حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه

صورت سود و زیان

ترازنامه چیست؟ دانلود اکسل ترازنامه

صورتی است که وضعیت مالی شرکت را در یک لحظه نشان می‌دهد.

چرا تهیه ترازنامه مهم است؟

اهمیت ترازنامه (صورت وضعیت مالی) در تشخیص و پیش بینی سودآور بودن یا نبودن شرکت برای مدیران، سرمایه‌گذاران مهم است.

ترازنامه شامل چه بخش‌هایی است؟

ترازنامه شامل سه بخش اصلی دارایی‌ها و بدهی ها و حقوق مالکانه است که مانده دارایی ها با بدهی ها و حقوق مالکانه برابر است.

امروزه مدیران واحدهای اقتصادی، نیاز به اطلاعات کاملی از بدهی‌ها و دارایی‌های شرکت دارند تا در هر زمان بهترین تصمیم را بگیرند. این اطلاعات درون سازمانی با انواع صورت‌های مالی نشان داده می‌شود. یکی از مهمترین صورت‌های مالی که در تمام واحدهای تجاری و خدماتی مورد استفاده قرار می‌گیرد ترازنامه یا صورت وضعیت مالی است. در این سری مقالات آموزش رایگان حسابداری در مورد اینکه ترازنامه چیست، روشهای تهیه و تنظیم آن و اهمیت تهیه ترازنامه می‌پردازیم.

منظور از تهیه ترازنامه در حسابداری چیست؟

ترازنامه گزارشی از وضعیت اقتصادی یک شرکت در یک زمان معین ارائه می‌کند. ترازنامه را می‌شود مانند دوربینی تصور کرد که وضعیت دارایی، بدهی و حقوق صاحبان شرکت را در یک لحظه مشخص در معرض نمایش می‌گذارد. اساس تهیه صورت مالی ترازنامه، معادله حسابداری است.

دارایی = بدهی + سرمایه

به عبارت دیگر، ترازنامه یک صورت مالی اساسی برای سنجش وضعیت مالی شرکت‌ها است.

در روش متداول تهیه ترازنامه، دارایی‌ها در سمت راست این گزارش و بدهی‌ها و سرمایه در سمت چپ آن نوشته می‌شود. در بخش بالای گزارش نیز نام شرکت و نام گزارش (ترازنامه) و تاریخ آن قید می‌شود. از معادله حسابداری در تهیه ترازنامه استفاده می‌شود.

چرا تهیه ترازنامه مهم است؟

تهیه و وجود ترازنامه به دلیل کاربردهای مختلف آن برای مدیران، سرمایه گذاران و تحلیل گران بورسی ضروری است. ترازنامه عملکرد شرکت در گذشته را نشان می‌دهد که می‌توان با تحلیل آن متوجه تغییرات دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام شد. به عبارت دیگر اهمیت ترازنامه در تشخیص و پیش بینی سودآور بودن یا نبودن شرکت است.

البته باید به این نکته توجه کرد که ترازنامه اطلاعات یک دوره خاص را اختیار شما قرار می‌دهد؛ پس برای تحلیل و بررسی وضعیت مالی یک شرکت در مدت زمان طولانی تر نیاز به ترازنامه‌های آن شرکت، در دوره‌های مختلف است.

زمان تهیه ترازنامه

از آنجا که ترازنامه معرف وضعیت مالی شرکت است، معمولا در یک تاریخ مشخص مثلا 29 اسفند 1399 تهیه می‌شود. در حالی که صورت سود و زیان مربوط به یک دوره مشخص است، مثلا دوره منتهی به 29 اسفند 1399 است و تمام اطلاعات آن مربوط به طول سال مالی است.

🔻 نکات

♦️ ترازنامه در پایان سال مالی و از روی تراز آزمایشی اختتامی تهیه می‌شود.

♦️ در تمام صورت‌های مالی نام موسسه، نام صورت مالی، تاریخ گزارشگیری و واحد پولی نوشته می‌شود.

ترازنامه شامل چه بخش‌هایی است؟

ترازنامه شامل سه بخش اصلی دارایی‌ها و بدهی ها و حقوق مالکانه بوده که مانده دارایی ها با جمع دو طرف دیگر همیشه موازنه است. در فرم جدید ترازنامه یا صورت وضعیت مالی اقلام ترازنامه به صورت فهرستی و ستونی پشت سر هم می آید تا قابلیت مقایسه با سایر ترازنامه‌ها را داشته باشند. در ابتدا خلاصه‌ای از وضعیت دارایی‌ها و در ادامه بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام را نمایش می‌دهد. اقلام ترازنامه تنها شامل بدهی‌ها و دارایی‌ها نیست و بخش‌های دیگری نیز دارد که در ادامه به صورت کوتاه به معرفی آنها می‌پردازیم.

دارایی ها در ترازنامه چیست؟

در گذشته ترازنامه‌ها، به حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه شکل T ارائه می‌شد که دارایی‌ها به ترتیب سهولت در نقد شوندگی از بالا به پایین فهرست می‌شدند. اما امروزه بر اساس استاندارد شماره یک صورت‌های مالی، بر مبنای ارائه مقاصد عمومی و قابل مقایسه بودن با صورت‌های مالی گذشته، تهیه می‌شوند. در صورت وضعیت مالی جدید دارایی‌هایی که قدرت نقد شوندگی کمتری دارند در قسمت بالاتری قرار می‌گیرند.

