف‌کننده خودکار(دامنه نوسان) معتقدند استفاده از محدوده قیمت، اثرات نامطلوبی بر بازار سهام دارد که از جمله آنها می‌توان به چهار اثر مهم زیر اشاره کرد:

- انتقال نوسان به روزهای آتی؛

- تاخیر در کشف قیمت و ارزش ذاتی؛

- مداخله و دستکاری در معامله؛

- ایجاد اثر کهربایی یا ربایشی.

در میان دلایل فوق شاید برجسته‌ترین موارد، دو دلیل اثر کهربایی و دستکاری در قیمت باشد. به‌طوری‌که در منظر نگارنده این متن، دو دلیل دیگر را نیز دربر می‌گیرد. منظور از اثر کهربایی یا همان

Magnet Effect این است که قیمت با نزدیک‌تر شدن به عدد سقف یا کف مجاز دامنه نوسان، با سرعت بیشتری به آن نزدیک شده و به‌عبارتی باعث ایجاد صف خرید یا فروش حتی برای چند لحظه می‌شود. طبق مطالعات انجام شده در گروه آمار و تحلیل ریسک مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار، اثر کهربایی در سقف محدوده قیمت در ۱۵ صنعت از ۳۹ صنعت و در کف محدوده قیمت در ۲۳ صنعت در بورس اوراق بهادار تهران مشاهده شده است. به‌عنوان مثال صنایع سیمان، آهک و گچ، محصولات شیمیایی، محصولات دارویی و خودرو و ساخت قطعات دارای اثر کهربایی در کف قیمت هستند و در مقابل صنایع استخراج معادن، سایر واسطه‌های مالی و شرکت‌های صنعتی چند رشته‌ای دارای اثر کهربایی در سقف محدوده قیمتی هستند.

