حقوق صاحبان سهام چیست
حقوق صاحبان سهام، نشان دهده مالکیت و حق و حقوق مالی سهامداران از دارایی هایی و اموال یک شرکت است و میزان سهمی است که شخص حقیقی یا حقوقی از دارای های یک شرکت دارد. حقوق صاحبان سهام چیزی نیست جز تفاوت بین بدهی های یک واحد تجاری از دارایی های آن. نام دیگر حقوق صاحبان سهام «ارزش ویژه» است.
مفهوم این واژه در واقع، منافع صاحبان اصلی شرکت است؛ این عبارت سرمایه قانونی و ثبت شده شرکت، میزان سودی که میتوان بین سهامداران تقسیم کرد و در نهایت منابع سرمایه شرکت را نشان میدهد.
افزایش یا کاهش حقوق صاحبان سهام:
حقوق صاحبان سهام قابل افزایش یا کاهش است. به این ترتیب که با انجام فعالیت های سود آور حقوق صاحبان سهام افزایش پیدا میکند و با برخی فعالیت های محاسبه نشده، ممکن است حقوق صاحبان سهام کاهش پیدا کند.
هدف حقوق صاحبان سهام چیست:
یکی از اهداف تعیین حقوق صاحبان سهام، مشخص کردن سرمایه شرکت های سهامی و سود سهام قابل توزیع میان سهامداران است. با مشخص کردن حقوق صاحبان سهام، سرمایه قانونی و ثبت شده شرکت معلوم میشود.
یکی از فواید تعیین این سهم، اطلاع داشتن سهامداران از حقوق خود در بازار سرمایه است تا بتوانند از منافعی که خرید سهم برایشان ایجاد میکند استفاده کنند.
برای مطالعه مقاله ارزش اسمی هر سهم انواع سهام کدامند؟ چیست می توانید از این لینک استفاده نمایید.
حقوق صاحبان سهام در ترازنامه:
در تزارنامه حقوق صاحبان سهام به تفکیک اعلام میشود، آنچه در تراز نامه اعلام میکنند منابعی است که حقوق صاحبان سهام را تامین میکند.
جالب است بدانید حقوق صاحبان سهام فقط در تزارنامه فقط یک عبارت است که در این صورت مالی مفهوم دارد و در دنیای واقعی همان سهام عادی است. سهام عادی در واقع همان میزان از سهام است که یک شرکت برای فروش منتشر میکند. برای محاسبه قیمت سهام باید تعداد سهام خریداری شده را در قیمت بازار ضرب کنید تا ارزش بازار شرکت محاسبه شود.
حقوق صاحبان سهام در ترازنامه سمت چپ و زیر بدهیها قرا میگیرد. این حساب از مجموع دارایی های اولیه شرکت و سرمایه سال های قبل شرکت به دست میآید.
اجزای حقوق صاحبان سهام در ترازنامه شامل موارد زیر است:
طبق قانون تجارت، اجزای حقوق صاحبان سهام به دسته بندیهای زیر تقسیم می شوند.
- سرمایه قانونی: سرمایه های اولیه ای که برای ایجاد شرکت و خرید ماشین آلات ملک و … باید هزینه شود. این سرمایه میتواند به صورت وجه نقد، اموال، اثاثیه و ماشین آلات باشد.
- افزایش سرمایه: این کار توسط سهامداران جدید یا قدیمی انجام میگیرد و با هدف تامین منابع مالی شرکت اقدام به این کار می شود.
- اندوخته: در واقع منابع مالی و سودی است که متعلق به صاحبان سهام شرکت است اما به صلاحدید مجمع عمومی صاحبان سهام، الزامات قانونی، حمایت از منافع بستانکاران و یا به منظور ایجاد منابع لازم برای توسعه شرکت، میان سهامداران تقسیم نمیشود. این بخش که تقسیم نمیشود به عنوان اندوخته حفظ میشود. اندوخته بخشی از سرمایه قانونی است که میتواند در انواع مختلفی مانند اندوخته قانونی، اندوخته عمومی، اندوخته طرح و توسعه در ترازنامه شرکتها منعکس شود.