انواع دارایی ها در ترازنامه

دارایی‌ها معمولا به دو دسته دارایی‌های جاری و غیرجاری تقسیم می‌شوند؛ دارایی‌های جاری قابلیت نقد شدن در طول یک سال یا کمتر از یک سال، برای آنها وجود دارد، اما دارایی‌های غیرجاری یا بلند مدت در بیشتر از یک سال به پول تبدیل می‌شوند.

برخی از دارایی‌های غیر جاری عبارتند از:

♦️ دارایی‌های ثابت مشهود

♦️ سرمایه گذاری در املاک

♦️ دارایی‌های نامشهود

♦️ سرمایه گذاری‌های بلندمدت

♦️ دریافت‌های بلندمدت

♦️ سایر دارایی‌ها

برخی از دارایی‌های جاری عبارتند از:

♦️ موجودی کالا و مواد

♦️ دریافتنی‌های تجاری و سایر دریافتنی‌ها

♦️ سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت

وجوه نقد به صورت ذاتی ماهیت نقد شوندگی در کوتاه مدت دارند. به سرفصل دارایی های جاری، سرمایه در گردش هم گفته می‌شود. درباره ماهیت حسابها در حسابداری بیشتر بخوانید.

🔻 نکته

توجه به این نکته ضروری است که یک منبع اقتصادی زمانی دارایی یک شرکت محسوب می‌شود که دارای منافع آتی و همچنین متعلق به واحد تجاری باشد.

حقوق مالکانه در ترازنامه چیست؟

حقوق صاحبان سهام در ترازنامه یا حقوق مالکانه در صورت وضعیت مالی، اشاره به خالص دارایی شرکت دارد؛ زیرا عایدی شرکت در طول یک سال مالی به عنوان دارایی شناخته می‌شود و مقداری از این دارایی به صورت بدهی از شرکت خارج می‌شود. در پایان سال مانده مبلغ آن به عنوان خالص دارایی شرکت شناخته می‌شود.

بر اساس استاندارد جدید، حقوق مالکانه بعد از جمع کل دارایی‌ها، در ابتدای فهرست بدهی‌ها و حقوق مالکانه ارائه می‌شود. حقوق مالکانه موارد زیر را در برمی‌گیرد:

♦️ افزایش سرمایه در جریان

♦️ صرف سهام خزانه

♦️ اندوخته قانونی

♦️ سایر اندوخته‌ها

♦️ مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها

♦️ تفاوت تسعیر ارز عملیات خارجی

بدهی ها در ترازنامه چیست؟

بدهی‌ها همان مبالغی هستند که یک واحد تجاری باید به دیگران بپردازد. در فرم قدیمی ترازنامه، بخش دوم شامل بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام است؛ در حالی که در فرم جدید حقوق صاحبان سهام یا حقوق مالکانه در ابتدای فهرست و سپس بدهی‌های غیر جاری و جاری آمده است.

انواع بدهی ها در ترازنامه

بدهی‌ها نیز به دو دسته بدهی‌های جاری و غیر جاری تقسیم می‌شوند. بدهی‌های جاری سررسید کمتر از یک سال دارند اما بدهی‌های بلند مدت یا غیر جاری معمولا بیشتر از یک سال مهلت تسویه دارند.

از انواع بدهی‌های غیرجاری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

♦️ پرداختی‌های بلندمدت

♦️ تسهیلات مالی بلندمدت

♦️ بدهی مالیات انتقالی

♦️ ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان

نمونه‌ بدهی‌های جاری عبارتند از:

♦️ پرداختنی‌های تجاری و سایر پرداختنی‌ها

♦️ مالیات پرداختنی

♦️ سود سهام پرداختی

ترازنامه شرکت ها و موسسات مختلف

هدف از تهیه ترازنامه، اعلام وضعیت مالی شرکت برای استفاده مدیران است؛ از این رو هر واحد تجاری، ترازنامه‌ای متناسب با فعالیت خود تهیه می‌کند. بنابراین تفاوت اصلی انواع ترازنامه‌ها با هم، در نوع فعالیت واحد تجاری است.

ترازنامه در شرکت‌های بازرگانی

در این نوع شرکت‌ها حساب‌هایی مانند سود عملیاتی، سود و زیان خالص و سود ناخالص استفاده می‌شود؛ همچنین این شرکت‌ها حساب تولید ندارند.

ترازنامه در شرکت‌های پیمانکاری

در شرکت‌های پیمانکاری ترازنامه با توجه به دریافت وجه از کارفرما نسبت به نوع قرارداد کوتاه مدت یا پیمان های بلندمدت تهیه می‌شود که ممکن است خدماتی، تولیدی یا بازرگانی باشد.

ترازنامه در شرکت‌های خدماتی

در این شرکت‌ها حساب تولید وجود ندارد و اکثر حساب‌ها هزینه هستند؛ مانند هزینه حقوق و هزینه ارائه خدمات

ترازنامه در شرکت‌های سهامی

ترازنامه در این شرکت‌ها با توجه به تامین سرمایه از طریق فروش سهام به مردم، حسابهای مربوط به فروش سهام، حق تقدم، سهام ممتاز و موارد مشابه وجود دارد.