همچنین باید اشاره کرد که گاه ایجاد دامنه نوسان در بازار نوظهوری چون بازار سرمایه ایران، براساس اصول اولیه مدیریت ریسک و قاعده اصلی «ریسک بیشتر، بازدهی بیشتر» نخواهد بود. به نحوی که در بازار پایه فرابورس شرکت‌هایی که به‌دلیل ریسک بیشتر در سه گروه دسته‌بندی شده‌اند، با محدود شدن دامنه نوسان آنها، امکان کمتری برای کسب منفعت سرمایه‌ای برای سرمایه‌گذاران این بازار دارند. در اینجا باید یادآوری کرد که ریسک بیشتر این شرکت‌ها به‌دلیل شفافیت کمتر و نیز غالبا عملکرد و صورت‌های مالی آنهاست و ارتباطی با محدود بودن یا نبودن نوسانات قیمتی آنها ندارد. اما امکان کسب بازدهی بیشتر برای سرمایه‌گذاران به‌دلیل محدود بودن دامنه تغییرات قیمتی آنها در مقایسه با شرکت‌های کم‌ریسک‌تر بورس و فرابورس وجود ندارد. به‌عبارتی دیگر سرمایه‌گذاران در این بخش از بازار سرمایه با ریسک بیشتر و بازدهی کمتری مواجهند و این خلاف اصول اولیه مدیریت ریسک و سرمایه‌گذاری است. به بیان قبلی این مطلب نیز باید اضافه شود که طبق مطالعات صورت گرفته در مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار، ریسک نقدشوندگی نیز در بازار پایه فرابورس بیشتر از سایر بازارهاست. اما شاید این سوال در ذهن خوانندگان عزیز ایجاد شود که راهکار کاهش معضلات ذکر شده ناشی از دامنه نوسان چه به‌صورت متقارن و چه نامتقارن چیست؟ برای پاسخ به این سوال توجه مخاطبان را به آنچه در بازارهای توسعه‌یافته صورت می‌پذیرد جلب می‌کنم. در بازارهای سرمایه کشورهایی نظیر آمریکا، انگلستان، آلمان و . طی دو دهه اخیر توقف معاملات سهام به رویه‌ای رایج تبدیل شده است بنابراین در بورس‌های اوراق بهادار بازارهای توسعه‌یافته بیشتر از توقف معاملات استفاده می‌شود. برای مثال در بورس اوراق بهادار نیویورک، روزانه به‌طور متوسط نماد چهار سهم عادی متوقف می‌شود. هدف اساسی از توقف معاملات این است که فرصت لازم به سرمایه‌گذاران برای تصمیم‌گیری مناسب نسبت به اطلاعات جدید داده شود تا از طریق سفارش‌هایی که پس از انتشار اخبار جدید وارد سیستم می‌شود، قیمت سهم به سطح تعادلی جدید و ارزش ذاتی خود برسد. اگرچه عمق بازار در کشورهای توسعه‌یافته به‌دلایل مختلفی چون سهم بازار سرمایه از تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی، ارتباط با بورس‌های دیگر کشورها، سرمایه‌گذاری خارجی، لیست شدن شرکت‌های بین‌المللی در این بازارها، سابقه طولانی فعالیت نهادهای مالی و سرمایه‌گذاران و نیز ثبات اقتصادی این کشورها قابل مقایسه با بازار سرمایه کشور ما نیست، اما حرکت به سمت توسعه پایدار بازار سرمایه در کشور نیازمند تصمیم‌گیری عاقلانه، تخصصی، آگاهانه و مبتنی بر راه آزموده شده در کشورهای صاحب نام در این زمینه است. به اعتقاد نگارنده، حذف دامنه نوسان از اصول اولیه التزام به بازار سرمایه‌ای آزاد، کارآ و شفاف است. اعتماد به مکانیزم ارزش‌گذاری سهام مبتنی بر عرضه و تقاضا، مصداق عملی است از آموزه‌های بازار سرمایه اسلامی که قائل به فرمایش نبوی(ص) «السِّعرُ لله» (اشاره به عدم قیمت‌گذاری دستوری در بازار اسلامی) است. تعیین دامنه نوسان چه به‌صورت متقارن و چه به‌صورت نامتقارن، هیچ کمکی به التهابات بازار سرمایه حتی در ماه‌های اخیر نخواهد کرد. در همین راستا بررسی روند معاملات و خرید و فروش‌های صورت‌گرفته از سوی سهامداران حقیقی و حقوقی و همچنین روند خروج پول حقیقی از بازار سرمایه طی یک هفته‌ای که از تصمیم جدید سازمان بورس و اوراق بهادار می‌گذرد، به روشنی موید این مدعا است. همان‌طور که مشاهده می‌شود به جز روز اول اجرایی شدن دامنه نامتقارن در بورس اوراق بهادار که با استقبال سرمایه‌گذار حقیقی مواجه شده است، در سایر روزها به هر دلیلی سرمایه‌گذاران حقیقی واکنش منفی به این تصمیم داشته‌اند که شایدناشی از آن باشد که همچنان آینده روشنی از بهبود متغیرهای اقتصاد کلان و کاهش ریسک سیاسی متصور نیست. نکته جالب اینکه اگر در گذشته بازار سرمایه واکنش سریع و هم‌جهتی نسبت به تغییرات نرخ ارز نشان می‌داد، اما در هفته گذشته هیچ واکنش مثبتی به افزایش تدریجی نرخ ارز نشان نداده است. هفته گذشته بازار ارز شاهد افزایش قیمت‌ها بودکه شاید ارتباط مستقیم این افزایش با خروج پول حقیقی از بازار سرمایه و رغبت سرمایه‌گذاران خرد و حقیقی به بازار موازی جدید و جذابی چون بازار ارزهای دیجیتال دور از واقعیت نباشد. در پایان می‌توان نتیجه گرفت تغییرات ایجاد شده در دامنه نوسان قیمت سهام شرکت‌ها هرچند با هدف کمک به ثبات بازار سرمایه و کنترل رفتارهای هیجانی سرمایه‌گذاران صورت پذیرفته است. اما پیام این تصمیم از طرف نهاد ناظر به سرمایه‌گذاران، سیگنال ارزنده بودن کلیت قیمت‌ها در بازار است؛ اما گویا اعتماد از دست رفته در ماه‌های اخیر با این تصمیمات به راحتی باز نمی‌گردد، ضمن اینکه در روزهای پایانی آخر سال، معمولا ترجیحات نقدینگی سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی بیشتر از هر زمان است و همچنان چشم‌انداز مثبتی از آینده نسبت به کاهش ریسک‌های سیاسی و اقتصادی کشور به‌وجود نیامده است.