- سود و زیان انباشته: این واژه بیانگر سودهایی است که از آغاز فعالیت شرکت تقسیم نشده و یا تخصیص پیدا نکرده اند. خوب است بدانید این سود پس از کسر از زیان های وارده به شرکت محاسبه میشود.
فواید ترازنامه در شناخت حقوق صاحبان سهام:
آنچه در ترازنامه شرکت به خوبی قابل رویت است، روند فعالیت های مالی و اطلاع از اجزای حقوق صاحبان سهام است. با استفاده از ترزانامه میتوان نسبت های مالی مهم شرکت را ارزیایی و محاسبه کرد و عملکرد گذشته و آینده شرکت را تحلیل کرد. اطلاعات آماری ثبت شده در تزار نامه نیز میتواند مبنای قابل اعتمادی برای بررسی و تحلیل روند فعالیت شرکت های مشابه باشد.
برای مطالعه مقاله کد اقتصادی چیست می توانید از این لینک استفاده نمایید.
حقوق صاحبان سهام در بورس:
قبل از هر چیز بهتر است با تعریف اوراق بهادار و سهام آشنا شوید سپس به حقوق صاحبان سرمایه در بورس و فواید آن خواهیم پرداخت.
تعریف اوراق بهادار و سهام:
اوراق بهادار نوعی از اسناد مالی هستند که ارزش مادی دارند و از مالکیت اشخاص حقیقی یا حقوقی بر داراییها خبر می دهند. اوراق بهادار در واقع، نشان دهنده طلب شخص خریدار سهام از شرکتی است که سهام را منشر و عرضه کرده است.
سهام نوعی اوراق بهادار است که نشان دهنده میزان مالکیت شخص از یک دارایی و نشان دهنده میزان منافع خریدار سهم از داراییهای شرکت است. سهام میتواند بانام یا بی نام باشد.
انواع سهام:
انواع سهام به دو دسته سهام عادی و ممتاز (ترکیبی) تقسیم می شود.
سهام ممتاز:
دارندگان سهام ممتاز دارای حقوقی هستند که سهامداران عادی ندارند از جمله این که در صورت ورشکستگی شرکت سهامداران ممتاز دارای امتیاز هستند و برای بازپرداخت سرمایه شان بر سایرین اولویت دارند. از مزایای داشتن سهام ممتاز این است که پس از بازیافت سرمایه سهامداران ممتاز، نوبت به سهامداران عادی می رسد به علاوه سود این سهامداران، قبل از سهامداران عادی پرداخت میشود.
سهام عادی:
سهام داران عادی در پایان سال مالی و پس از مشخص شدن میزان سود و زیان قادر به دریافت سهم خود هستند از طرفی سور سهامداران عادی بعد از کسر سود سهامداران ممتاز قابل پرداخت خواهد بود.
منافع حقوق صاحبان سهام در بورس:
هر کس با خرید و سرمایه گذاری در سهام شرکت های بورس، صاحب حقوق و منافعی میشود که امکان نقض آن وجود ندارد، صاحبان سهام از حقوق و منافعی که در قانون تجارت کاملاً مشخص است باید مطلع باشند. این منافع شامل:
- معافیت مالیاتی، شرکت های بورسی از پرداخت 10 درصد مالیات معاف هستند.
- افزایش قیمت سهم در برابر کاهش قدرت خرید پول و دریافت سود سهام. این به آن مفهوم است که خریداران سهام با افزایش تورم در صورت مدیریت، صحیح ارزش سهام شان بالا میرود.
- حق رای و اعمال مدیریت، هر سهامدار به میزان سهمش حق رای در انتخابات مدیران و تعیین خط مشی آینده شرکت دارند.
- تنوع سرمایه گذاری، به خاطر تنوع اوراق بهاداری است که عرضه می شود میتوان در بخش های مختلفی سرمایه گذاری کرد.