ترازنامه در شرکت‌های بورسی

در شرکت‌هایی که در بورس حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه پذیرفته شده‌اند، ترازنامه تفاوتی با شرکت‌های دیگر ندارد؛ تنها اصل مهم آن شفافیت و افشای اطلاعات درست است که مبنای تحلیل بنیادی قرار می‌گیرد. ترازنامه شرکت‌های بورسی باید به تایید مراجع ذیصلاح برسد.

نمونه ترازنامه + دانلود فرم اکسل ترازنامه

فرمت صورت‌های مالی اساسی در نحوه گزارشگری بسیار موثر است؛ در فرمت جدید چهار چوب و استاندارد ساده‌تری جهت گزارشگری اطلاعات مالی به صاحبان سرمایه و سرمایه‌داران تعیین شده است. سازمان حسابرسی با همکاری سازمان بورس و اوراق بهادار در دی ماه سال 1399 نسخه جدید را منتشر کردند. مفاد استاندارد حسابداری شماره 35 (مالیات بر درآمد) در فرمت جدید موجود است.

جمع بندی

تهیه و تنظیم صورت‌های مالی اساسی اهمیت ویژه‌ای در تحلیل بنیادی سهام شرکت‌ها دارد؛ زیرا وضعیت مالی کنونی و آینده شرکت‌ها برای سرمایه گذاران بسیار مهم است. تیم پرشین حساب در دوره آموزش حسابداری به آموزش کاربردی مواردی که برای تحلیل بنیادی صورت‌های مالی مورد نیاز حسابداران است، پرداخته است.

موسسه حسابداری تراز ارقام

ارائه خدمات مالی و حسابداری، آموزش، نصب و راه اندازی سیستم

معرفی

فایل ها و جزوات آموزشی

آموزش اکسل

صورتهای مالی

ترازنامه

دارائیها

بدهی ها

حقوق صاحبان سهام

صورت جریان وجوه نقد

روش مستقیم

روش غیر مستقیم

صورت سود وزیان

اجزای تشکیل دهنده صورت سود و زیان

مالیاتی

اخبار

استانداردهای حسابداری

اجزای حقوق صاحبان سهام

حقوق صاحبان سهام

حقوق صاحبان سهام نشان دهنده حقوق مالی صاحب یا صاحبان یک واحد انتفاعی نسبت به دارایی

اندوخته ها – نوعی محدودیت در توزیع سود سهام می باشد که ممکن است ناشی از الزامات قانونی ، تصمیمات مدیریت یا مجمع عمومی صاحبان سهام و یا توافق و قراردادهای منعقده با اشخاص ثالث باشد. مثل اندوخته قانونی ، اندوخته احتیاطی ، اندوخته جایگزینی ماشین آلات و یا اندوخته سپرده بازخرید اوراق قرضه.

سود(زیان ) انباشته – مانده بستانکار حساب مزبور مبین آن بخش از سود سال جاری و سود سنواتی است که محدودیتی در توزیع آن بین صاحبان سهام وجود ندارد. مانده بدهکار این حساب نشانگر زیان انباشته از سنوات گذشته حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه می باشد.

سرمایه تحقق نیافته – هر گونه افزایش یا کاهش در حقوق صاحبان سهام که در طبقات قبلی نگنجد ، در این بخش نشان داده می شود. مثل مازاد ناشی از تجدید ارزیابی دارایی های ثابت.

حقوق صاحبان سهام: چه نوع است ، انواع ، محاسبه و مثالها

حقوق صاحبان سهام حقوق صاحبان سهام است ، که مبلغی را نشان می دهد که در صورت تصفیه کلیه دارایی ها و پرداخت کل بدهی شرکت به سهامداران یک شرکت بازگردانده می شود.

به طور کلی ، ارزش سهامداران سهام به عنوان تفاوت بین ارزش دارایی ها و ارزش بدهی های چیزی است که مال است. به آن حقوق صاحبان سهام نیز گفته می شود.

متناوباً ، این اصطلاح همچنین می تواند به سهام سرمایه یک شرکت اشاره داشته باشد. ارزش سهام عدالت به چشم انداز اقتصادی آینده شرکت بستگی دارد.

حقوق صاحبان سهام یکی از متداول ترین شاخص های مالی است که تحلیلگران برای ارزیابی سلامت مالی یک شرکت استفاده می کنند. حقوق صاحبان سهام همچنین می تواند ارزش دفتری یک شرکت را نشان دهد.

برای یک شرکت در حال تصفیه ، حقوق صاحبان سهام همان چیزی است که پس از پرداخت کلیه بدهی ها باقی می ماند.

دارایی خالص

در حسابداری مالی ، حقوق صاحبان سهام از خالص دارایی های واحد تجاری تشکیل شده است.دارایی های خالص تفاوت بین کل دارایی ها و کل بدهی ها است. حقوق صاحبان سهام در ترازنامه ، یکی از صورتهای مالی اولیه ، نشان داده می شود.

دارایی های یک شرکت می تواند عناصر ملموس و نامشهود حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه باشد. نامحسوس شامل مواردی مانند نام تجاری و حق چاپ است. دارایی های مشهود شامل زمین ، تجهیزات و پول نقد است.

حقوق صاحبان سهام چیست؟

با شروع یک کار ، صاحبان آن برای تأمین مالی عملیات مختلف آن در آن سرمایه گذاری می کنند.