افزایش یک درصدی دامنه نوسان در تابلوی اول بورس و فرابورس

طبق تصمیم جدید سازمان بورس و اوراق بهادار، دامنه نوسان در تابلوی اول بورس و فرابورس، یک درصد به صورت متقارن افزایش خواهد یافت. خبرها حاکی از این است که در پی دامنه‌ی نوسان بورس و فرابورس درخواست‌های فعالان بازار سرمایه، هیات مدیره سازمان موضوع افزایش دامنه نوسان را بررسی کرده و تصمیم به افزایش آن گرفته است. افزایش دامنه نوسان از روز دوشنبه ۱۴۰۱/۰۱/۲۹ اعمال می‌شود. در مرحله اول، دامنه نوسان به صورت متقارن یک درصد افزایش می‌یابد و معاملات در تابلوی اول بورس و فرابورس با دامنه نوسان شش درصد انجام خواهد شد.

دامنه نوسان چیست؟

بورس بازاری است که خرید و فروش‌ها در آن به صورت شفاف صورت می‌گیرد، قیمت‌ها تحت تاثیر عرضه و تقاضا تغییر می‌کنند و قیمت‌گذاری دستوری وجود ندارد. چنین بازاری، هر چند که به سامان دادن معاملات سهام مختلف کمک می‌کند، ممکن است دچار نوسان‌ها و موج‌هایی شود که قیمت‌ها را بیش‌ از حد افزایش یا کاهش می‌دهند. این تلاطم‌ها در نهایت هم سرمایه‌گذاران را متضرر می‌کند و هم به زیان شرکت‌ها است.
در بازارهای مختلف جهان، ابزارهایی برای کنترل نوسانات بازار وجود دارد و یکی از آن‌ها دامنه نوسان است؛ دامنه نوسان یعنی محدوده مجاز افزایش یا کاهش قیمت سهام در یک روز.

برای مشاهده دامنه نوسان سهام در بازار بورس ایران، می‌توانید از سایت TSETMC.COM مطابق عکس زیر اقدام کنید:

دامنه نوسان فعلی بورس ایران، پنج درصد است. یعنی سهام یک شرکت در یک روز معاملاتی نمی‌تواند نسبت به قیمت پایانی روز قبل بیشتر از پنج درصد افزایش یا کاهش یابد. فرض کنید قیمت سهام یک شرکت در حال حاضر ۳۰۰۰ ریال است. با اعمال دامنه نوسان پنج درصدی، قیمت این سهم در یک روز معاملاتی می‌تواند حداکثر ۳۱۵۰ و حداقل ۲۸۵۰ ریال باشد (البته به جز روزهای خاص مثل روز پس از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه).
به این ترتیب، قیمت هیچ سهمی نمی‌تواند بی‌رویه کاهش یا افزایش یابد. اعمال دامنه نوسان در بازار سرمایه موافقان و مخالفانی دارد و هر یک دلایل خاص خود را دارند. موافقان معتقدند این قانون از دارایی سرمایه‌گذاران در برابر تلاطم بازار حفاظت می‌کند و مانع از ایجاد بحران‌های مالی می‌شود. مخالفان می‌گویند دامنه نوسان به نوعی دخالت در معاملات است و موجب تاخیر در کشف قیمت می‌شود.

افزایش دامنه نوسان چگونه انجام می‌شود؟

ابتدا متن خبر را با هم بررسی کنیم. طبق گفته سید مهدی پارچینی مدیر نظارت بر بورس‌ها:

«یکی از خواسته‌های فعالین محترم بازار در طی ماه‌های اخیر افزایش دامنه نوسان قیمت بود. بر همین اساس سازمان بورس در طی ماه‌های گذشته اقدام به بررسی آن نمود. در نهایت پیشنهاد افزایش تدریجی دامنه نوسان به هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال گردید.
هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در طی جلسه روز جاری در جهت افزایش کارایی و افزایش نقدشوندگی بازار سرمایه، افزایش یک درصدی دامنه نوسان به صورت متقارن در بازار اول شرکت بورس اوراق بهادار تهران و شرکت فرابورس ایران از تاریخ ۲۹ فروردین ۱۴۰۱ را مقرر نمود.
لذا پس از اطلاع‌رسانی موضوع توسط دامنه‌ی نوسان بورس و فرابورس شرکت بورس اوراق بهادار تهران در راستای اجرای ماده ۲۳ دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات بورس و شرکت فرابورس ایران در اجرای ماده ۱۴ دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در فرابورس و انجام تنظیمات لازم در سامانه‌های معاملاتی، این مهم در روز دوشنبه هفته آینده عملیاتی خواهد شد.»