- اطمینان از محل سرمایه گذاری، شرکت هایی که سهام شان در بورس معامله می شود هیچ گونه سهم ترجیحی ندارند و شایستگی این شرکتها توسط هیأت پذیرش، مورد بررسی قرار میگیرد. خوب است بدانید سهام شرکت های ضعیف و غیر واقعی در بورس منتشر نمیشود.
- حق خرید سهام تازه منتشر شده، سهام جدید شرکت در ابتدا به سهامداران موجود اعلام میشود و حق خرید در اولیه با آنهاست.
خلاصه و جمع بندی:
آنچه در این مقاله خواندیم، شناخت حقوق صاحبان سرمایه، چگونگی افزایش یا کاهش آن بود با اهداف حقوق صاحبان سرمایه نیز آشنا شدیم.
اهداف، فواید و منافع حقوق صاحبان سهام در ترازنامه و بورس را شناختیم. از انواع سهام و اوراق بهادار عرضه شده در بورس نیز آگاهی پیدا کردیم.
انواع سهام کدامند؟
سهام شرکتها معمولا به دو قسمت «سهام عادی» و «سهام ممتاز» تقسیم می‌شوند. به گزاش اقتصاد بومی ، اگر سرمایه شرکت‌های سهامی را به یک کیک تشبیه کنیم هر برش از این کیک را برابر بر یک سهم میتوان خواند. هر سهم، نشان‌دهنده میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است. […]
سهام شرکتها معمولا به دو قسمت «سهام عادی» و «سهام ممتاز» تقسیم می‌شوند.
به گزاش اقتصاد بومی ، اگر سرمایه شرکت‌های سهامی را به یک کیک تشبیه کنیم هر برش از این کیک را برابر بر یک سهم میتوان خواند.
هر سهم، نشان‌دهنده میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است. باید در نظر داشت که دارنده سهم نمی‌تواند به نسبت میزان سهم خود ادعایی برای مالکیت داراییهای شرکت داشته باشد، اما در عوض، به اندازه سهم خود میتواند در آن شرکت، دارای حق و حقوقی باشد.
برای مثال سهامدار در قبال هر سهم خود میتواند از منافع شرکت استفاده کند و در مجمع عمومی رای دهد و در صورت انحلال شرکت از دارایی شرکت سهم ببرد.
سهام را از ابعاد مختلف میتوان تقسیم‌بندی کرد:
از نظر شکل : بر اساس شکل سهام به دو دسته سهام با نام و سهام بی نام تقسیم میشود.
سهام با نام در نوع مالکیت سهام با نوع بی نام آن متفاوت است. سهم با نام سهمی است که نام دارنده آن در ورقه سهام قید شده باشد یا در دفتر سهام شرکت ثبت شود. با ثبت سهام با نام هویت صاحب سهام برای شرکت مشخص میشود.
از نظر حقوق دارنده سهام: بر اساس حقوق دارنده سهام، سهام به دو دسته سهام عادی و ممتاز تقسیم میشود.
دارنده سهام عادی، در واقع، صاحب کسری از مالکیت شرکت است و تمام ریسک موجود در فعالیت اقتصادی شرکت را به میزان سهامی که در اختیار دارد، متقبل شده است.
سهام ممتاز سهامی است که برخی ویژگی‌های اوراق قرضه و سهام عادی را دارد. در صورت انحلال شرکت، صاحبان سهام ممتاز در مقایسه با دارندگان سهام عادی در توزیع داراییهای شرکت حق‌تقدم دارند و ممکن است دارای حق‌رای هم باشند. در حال حاضر در بورس تهران چیزی به عنوان سهام ممتاز وجود ندارد.
از نظر ماهیت آورنده : بر اساس ماهیت آورنده، سهام به دو دسته سهام نقدی و غیر نقدی تقسیم میشود.
سهام نقدی به سهامی اطلاق میشود که ارزش آن به صورت نقدی پرداخت شده است و یا بخشی از آن به صورت نقدی و بخش دیگر تعهد پرداخت شده باشد.
سهام غیر نقدی نیز عبارت از سهامی است که قیمت آن در قالب آورده غیر نقدی شامل ساختمان، خودرو، ماشین آلات، لوازم اداری، مواد اولیه و نظایر آن تامین شده است.