طبق مدل شرکت با مسئولیت محدود ، شرکت و صاحبان آن اشخاصی مجزا هستند ، بنابراین شرکت در نظر گرفته می شود که این وجوه را به عنوان یک بدهی به شکل سهام سرمایه به صاحبان آنها بدهکار باشد.

در طول تجارت ، ارزش ویژه شرکت تفاوت بین دارایی و بدهی های آن خواهد بود. این معادله حسابداری است.

بنابراین ، ارزش سهامداران سهام مبلغی است که در صورت تصفیه کلیه دارایی ها و پرداخت کل بدهی های شرکت به سهامداران یک شرکت بازگردانده می شود.

بعد از کسر کلیه بدهی های مرتبط با آن دارایی ، می توانید ارزش سهام خود را به عنوان درجه ای از مالکیت هر دارایی در نظر بگیرید. این نشان دهنده مشارکت سهامداران در شرکت است. محاسبه حقوق صاحبان سهام کل دارایی های یک شرکت منهای کل بدهی های آن است.

انحلال یک شرکت

وقتی مشاغلی در زمان ورشکستگی منحل می شود ، درآمد حاصل از دارایی ها برای بازپرداخت آن به طلبکاران مختلف هزینه می شود.

این طلبکاران براساس اولویت رتبه بندی می شوند ، ابتدا طلبکاران تضمین شده پرداخت می شوند و سپس به طلبکاران دیگر پرداخت می شوند. در پایان به مالکان پرداخت می شود.

حقوق صاحبان سهام سهام این ادعای باقی مانده یا باقیمانده در برابر دارایی است که فقط پس از پرداخت سایر بستانکاران پرداخت می شود.

در مواردی که حتی طلبکاران نمی توانند پول کافی برای پرداخت صورت حساب هایی که به آنها بدهکار است دریافت کنند ، ارزش ویژه ای که باید به مالکان پرداخت شود به صفر می رسد ، زیرا دیگر چیزی برای بازپرداخت آن باقی نمانده است.

انواع

سرمایه اجتماعی

این بخشی از سرمایه است که از طریق انتشار سهام مشترک در شرکت برای یک سهامدار ، به طور کلی به صورت نقدی ، بدست آمده است. "سرمایه سهام" همچنین می تواند تعداد و انواع سهام سازنده ساختار سهام یک شرکت را نشان دهد.

از نظر دقیق حسابداری ، سرمایه سهام ارزش اسمی سهام منتشر شده است. یعنی مقدار ارزش آن ، همانطور که در گواهی های سهام مشخص شده است.

اگر بهای اختصاص یافته به سهام بیشتر از ارزش اسمی آنها باشد ، مانند یک موضوع حقوقی ، گفته می شود سهام با حق بیمه فروخته می شود ، که به جای آن سرمایه اضافی پرداخت شده یا سرمایه بیش از حد پرداخت می شود.

در مقابل ، وقتی سهام کمتر از ارزش اسمی منتشر می شوند ، گفته می شود که سهام آنها با تخفیف یا تا حدی پرداخت می شود.

سهم ممتاز

آنها نوعی سهم هستند که می توانند هر ترکیبی از خصوصیات سهام عادی را نداشته باشند ، مانند مالکیت هر دو ابزار حقوق صاحبان سهام و یک ابزار بدهی.

سهام ترجیحی رتبه بالاتری نسبت به سهام عادی دارند ، اما از نظر ادعا یا حقوق سهم دارایی شرکت ، تابع اوراق قرضه هستند.

آنها ممکن است نسبت به سهام عادی در پرداخت سود سهام و تصفیه اولویت داشته باشند. شرایط سهام ممتاز در اساسنامه شرکت صادر کننده شرح داده شده است.

امتیاز سهام ترجیحی کمتر از اوراق قرضه است ، زیرا سود سهام ترجیحی ضمانت یکسان پرداخت سود اوراق را ندارند و به این دلیل که ادعای دارندگان سهام ممتاز کمتر از همه طلبکاران است .

مازاد سرمایه

همچنین به عنوان حق بیمه موضوع شناخته می شود. این حسابی است که می تواند به عنوان جزئی از حقوق صاحبان سهام در ترازنامه ظاهر شود که نشان دهنده مبلغی است که شرکت با صدور سهام بیش از ارزش اسمی سهام عادی جمع می کند.

در مجموع ، سهام عادی و سهام ممتاز صادر و پرداخت شده ، به علاوه سرمایه مازاد ، کل مبلغی را تشکیل می دهند که سرمایه گذاران در هنگام انتشار سهام ، در صورت عدم تعدیل یا اصلاح ، در واقع برای سهام پرداخت می کنند.

سهامی که ارزش اسمی آنها وجود نداشته باشد ، در ترازنامه هیچ نوع مازاد سرمایه نخواهند داشت. کلیه وجوه حاصل از انتشار سهام به سهام عادی صادر شده واریز می شود.

سود انباشته

این سود خالص انباشته است که شرکت در یک زمان معین ، در پایان دوره حسابداری ، حفظ می کند.

سود یا زیان خالص آن زمان از حساب سود و زیان به حساب سود انباشته منتقل می شود. اگر مانده حساب سود انباشته منفی باشد ، می توان آن را زیان انباشته یا زیان حفظ شده نامید.