سوالی که برای بسیاری از فعالان بازار سرمایه مطرح شده این است که دامنه نوسان شش درصدی تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و افزایش تدریجی دامنه نوسان به چه ترتیبی انجام خواهد شد؟ پارچینی برای پاسخ به این ابهامات خاطرنشان کرد:

«بعد از بررسی‌های انجام‌شده در خصوص شرایط ایجادشده تصمیم‌گیری‌ها برای تغییر دوباره دامنه نوسان اتخاذ می‌شود.
زمان تغییر دوباره دامنه نوسان مشخص نیست و ممکن است این اقدام دوباره برای سه ماه یا شش ماه آینده اجرایی شود و تغییر دوباره دامنه نوسان در برنامه هیات مدیره سازمان بورس قرار دارد.»

بر اساس این توضیحات، مشخص است که مسئولان سازمان بورس قصد دارند واکنش بازار را پس از افزایش یک درصدی دامنه نوسان بررسی کنند و برنامه افزایش تدریجی را بر همین اساس پیش ببرند.

اما افزایش دامنه نوسان چه تاثیری خواهد داشت؟ نظر کارشناسان در این زمینه چیست؟

افزایش دامنه نوسان چه تاثیری بر بازار بورس دارد؟

با توجه به تعریف دامنه نوسان، می‌توانیم آن را یک قانون محدودکننده بدانیم. در بازارهای بزرگ و حرفه‌ای دنیا دامنه نوسان اعمال نمی‌شود. در واقع زمانی که عمق بازار و تعداد بازارگردان‌ها زیاد باشد، نیازی به دامنه نوسان نیست.
چنان که می‌دانید در حال حاضر بورس ایران چنین شرایطی ندارد و ناچار است برای مدیریت تلاطم‌ها، از دامنه نوسان استفاده کند. بنابراین صحبتی از حذف دامنه نوسان نیست و افزایش این دامنه نیز به صورت تدریجی انجام خواهد شد.
در سال ۱۴۰۰ سازمان بورس تصمیم گرفت برای جلوگیری از ریزش بازار، دامنه نوسان پنج درصدی را اعمال کند. در نتیجه این تصمیم، شاهد روزهای فرسایشی قفل بودن سهم‌ها و کاهش نقدشونگی آن‌ها بودیم. این شرایط اعتراض کارشناسان بازار سرمایه را به دنبال داشت. حالا به نظر می‌رسد سازمان بورس نیز با کارشناسان بازار هم‌نظر شده است که این محدودیت پنج درصدی مسئله‌ساز است و در نهایت نمی‌تواند کمک چندانی در راستای بهبود وضعیت بازار باشد.
کارشناسان نظر مثبتی نسبت به تغییرات دامنه نوسان دارند. افزایش یک درصدی دامنه البته نمی‌تواند تاثیر چشم‌گیری داشته باشد اما از آن جا که بحث افزایش تدریجی مطرح است، احتمال می‌رود که دامنه نوسان بازار قدم به قدم به یک حد معقول‌تر نزدیک شود.
معمولا نهادهای سیاست‌گذار ایران در برابر تغییرات تا حدودی مقاومت دارند اما اگر افزایش دامنه نوسان گام به گام و مدیریت شده صورت گیرد، می‌تواند اتفاق‌های خوبی را در بازار سرمایه رقم بزند و شاید در نهایت به حذف حجم مبنا نیز منجر شود.

لیست نمادهایی که در این مرحله دچار تغییر دامنه نوسان می‌شوند را در جدول زیر می‌توانید مشاهده کنید:

در نظر داشته باشید که تغییرات فعلی اندک است اما به صورت کلی، افزایش دامنه نوسان ریسک بازار را برای سرمایه‌گذاران حقیقی افزایش خواهد داد.
با توجه به وضعیت فعلی بازار، دامنه نوسان را نمی‌توان به یک باره افزایش داد یا حذف کرد. تغییرات باید به صورت تدریجی و همزمان با بهبود زیرساخت‌ها انجام شود.
در بازار بورس ایران هنوز رفتارهای هیجانی بسیاری وجود دارد و با افزایش دامنه نوسان، لزوم استفاده از خدمات مدیریت دارایی و مشاوره سرمایه‌گذاری بیشتر از قبل به چشم می‌آید. بهتر است افراد غیر حرفه‌ای، از روش‌های غیر مستقیم (صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی اختصاصی) برای فعالیت در بورس استفاده کنند.