سهام ترجیحی چیست؟
سهام ترجیهی بخشی از سهام شرکت است که در راستای برنامه‌های خصوصی‌سازی به کارکنان شاغل در آن شرکت واگذار شده است.
سهام انتفاعی چیست؟
سهام انتفاعی زمانی به شما تعلق میگیرد که بدون داشتن حقی نسبت به سرمایه شرکت، از منافع آن بهره‌مند شوید. در واقع زمانی که شخصی اطلاعاتی علمی و فنی را در اختیار شرکت می‌گذارد که منجر به ایجاد منفعت برای شرکت می‌گردد، میتواند از منافع حاصل شده سهم ببرد.
بازده چیست؟
سود یا پاداش حاصل از هر نوع سرمایه‌گذاری، بازده نامیده میشود. این مفهوم نیز همانند ریسک برحسب درصد بیان شده و کیفیت آن، معمولاً بر مبنای دوره زمانی حصول، عملکرد سایر داراییها در مدت مشابه و شاخص‌های پولی، ارزیابی می‌گردد. بازدهی سرمایه‌گذاران بازار سهام، از دو طریق افزایش قیمت سهم و سود نقدی سالانه، حاصل میشود. به منظور تعیین درصد بازدهی بهینه، معیار مشخصی وجود ندارد زیرا، همانگونه که در بالا اشاره شد؛ محاسبه بازدهی مطلوب میتواند تابعی از افق سرمایه‌گذاری، ماهیت دارایی، ریسک، هزینه‌های معاملاتی، نرخ بهره، درصد تورم و… باشد.
به عبارت دیگر، نحوه ارزیابی بازدهی اوراق دارای درآمد ثابت با سهام موجود در بورس که سود مقرر شده‌ای برای آن‌ها وجود ندارد؛ کاملاً متفاوت است.
برای مثال اگر نرخ تورم کشور را ۲۰ درصد فرض کنیم، کسانی که در اوراق مشارکت با سود ۲۵ درصد سرمایه‌گذاری کنند؛ علاوه بر حفظ ارزش پول خود در مقابل تورم، ۵ درصد نیز بازده واقعی داشته‌اند. اما زمانی که کارشناسان مالی به ارزیابی عملکرد بازار سرمایه می‌پردازند، علاوه بر موارد فوق، معمولاً تمرکز اصلی آن‌ها بر مقایسه عملکرد بورس، با سایر بازارهای سرمایه‌گذاری نظیر ارز و طلا در مدت مشابه می‌باشد.
بازده در طرف مقابل ریسک بوده و به گونه‌ای، نتیجه تقبل ریسک است. در واقع سرمایه گذاران به منظور دست‌یابی به بازدهی معقول حاضر می‌شوند تا درصد ریسک احتمالی مشخصی را تحمل کنند. واژه بازده، الزاماً به کسب سود تعبیر نمیشود و این موضوع به اشتباه در ذهن برخی سرمایه گذاران نقش بسته است. مثبت یا منفی بودن بازدهی، طبیعت سرمایه‌گذاری است و سود و زیان هر دو، پاداش معاملاتی ما محسوب می‌شوند. در یک کلام میتوان گفت، کسب بازدهی انگیزه تمام افراد از ورود به دنیای سرمایه‌گذاری است.
انواع بازده در بازار سهام
در معاملات سهام و بازار مالی، بازده به دو دسته کلی مورد انتظار و واقعی تقسیم میشود.
بازده مورد انتظار؛ پیش از ورود به معامله تعیین شده و بیانگر انتظارات سوددهی، از موقعیت معاملاتی مذکور است. به منظور تعیین بازده مورد انتظار خود از هر موقعیت معاملاتی سهام، باید به متدهای تحلیلی مختلف مسلط باشیم. برحسب تحلیل شرایط بنیادی و گزارشات مالی منتشره از سوی شرکتها، در مورد سود تقسیمی پایان سال، سناریوهایی در نظر می‌گیریم. سپس وضعیت نموداری سهم را بر اساس اصول و روش‌های تکنیکالی بررسی نموده و اهداف قیمتی آینده آن، مشخص خواهند شد. در نهایت بازدهی تقریبی مورد انتظار با توجه به ریسک و حجم معامله، از مجموع پتانسیل سوددهی آتی سهم محاسبه میشود.