هر بخشی از مبلغ واریز شده به این حساب را می توان با انتشار سهام جایزه سرمایه گذاری کرد. مانده موجود است تا به عنوان سود سهامداران توزیع شود و باقیمانده آن به دوره بعدی منتقل می شود.

برای اهداف حسابداری ، سود انباشته در پایان یک دوره ، سود بازپرداخت نشده افتتاحیه دوره بعدی است که سود یا زیان خالص آن دوره را اضافه می کند ، سهام جایزه صادر شده و سود سهام پرداخت شده در آن دوره را اضافه می کند.

سهام خزانه داری

سهم خزانه داری سهمی است که توسط همان شرکت صادر کننده خریداری می شود و باعث کاهش تعداد سهام موجود در بازار آزاد می شود.

بازپرداخت سهام به عنوان روشی مقرون به صرفه برای قرار دادن پول نقد به دست سهامداران ، به جای پرداخت سود سهام ، در حوزه های قضایی که با سود بیشتری برخورد می کنند ، به کار می رود.

بعضی اوقات شرکت ها این کار را می کنند که احساس کنند سهامشان در بازار آزاد کم ارزش است. بار دیگر ، آنها این کار را برای کاهش انحلال برنامه های تشویقی جبران خسارت کارمندان انجام می دهند.

دلیل دیگر بازخرید سهام ، محافظت از شرکت در برابر تهدید خرید است.

گزینه ها

این قراردادی است که به مالک یا دارنده اختیار حق ، اما نه تعهد ، فروش یا خرید یک محصول یا دارایی را با قیمت تمرینی خاص قبل از یک تاریخ خاص ، بسته به نوع اختیار ، اعطا می کند.

قیمت اعتصاب را می توان با توجه به قیمت بازار اوراق بهادار در روز برداشت گزینه تعیین کرد ، یا می توان آن را با تخفیف یا حق بیمه تعیین کرد.

اگر مالک یا خریدار گزینه را انتخاب کند ، فروشنده وظیفه متناظر برای انجام معامله (خرید یا فروش) را دارد.

چگونه محاسبه می شود؟

مهم است که سهامداران از ثبات مالی شرکتهایی که در آنها سرمایه گذاری می کنند آگاه باشند. از فرمول حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه و محاسبه زیر می توان برای تعیین ریسک موجود در سرمایه گذاری در یک شرکت استفاده کرد.

حقوق صاحبان سهام = ارزش کل دارایی ها - کل بدهی ها.

ترازنامه مبنای معادله حسابداری است که به شرح زیر است: دارایی ها = بدهی ها + حقوق صاحبان سهام.

با این حال ، شما می خواهید ارزش حقوق صاحبان سهام را پیدا کنید ، که می تواند به صورت زیر انجام شود:

- تعیین کل دارایی های شرکت در ترازنامه دوره حسابداری.

- کل بدهی ها را تعیین کنید ، که باید جداگانه در ترازنامه ذکر شود.

- برای به دست آوردن حقوق صاحبان سهام سهام ، کل دارایی ها را از کل بدهی ها کم کنید.

- کل دارایی ها برابر با مجموع بدهی ها و حقوق صاحبان سهام خواهد بود.

مثال ها

اگر شخصی صاحب اتومبیلی باشد که دارایی آن به ارزش 15000 دلار است ، اما 5000 دلار از وام خود که بدهی دارد در قبال آن اتومبیل بدهکار است ، در اینصورت این خودرو 10 هزار دلار سهام خود را نشان می دهد.

اگر بدهی ها بیش از دارایی ها باشند ، حقوق صاحبان سهام می تواند منفی باشد. از ارزش خالص سهام منفی غالباً به عنوان کسری سهامدار یاد می حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه شود.

حقوق صاحبان سهام (یا صندوق سهامداران ، سرمایه سهامداران یا شرایط مشابه) نشان دهنده سرمایه یک شرکت است که بین سهامداران که صاحبان سهام عادی یا ممتاز هستند تقسیم می شود.

اکسون موبیل

در زیر بخشی از داده های ترازنامه Exxon Mobil Corporation از 30 سپتامبر 2018 ، به میلیون ها دلار آورده شده است:

- کل دارایی ها 354،628 دلار بود.

- کل بدهی 157،797 دلار بود.

- ارزش سهام 196،831 دلار بود.

معادله حسابداری که توسط آن: دارایی = بدهی + حقوق صاحبان سهام به شرح زیر محاسبه می شود:

ارزش سهام سهامداران = 196،831 دلار ، یا همان مقدار ، برابر است با: 354،628 دلار (دارایی کل) - 157،797 دلار (کل بدهی ها).

حسابداران زنجان

ترازنامه یا بیلان یکی از مهم ترین گزارشات مالی است که وضعیت داریی، بدهی و سرمایه یه واحد تجاری را در تاریخ مشخصی نمایش می دهد. به توصیف دیگر با توجه به اینکه ترازنامه وضعیت مالی شرکت را در یک زمان معین نمایش می دهد می توان آن را مانند یک تصویر از وضعیت واحد تجاری نیز معرفی نمود.