سخن آخر

طبق اعلام سازمان بورس، دامنه نوسان در تابلوی اول بورس و فرابورس از ۲۹ فروردین ۱۴۰۱ افزایش می‌یابد و به عدد شش درصد می‌رسد. هنوز معلوم نیست دامنه نوسان شش درصدی چقدر ادامه خواهد داشت و مرحله بعدی افزایش دامنه چه زمانی خواهد بود. کارشناسان معتقدند افزایش تدریجی دامنه نوسان در نهایت به نفع بازار خواهد بود.

تاثیر ۲ درصدی شدن نوسان در بازار بورس و فرابورس از نظر کارشناسان بورس

از کاهش دامنه نوسان بورس و فرابورس که جدیدا اعمال شده اطلاع داری؟ تاثیرات ۲ درصدی شدن دامنه نوسان قیمت در بورس و فرابورس چه خواهد بود؟ آیا با اصلاح و ریزش بازار مواجه خواهیم شد؟ سازمان بورس و اوراق بهادار خیلی سریع و به یک باره اطلاعیه در خصوص کاهش دامنه نوسان بورس و فرابورس از ۵ درصد به ۲ درصد ابلاغ کرد و سهامداران را به شوکی عمیق واداشت. در این مقاله با کد بورسی همراه باشید تا به صورت مفصد از سردرگمی شما کم کنیم و تمامی موارد رو در خصوص کاهش دامنه نوسان بورس و فرابورس بهتون توضیح بدیم. لازم به ذکر است که در این مقاله نظر برخی از کارشناسان بازار سرمایه در خصوص با این تصمیم آمده است، پس به هیچ عنوان این مطلب رو از دست ندید.

کاهش دامنه نوسان بورس و فرابورس از ۵ درصد به ۲ درصد

در این خصوص باید خدمتتون عرض کنیم که در شامگاه روز چهارشنبه (۱۴ اسفند ماه ۹۸) سازمان بورس و اوراق بهادار دامنه‌ی نوسان بورس و فرابورس با ابلاغ تصمیمی دیگر همچون سایر تصمیمات چند روز قبل خود از جمله محدودیت در دریافت کد معاملاتی و تغییر حجم مبنا اعلام کرد، از روز شنبه (۱۷ اسفند ماه ۹۸)، دامنه نوسان قیمت همه نمادهای بورسی و فرابورسی از ۵ درصد به ۲ درصد کاهش پیدا خواهد کرد. در ضمن امکان بازنگری هر ۳ ماه یکبار این تصمیم نیز خواهد بود و دامنه نوسان شرکت‌ های حاضر در بازار پایه قرمز هم همان ۱ درصد باقی خواهد ماند.دوستان عزیز تازه وارد توجه داشته باشدی که تغییرات دامنه نوسان در مقاطع زمانی ۳ ماهه از زمان اجرا قابلیت بازنگری را خواهد داشت، پس نیاز به دلسرد شدن و فکر به اینکه دیگر کسب سود از بورس امکان پذیر نیست توجیهی نخواهد داشت.

طبق این ابلاغیه و با توجه به برقراری حجم مبنا در بازار‌های شرکت فرابورس، مقرر شد که مفاد ماده‌ های ۲۵ تا ۲۸ از فصل هشتم گره معاملاتی دستورالعمل اجرایی شیوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران، عینا در دستورالعمل اجرایی شیوه انجام معاملات اوراق بهادار ایران هم اعمال گردد. البته در نظر داشته باشید که این تصمیم ناگهانی سازمان بورس امکان دارد مسئولان این سازمان را در مقابل بعضی انتقادها و سوالاتی نیز قرار دهد؛ از جمله این که چرا تنها در فاصله چند هفته که شرط و شروط داشتن مدرک تحصیلی را با هدف ورود بیشتر نقدینگی به منظور دریافت کد معاملاتی برداشتند، حالا موانعی را برای ورود نقدینگی به بازار سهام تصویب و اجرایی خواهند کرد؟

البته این را هم در نظر داشته باشید که بعضی از کارشناسان هم، جدیدا از روند صعودی شاخص بورس و ورود افراد تازه وارد و مبتدی به بازار سرمایه ابراز نگرانی کرده بودند و باید دید که این قوانین جدید بازار بورس و اوراق بهادار ایران و سهامدارانش را به کدامین سوی خواهد برد. همچنین در نظر داشته باشید همانطور که گفته شد، دامنه نوسان در تمامی نمادهای معاملاتی بورس اوراق بهادار و فرابورس از روز شنبه ۱۷ اسفند از ۵ درصد به ۲ درصد کاهش پیدا خواهد کرد.