بازده واقعی؛ پس از خروج و بر اساس سود قطعی کسب شده از موقعیت معاملاتی، قابل محاسبه می‌باشد. به بیان ساده، مجموع اختلاف قیمت خرید و فروش سهم، سود نقدی و بعضاً درآمد حاصل از حق تقدم‌های سهام، نشان دهنده بازده واقعی شما است. تفاوت بازده واقعی و مورد انتظار، بیانگر سطح کیفی سرمایه‌گذاری طی دوره مذکور است.
بسیاری از کارشناسان سرمایه‌گذاری توصیه میکنند که حین انجام محاسبات تعیین بازده مورد انتظار، رویکرد محافظه کارانه‌ای داشته باشید. زیرا موجب میشود که با داشتن دیدگاهی واقع بینانه، درصد خطا کاهش یافته و از شناسایی سودهای موهومی جلوگیری شود.
نحوه تعیین بازده یک موقعیت معاملاتی
همانگونه که توضیح داده شد؛ برای محاسبه بازده واقعی باید پس از فروش سهام، مجموع سود حاصل شده از این موقعیت معاملاتی را محاسبه نمایید؛ تا درصد بازده نسبت به سرمایه کل مشخص شود. در همین راستا و به منظور درک عمیق مطلب، توجه شما را به یک معامله فرضی جلب می‌کنیم:
سرمایه گذار الف با دارایی ۵۰ میلیون تومانی خود، در بازار سهام تهران مشغول فعالیت است. وی در ابتدای سال تصمیم میگیرد؛ با افق سرمایه‌گذاری یکساله، روی سهام شرکت ایران خودرو سرمایه‌گذاری نماید. طبق تحلیل نموداری، پیش بینی میشود این سهم تا پایان سال، حداقل یک رشد قیمت ۲۰ درصدی را تجربه کند. همچنین نتایج تحلیل بنیادی نشان دهنده این است که شرکت وضعیت سوددهی فوق العاده‌ای داشته و بر اساس سیاست‌های مدیریتی فعلی، تقسیم سود نقدی ۲۰۰ تومانی به ازای هر سهم در پایان سال مالی، بسیار محتمل است.
حداکثر ریسک قابل تحمل برای این سرمایه گذار در موقعیت معاملاتی مذکور، ۱۵ درصد نسبت به کل سرمایه می‌باشد. اگر نقطه ورود مد نظر، در ناحیه قیمتی ۱۰۰۰ تومانی بوده و طبق استراتژی معاملاتی در صورت افت قیمت تا محدوده ۸۰۰ تومان، سرمایه گذار با پذیرش زیان از معامله خارج شود؛ با انجام محاسبات مربوط به تعیین حجم بر اساس مدیریت سرمایه مشخص میشود که این شخص مجاز است حداکثر ۳۷۵۰۰ سهم از این شرکت را خریداری کند.
۵۰/۰۰۰/۰۰۰ × ۱۵% = ۷/۵۰۰/۰۰۰
۱۰۰۰ – ۸۰۰ = ۲۰۰
۷/۵۰۰/۰۰۰ ÷ ۲۰۰ = ۳۷۵۰۰
تفاوت بازده واقعی و مورد انتظار
طبق تحلیل فوق و با توجه به مقادیر سود مورد انتظار ناشی از رشد قیمت و تقسیم سود نقدی سهام، مجموع بازدهی احتمالی این موقعیت معاملاتی بر اساس حجم حدوداً ۳۰ درصد می‌باشد، که نشان دهنده شرایط ایده‌آل معامله مذکور از لحاظ قوانین مدیریت سرمایه است.