انواع ترازنامه:

ترازنامه را می توان به دو شکل زیر ارائه نمود:
الف- شکل حساب:

همانگونه که اطلاع دارید شکل حساب، مطابق حرف T در زبان انگلیسی می باشد. در این روش، سرفصل های مربوط به دارایی ها در سمت راست ترازنامه و بدهی ها و حقوق صاحبان سهام در سمت چپ ترازنامه نمایش داده می شود.در این روش بیشتر بر روی معادله حسابداری تاکید می شود و باید جمع ارقام سمت راست ترازنامه با جمع اقلام سمت چپ ترازنامه برابر باشد. این نوع شکل ارائه ترازنامه، بر روی معادله حسابداری تأکید دارد. در صورت های مالی تهیه شده در ایران بیشتر از شکل حسابی برای ارائه ترازنامه استفاده می شود.

در این روش قسمت چپ ترازنامه یعنی حساب بدهی ها و حقوق صاحیان سهام در زیر سرفصل های دارایی آورده می شود.در شکل زیر نمونه ترازنامه گزارشی را مشاهده می کنید:

اقلام تشکیل دهنده ترازنامه:

هر ترازنامه ای فارغ از شکل گزارشی یا حسابی آن، باید شامل اطلاعات زیر باشد:

۱- عنوان:

عنوان ترازنامه شامل سه سطر جداگانه به شکل زیر است:

• نام کامل واحد اقتصادی: که در ردیف اول عنوان نوشته می شود.
• نام گزارش یا صورت حساب مالی : نام این گزارش “ترازنامه” می باشد و در دومین سطر عنوان، ذکر می شود.
• تاریخ گزارش :در سطر سوم عنوان، تاریخ آخرین روزی که این گزارش نمایش می دهد، ذکر می شود. این مورد باید به تاریخ خاصی اشاره داشته باشد و نه به دوره زمانی خاصی. به عنوان مثال باید این قسمت به شکل یکی از تاریخ های زیر نوشته شود:

به تاریخ ۲۹/۱۲/۱۳۹۳ یا در تاریخ ۲۹/۱۲/۱۳۹۳

۲- واحد اندازه گیری :

واحد اندازه گیری استفاده شده جهت ثبت رویدادهای مالی، باید در ترازنامه تهیه شده نمایش داده شود. این واحد در حال حاضر در ایران ریال می باشد و در کشورهای دیگر با توجه به واحد پولی آن کشور، واحد اندازه گیری متفاوت می باشد.

۳- بخش حساب ها:

در این قسمت از ترازنامه مانده هر یک از حساب های مربوط به گروه دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام نمایش داده می شود.

در صورتی که ترازنامه به شکل حساب تهیه شده باشد، در سمت راست آن ابتدا دارایی ها و در سمت چپ آن، در قسمت بالا، ابتدا بدهی ها و در زیر آن ها حقوق صاحبان سهام نمایش داده می شود.در صورتی که ترازنامه به شکل گزارش تهیه شده باشد ابتدا دارایی ها نمایش داده می شوند، بعد از آن حساب بدهی ها در زیر دارایی ها نمایش داده می شود و در نهایت حقوق صاحبان سهام آورده می شود.

نکته: در بخش دارایی ها ابتدا دارایی های جاری و سپس دارایی های بلند مدت ذکر می شود و در بخش بدهی ها نیز ابتدا بدهی های جاری و سپس بدهی های بلند مدت ذکر می گردد.

(جهت اطلاع درباره مفاهیم جاری و بلند مدت به مقاله “طبقه بندی دارایی ها و بدهی ها و تعریف آن ها” مراجعه نمایید).

۴- جمع حساب ها:

پس از وارد کردن اطلاعات در ترازنامه باید جمع نهایی هر ستون نوشته شود. در نوشتن جمع نهایی باید موارد زیر رعایت شود:

آشنایی با انواع صورتهای مالی در بورس

صورت‌های مالی شرکت‌ها یکی از منابع مهم برای دسترسی به اطلاعات درون شرکتی می‌باشد. در همین راستا سازمان حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه بورس قانونی را برای تمام شرکت‌های فعال در بازار بورس وضع کرده است که بر طبق آن تمامی این شرکت‌ها موظف هستند تا گزارش‌ها و صورت‌های مالی خودشان را مطابق با استانداردهای سازمان بورس در سامانه‌ی جامع ناشران یا کدال، انتشار دهند. تمامی گزارشات و صورت‌های مالی با وجود سامانه‌ی کدال با بیشترین سرعت و تحت نظارت خود سازمان بورس به دست تمامی فعالان بازار سرمایه، سرمایه‌گذاران و سهام‌داران شرکت‌ها خواهد رسید. لازم به ذکر است که این اطلاعات می‌بایست به‌طور مساوی و در زمان مشخص در اختیار تمامی افراد قرارگیرند تا از سوءاستفاده‌های احتمالی از رانت اطلاعاتی جلوگیری شود. صورت‌های مالی اساسی مختلفی در سامانه‌ی کدال از سوی شرکت‌ها منتشر می‌شوند. در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس چراغ راجع به انواع صورتهای مالی در بورس صحبت خواهیم کرد.