معنی کاهش دامنه نوسان بورس و فرابورس به زبان ساده

تا امروز دامنه نوسان سهم ها از مثبت ۵٪ تا منفی ۵٪ بوده، اما از شنبه (۱۷ اسفند ماه ۹۸) قرار است دامنه نوسان از مثبت ۲٪ تا منفی ۲٪ باشه.

سالار صفایی، تحلیلگر ارشد بازار سرمایه در خصوص تاثیر کاهش دامنه نوسان در بازار سرمایه گفته است :

کاهش نوسان بازار زمینه ریزش شاخص را فراهم نخواهد کرد، فقط روند صعودی بازار را کند می کند. او اضافه کرد که به عنوان مثال صف خرید سهم‌ هایی که روند مثبت داشته‌ اند طولانی‌ تر خواهد شد. از طرف دیگر با توجه به کارمزد ۱٫۵ درصدی، سهامداران به سادگی از سهمی خارج نخواهند شد.

با توجه به مطالب عنوان شده در عکس فوق باید شرکت فرابورس ایران طبق اطلاعیه‌ای اعلام کرد که :

به منظور حمایت از از حقوق و منافع سرمایه‌ گذاران، مقرر گردید تا دامنه نوسان قیمت در تمامی نمادهای معاملاتی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران از روز شنبه (۱۷ اسفند) به ۲ درصد کاهش پیدا کند. در ادامه این اطلاعیه آمده اینطور آمده است که تابلو قرمز بازار پایه فرابورس ایران همچنان دارای دامنه نوسان ۱ درصد خواهد ماند و در ضمن تغییرات دامنه نوسان در مقاطع زمانی ۳ ماهه از زمان اجرا، قابلیت بازنگری را داراست.

مهدی میرزایی کارشناس بازار سرمایه نیز در خصوص با این تصمیم اینطور گفت که :

به نظرم به جای اینکه بدون پشتوانه آماری صرفا جنجال و حاشیه درست کنیم بیایم با دلایل تاریخی و آماری صحبت کنیم. برخی که حرف از ریزش بازار میزنند لطفا با آمار و ارقام نشان دهند در یک مورد کاهش دامنه نوسان باعث سقوط بورس (عدم جذابیت آن) و افزایش دامنه نوسان (باعث رونق آن) شده است! آخرین تغییرات مربوط به کاهش دامنه نوسان بازار پایه بود که بعد از گذشت مدت زمانی اندک، بازار پایه هم سود بسیار خوبی رو به سهامداران صبورش داد.

یکی دیگر از فعالان بازار سرمایه عنوان کرده است که :

بورس کسب و کار ماست. کار ما خریدن و فروختن سهمه. همیشه گفتم کسی که میاد تو بورس اگه نگاهش نگاه کسب و کار نباشه حتی اگر در برهه ای سود برد تنها شانس حفظ اون سود این هست که بره و برنگرده والا بمونه پَس میده. ماسک n95 تان را بزنید و برید بیرون و با صاحبان شغل های مختلف درددل کنید، از صاحب کارخونه بگیر تا بقال محله، همه کلی گلایه دارند! از این قوانین بارها اومده و رفته، بدترش هم اومده، بهترش هم اومده ولی نهایتا بازار از همه اینها قدرتمند تر بوده و هضمشان کرده. الانم مجدد میگم بازار راه خودش رو خواهد رفت و هیج جا و هیچوقت سهم ارزشمند ارزشش رو به خاطر تغییر دامنه نوسانش از دست نمیده و نخواهد داد. ما کسب و کارمان بورس هست و هیچ سهامداری سهمش رو به خاطر تغییر دامنه نوسان نمیفروشه، حالا یکی اومده یه چند صباحی بزنه و در بره داستانش جداست. این قوانین هم توسط بازار چکش کاری و نهایتا هضم میشه. نگران سهم هاتون نباشید و هیجانی رفتار نکنید.

مدیر عامل فرابورس ایران در گفت و گویی با سنا اینطور گفته است که :

کاهش دامنه نوسان = کاهش دامنه هیجان. مدیرعامل فرابورس ایران، کاهش دامنه نوسان بازارهای سهام بورس و فرابورس از ۵ درصد به ۲ درصد را که شب گذشته ابلاغ شد، گامی مهم در راستای بهبود روند معاملات و کاهش دامنه هیجانات دانست.

مهدی ساسانی، تحلیلگر بازار سرمایه چنین گفت که :

طبیعتا یکی از مهم ترین معیارهای بازارهای سرمایه‌ گذاری و به خصوص بورس تهران، نقدشوندگی بالای سهام به شمار میرود. متاسفانه تصمیم اخیر سازمان بورس، نقدشوندگی را نشانه گرفته و با این تصمیم این ویژگی مهم زیر سوال خواهد رفت و تحت تاثیر قرار میگیرد. کاهش دامنه نوسان به ۲ درصد در کنار اعمال حجم مبنا که در روزهای گذشته انجام شده و همچنین ورود نقدینگی بالا به بازار سهام هیچ نتیجه‌ ای جز قفل شدن نقدشوندگی به همراه نخواهد داشت. هر چند تجربه سال های گذشته نشان داده که در گذر زمان، پشت پرده چنین اقداماتی مشخص میشود، ولی این موضوع اکنون برای بازار سرمایه ما نگران‌ دامنه‌ی نوسان بورس و فرابورس کننده است. مانند تصمیماتی که در خصوص محدودیت‌ های بازار پایه گرفته شده و عواقب آن همچنان وجود دارد. ولی در انتها باید بگم که معتقدم بازار سرمایه هر چند با وجود چنین تصمیمات و دست اندازهایی سرانجام مسیر خود را پیدا خواهد کرد.

صحرایی مدیر عامل شرکت بورس در گفت و گو با همفکران از مهم ترین دلیل کاهش دامنه نوسان پرده برداشت :

علی صحرایی با تاکید بر اینکه رشد پرشتاب و گاها هیجانی شاخص بورس و قیمت سهام رفته رفته به سمت خرید و فروش های بدون تحلیل و هیجانی حرکت میکرد، گفت : این روند بازار را از منطق دور کرده بود و از طرفی بازدهی های چشمگیر در کوتاه مدت را به دنبال داشت. همچنین اظهار داشت که بازدهی بالای بورس باعث شده بود تا سازمان امور مالیاتی اصرار به دریافت مالیات از سرمایه گذراران این بازار داشته باشد. وی تاکید کرد که یکی از مهم ترین اهداف تصمیم های اخیر سازمان بورس برای کاهش سرعت رشد بازار سهام، برای تداوم معافیت های مالیاتی سرمایه گذاران این بازار است. او همچنین بیان داشت که سرمایه گذاران بایستی به مسئولان اعتماد کنند و بدانند ما همیشه در تلاش هستیم تا از حقوق آن ها صیانت کنیم. مطمئن باشید این تصمیم به طور قطع به نفع سرمایه گذاران خواهد بود.

معاون سازمان امور مالیاتی کشور گفت :

تا ۲ سال آینده برنامه‌ ای در خصوص اخذ مالیات جدید از سهام نداریم. اساسا درباره این موضوع که دامنه قیمت سهام به هر شکل محدود شود هیچ گونه مذاکره‌ ای با سازمان بورس اوراق بهادار نداشته‌ ایم. وی افزود طبق ماده ۱۴۳ مکرر قانون مالیات های مستقیم، سازمان مالیاتی صرفا ۰٫۵ درصد مالیات به صورت مقطوع از خرید و فروش سهام دریافت می کند. وی با بیان اینکه، هم اکنون صرفا از نقل و انتقال مالیات که نرخ آن در قانون مالیات های مستقیم مشخص شده است، مالیات ستانده می‌ شود، گفت: برای ۲ تا ۳ سال آینده هیچ برنامه‌ ای برای اخذ مالیات جدید در حوزه سهام نداریم.