۱. ترازنامه، از انواع صورتهای مالی در بورس

ترازنامه

برای تحلیل بنیادی شرکت‌ها، نیاز به اطلاعاتی راجع به وضعیت مالی آن شرکت‌ها وجود دارد. این اطلاعات مهم را می‌توان توسط ترازنامه به دست آورد. ترازنامه یا صورت وضعیت مالی یکی از مهم‌ترین انواع صورتهای مالی در بورس می‌باشد. در این گزارش وضعیت حساب‌های شرکت شامل دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق مالکان شرکت (حقوق صاحبان سهام) در یک تاریخ معین نشان داده می‌شود. در ترازنامه بایستی میزان دارایی‌های یک شركت همواره با مجموع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام آن برابر باشد. این فرمول که به آن معادله‌ی اساسی حسابداری نیز می‌گویند، به شکل زیر نمایش داده می‌شود:

دارایی‌ها = بدهی‌ها + حقوق صاحبان سرمایه یا سهام

همان‌طور که در این فرمول مشاهده می‌کنید، ترازنامه، تفاوت بین دارایی‌ها و بدهی‌ها، حقوق صاحبان سهام را به ما نشان می‌دهد. در اصل با استفاده از ترازنامه می‌توانید بفهمید که یک شرکت چقدر دارایی دارد و چقدر بدهکار است. به طور کلی اگر نسبت‌ بدهی‌های یک شرکت به دارایی‌های آن بالاتر باشد، آن شرکت با ریسک بیش‌تری مواجه خواهد بود. بنابراین در بررسی صورتهای مالی در بورس باید به نسبت بدهی‌ها و دارایی‌های یک شرکت توجه نمایید. در ادامه راجع به انواع دارایی و بدهی در شرکت‌ها، بیش‌تر صحبت خواهیم کرد.

مفهوم دارایی و آشنایی با انواع دارایی

برای تحلیل صورتهای مالی در بورس لازم است تا با ساختار دارایی‌ها آشنا باشیم. در یک تعریف ساده می‌توان گفت که منظور تحلیل‌گران از دارایی‌ها، مواردی می‌باشند که سرمایه در آنجا مصرف شده و در اختیار صاحبان سرمایه قرار گرفته است. برای مثال وجوه نقد در بانک یا صندوق و یا ساختمان و املاک شرکت، همگی جزو دارایی‌ها به حساب می‌آیند. بطور کلی دارایی‌ها به دو دسته‌ی جاری و غیرجاری یا ثابت تقسیم می‌شوند. آن دسته از دارایی‌ها که قابلیت نقدشوندگی بالایی دارند را دارایی‌های جاری می‌گویند. مثل وجوه نقد، سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت، مطالبات و اسناد دریافتنی، موجودی مواد و کالا، پیش‌پرداخت‌ها و سپرده‌های بانکی. اما دارایی‌های ثابت بر خلاف دارایی‌های جاری، قابلیت نقدشوندگی بالا ندارند و شرکت نیز تصمیمی برای نقد کردن آن‌ها در کوتاه‌مدت ندارد. مثل سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت، دارایی‌های مشهود همچون ساختمان و ماشین‌آلات در شرکت‌ها و دارایی‌های نامشهود مانند اعتبار نام تجاری و حق امتیازهای مختلف.

مفهوم بدهی و آشنایی با انواع بدهی

در تحلیل صورتهای مالی در بورس منظور از بدهی، تعهدات و بدهی‌های شرکت به دیگران می‌باشد. برای مثال اگر از کسی جهت ارائه‌ی کالا یا خدمات پولی گرفته باشیم اما هنوز آن را پرداخت نکرده باشیم، به آن شخص بدهکار هستیم. بدهی‌ها نیز همانند دارایی‌ها به دو دسته‌ی جاری و غیرجاری یا بلندمدت تقسیم می‌شوند. بدهی‌های جاری شامل اسناد و حساب‌های پرداختنی، مالیات و سود سهام پرداختنی، تسهیلات مالی و پیش‌ دریافت‌ها هستند. بدهی‌های غیر جاری نیز شامل کلیه‌ی بدهی‌های بلندمدت شرکت، اسناد و حساب‌های پرداختنی و تسهیلات مالی می‌باشند.

۲. صورت سود و زیان از انواع صورتهای مالی در بورس

صورت سود و زیان

صورت سود و زیان، یکی دیگر از انواع صورتهای مالی در بورس می‌باشد. میزان سودآوری، یکی از مهم‌ترین معیارها برای انتخاب سهام یک شرکت محسوب می‌شود. طبیعتاً هرچقدر که میزان سودآوری یک شرکت در مقایسه با قیمت سهام آن شرکت در بورس، بیشتر باشد، سهام آن شرکت ارزنده‌تر خواهد بود. اما بهترین راهکار برای آنکه از میزان سودآوری در یک شرکت مطلع شویم، استفاده از صورت سود و زیان می‌باشد. درواقع، صورت سود و زیان به خوبی میزان سود یک شرکت در پایان سال مالی را نشان خواهد داد. تمام شرکت‌های فعال در بازار بورس، موظف‌ هستند تا در پایان سال مالی، صورت سود و زیان خود را منتشر کنند. در حقیقت، آن‌ها از این طریق، میزان سودآوری خود را به سهامداران اطلاع می‌دهند. مواردی همچون میزان فروش شرکت‌ها، میزان هزینه‌های آن‌ها و سایر اطلاعات با اهمیت مربوط به عملکرد شرکت در صورت سود و زیان قابل مشاهده است.

۳. صورت سود و زیان جامع

صورت سود و زیان جامع

در صورت سود و زیان که در بخش قبلی راجع به آن صحبت شد، درآمدها و هزینه‌هایی که برای حقوق صاحبان سهام در نظر گرفته می‌شوند و درآمدها و هزینه‌های تحقق نیافته لحاظ نمی‌شوند. اما سرمایه‌گذاران برای تحلیل بنیادی صورتهای مالی در بورس به اطلاعات کامل‌تر و دقیق‌تری نیاز دارند. بر همین اساس یک نوع از صورت مالی تحت عنوان صورت سود و زیان جامع طراحی شده است. صورت سود و زیان جامع، کلیه‌ی درآمدها و هزینه‌ها اعم از تحقق‌یافته و تحقق‌نیافته را به اطلاع گروه‌های مختلف می‌رساند. همچنین مواردی که در صورت سود و زیان لحاظ نشده بود را نیز پوشش خواهد داد. صورت سود و زیان جامع، شامل مواردی مثل تعدیلات سنواتی، سود یا زیان خالص دوره بر اساس صورت سود و زیان، سایر درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده مانند دارایی‌های ثابت مشهود، تسعیر دارایی‌ها ، بدهی های ارزی و … می‌باشد.

۴. صورت جریان وجوه نقد از انواع صورتهای مالی در بورس

صورت جریان وجوه نقد

گردش پول نقد به مثابه خون حیات‌بخشی است که در شریان شرکت‌ها جریان دارد. بنابراین یک شرکت بدون پول نقد نمی‌تواند حیاتش را ادامه دهد. صورت جریان وجوه نقد، گردش نقدینگی در شرکت‌ها در طول یک سال را مشخص می‌نماید. مهم‌ترین ویژگی این نوع از صورتهای مالی در بورس این است که منابع و مصارف وجوه نقد را به طور دقیق در طی یک‌ سال مشخص خواهد کرد. صورت گردش وجوه نقد براساس اطلاعات موجود در صورت سود و زیان و ترازنامه محاسبه می‌شود. از آنجایی که بستانکاران نگران پرداخت‌های شرکت هستند، همواره به‌دقت جریان نقدی شرکت را مورد بررسی قرار می دهند. در حقیقت، با بررسی این نوع از صورت مالی، جریان‌های نقدی بالقوه آتی شرکت، قدرت نقدینگی، میزان قدرت پرداخت دیون، انعطاف‌پذیری مالی و کیفیت درآمد شرکت قابل ارزیابی می‌باشد.

چه کسانی از صورتهای مالی در بورس استفاده می‌کنند؟

در حالت کلی، استفاده‌کنندگان صورتهای مالی در بورس به دو گروه درونی و بیرونی شرکت تقسیم‌بندی می‌شوند. منظور از استفاده‌کنندگان درونی، مدیران شرکت‌ها هستند. واضح است که برای این دسته از افراد محدودیتی در اخذ گزارشات مالی وجود نخواهد داشت. مدیران هرطور که تمایل داشته باشند، می‌توانند این گزارش‌ها را از حسابداران خود دریافت نمایند. اما استفاده‌کنندگان بیرونی صورت‌های مالی همان سرمایه‌گذاران بالقوه و بالفعل هستند. این افراد طبق استانداردهای حسابداری و سازمان بورس گزارشات مالی را دریافت می‌کنند و بر همین اساس اقدام به تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری‌های خود می‌نمایند.

نکته: اگر به قسمت اطلاعیه‌های سایت کدال مراجعه کرده باشید، احتمالاً دو اصطلاح حسابرسی شده و حسابرسی نشده برای بررسی صورتهای مالی در بورس به چشمتان خورده است. منظور از گزارشات حسابرسی شده، گزارش‌هایی هستند که توسط یک موسسه‌ی حسابرسی که به عنوان ناظر در خارج از شرکت فعالیت می‌کند، بررسی و تایید شده است. اما صورت‌های مالی حسابرسی نشده، گزارشاتی هستند که توسط حسابداران خود شرکت تهیه و گزارش شده‌اند. تمام شرکت‌های بورسی ملزم به ارائه‌ی گزارش‌های میان دوره‌ای ۶ ماه و پایان سال مالی خود، به صورت حسابرسی شده هستند.

سخن آخر

در این مقاله از سایت آموزش و استخدام چراغ ، انواع صورتهای مالی در بورس که در مباحث تحلیل بنیادی بورس قرار می‌گیرد را مورد بررسی قرار دادیم. ( اگر می‌خواهید درباره تحلیل بنیادی بورس بیشتر بدانید آموزش ویدیویی تحلیل بنیادی مقدماتی را از دست ندهید.)
همان‌طور که گفتیم این صورت‌های مالی به عنوان ابزار مهمی برای مدیران شركت‌ها، صاحبان سرمایه، بستانكاران و سرمایه‌گذاران به شمار می‌آیند. آن‌ها با تجزیه‌وتحلیل این صورت‌ها می‌توانند از وضعیت مالی شرکت‌های سهامی موردنظرشان در گذشته، حال و آینده با خبر شوند و راجع به آن قضاوت كنند. چراغ به عنوان یک سامانه‌ی هوشمند آموزش، کاریابی و استخدام می‌کوشد تا با بیان نکات مهم در زمینه‌ی آموزش بورس به تمامی علاقه‌مندان برای ورود به بازارهای مالی و سرمایه کمک نماید. دوره‌های آموزشی در بخش آموزش آنلاین بورس این سامانه، به‌روزرسانی می‌شوند.