مهدی میرزایی همچنین تاریخچه از از تغییرات دامنه نوسان رو اینطور بیان داشت که :

برای من که تکنیکالیست هستم، تغییرات دامنه نوسان و تغییرات نمودار قیمت در سال های اخیر تنها مبین یک موضوع است؛ عوامل کاهنده سرعت (حجم مبنا و دامنه نوسان) هیچ تاثیری بر روند کلی بازار چه در زمان ریزش چه در زمان صعود نخواهد داشت. نه دامنه نوسان ۲٪ سال ۷۸ توانست جلوی سقوط بزرگ شاخص را بگیرد نه نوسان ۳٫۵ درصدی سال ۸۸ توانست جلوی رشد آنرا بگیرد. نوسانات قیمت ها حاصل عقاید جمعی معامله گران است و عقاید جمعی حاصل یک کنش اجتماعی است که از ده ها پارامتر تاثیر گرفته است. قوانین داخلی بازار نمی تواند ارزش جاری سهام را از ارزش واقعی اش دور کند. فقط ما از استانداردهای یک بازار کارا فاصله میگیریم. پیش تر در بازار آتی سکه از این دست قوانین وضع شد، مانند کاهش دامنه نوسان، بستن یک طرف معاملات، عدم اخذ کدهای جدید و … ولی بازار نهایتا مسیر اصلی خودش را طی کرد.

مهرداد پایدار فعال بازار های مالی هم اینطور واکنش نشان داد که :

در روزهای اخیر شاهد تغییراتی در قوانین بازار بودیم (حجم مبنا و دامنه نوسان). این مدل محدودیت ها از جذابیت بازار سرمایه بازاری که بستر بسیار مناسبی برای جذب نقدینگی هست کم میکنه ولی یک سری پارامترها رو هم باید در نظر داشته باشیم. بازار طی ۲ سال گذشته به ویژه ۱ سال اخیر رشد بسیار خوبی داشته، ولی ادامه این روال به صورت شارپ خودش میتونه تهدیدی برای اینده بازار بشمار بیاد. البته که به جای محدودیت بهترین راهکار، ورود شرکت های بزرگ بود که باید در ماه های گذشته صورت میگرفت و نشد که اگر میشد الان این محدودیت ها احتیاج نبود. به شخصه با گذاشتن هر نوع محدودیتی در بازار مخالفم اما وقتی ریز میشم رو یه سری مسائل ترجیح میدم بازار میان مدتم جذاب باشه تا اینکه بخواد با رشد فواره ای عمر این جذابیت مقطعی باشه و اما روند بازار … معتقدم کماکان بازار سرمایه جذاب ترین بازار هست و این محدودیت ها در مقطع فعلی فقط شتاب رشد رو کمتر میکنه و‌ جای نگرانی نداره و بازار راهی که باید بره اینبار با گام های اهسته تر طی میکنه. در انتها اینطور گفت که اعتقاد دارم این محدودیت ها ظرف ماه های آتی تعدیل یا مجدد به روال عادی باز خواهد گشت!

اما امروز تاریخ ۹۸/۱۲/۱۶ این مصوبه معلق شد

همانطور که در عکس زیر مشاهده می فرمایید، وزارت امور اقتصاد و دارایی طی ابلاغیه ای به رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد که این قانون تصیب نشده و باید شرایط بازار بورس و دامنه نوسان سهم های بورس و فرابورسی به حالت قبل باز گردد. یعنی در واقع محدوده نوسانی سهم ها به مانند قبل بین ۵ درصد مثبت و ۵ درصد منفی خواهد بود.

کلام آخر

در این مقاله صحبت ها و نظرات بعضی از کارشناسان و صاحب نظران بازار سرمایه کشور را مشاهده کردیم، صرف نظر از اینکه شنبه چه اتفاقی قرار است بیفتد و اینکه بازار سرمایه چه مسیری را میخواهد طی کند، پیشنهاد من به عنوان کوچک ترین عضوی از بازار سرمایه اینه که به بازار فرصت بدیم و هیجانی دست به فروش های رگباری نزیم. مخصوصا افراد تازه وارد در نظر داشته باشند که این قوانین نمیتونه تاثیر بسیار زیاد و ماندگاری در بازار داشته باشه و همانطور که دوستان هم گفتن، بازار سرمایه یا همان بورس ایران مسیر خودش را خواهد رفت. امیدوارم که همیشه پر سود و در سلامت کامل باشید.