۲۰۰ (سود نقدی احتمالی سهم) + ۲۰۰ (مقدار افزایش قیمت احتمالی سهم) = ۴۰۰ (مجموع بازده مورد انتظار به ازای هر سهم)
۳۷۵۰۰ × ۴۰۰ = ۱۵/۰۰۰/۰۰۰
اما پس از گذشت یک سال، قیمت سهم به ۱۱۰۰ تومان می‌رسد (افزایش قیمت ۱۰ درصدی). از طرف دیگر، گزارشات مالی شرکت در سامانه کدال نیز بیانگر این است، که سود نقدی شرکت ایران خودرو در پایان سال مالی مذکور، صرفاً انواع سهام کدامند؟ ۵۰ تومان است! پس از انجام محاسبات سود و زیان مشخص میشود؛ این سرمایه‌گذار مجموعاً در این معامله، ۱۱.۱درصد بازدهی کسب کرده است.
۱۰۰ (سود نقدی سهم) + ۵۰ (مقدار افزایش قیمت سهم) = ۱۵۰ (مجموع بازده واقعی به ازای هر سهم)
۳۷۵۰۰ × ۱۵۰ = ۵/۶۲۵/۰۰۰
با توجه به اختلاف قابل ملاحظه بازده واقعی و مورد انتظار (حدوداً یک سوم)، افق زمانی و مقدار ریسک معامله، به این نتیجه می‌رسیم؛ که مثال فوق موقعیت معاملاتی چندان پرسودی نبوده است! اما در این قسمت ذکر دو مورد ضروری است.
همان‌طور که خودتان می‌دانید، خرید و فروش سهام در بازار بورس شامل کارمزد ۱.۵ درصدی می‌باشد، که جهت سهولت محاسبات، از در نظر گرفتن آن چشم پوشی کردیم. نکته بعدی این است، که معمولاً فرآیند پرداخت سود نقدی سهام شرکتها، به سرعت و عیناً در پایان سال انجام نمیشود و مسلماً طولانی‌تر شدن دوره پرداخت، تأثیر منفی بر بازدهی معاملات دارد. در نتیجه اگر موارد مذکور را نیز در نظر بگیریم؛ سرمایه گذار «الف» بازدهی واقعی کمتری خواهد داشت. چنین نتایج معاملاتی، میتواند ناشی از پیش بینی‌های بسیار خوشبینانه، ضعف روش تحلیل یا استراتژی معاملاتی، ریسک‌های سیستماتیک و… باشد. بسیاری از این عوامل، به مرور زمان و پس از کسب تجربه سرمایه‌گذاری در بازار، قابل اصلاح و اجتناب خواهند بود. در واقع کسب بازدهی مناسب تا حد زیادی، نتیجه مهارت شما در معامله‌گری است، زیرا توانسته‌اید موقعیت‌های معاملاتی خود را در تمام مراحل، از لحظه ورود تا خروج به گونه‌ای مدیریت کنید، که بهترین نتیجه ممکن حاصل شود.
تا اینجا سعی شد، مفاهیم ریسک و بازده در بازار سهام و جزئیات مربوط به آن‌ها شرح داده شوند. در مطالب آتی، رابطه ریسک و بازده و نسبت‌های کاربردی در مدیریت سرمایه را توضیح خواهیم داد.
شرکت سرمایه گذاری چیست؟ (آشنایی با انواع شرکت های سرمایه گذاری
فعالیت‌های مالی در تمام اقتصادهای دنیا مخصوصا در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه شناخته شده است. بازار بورس اوراق بهادار یکی از بازوان این فعالیت‌های مالی هست. در بازار بورس فعالان مختلفی وجود دارد. از جمله صندوق های سرمایه گذاری ، بازار گردان‌ها، سهامداران خرد و… . یکی دیگر از فعالان در این حوزه شرکت های سرمایه گذاری می‌باشند. در این مقاله قصد داریم به شناخت این شرکتها و هدف از فعالیتشان در بازار بپردازیم.
شرکت سرمایه گذاری چیست؟
شرکت های سرمایه گذاری ( Investment Company ) بر اساس بند 21 ماده یک قانون بازار اوراق بهادار، یکی از نهادهای مالی محسوب می‌شوند که مانند صندوق های سرمایه گذاری ( Mutual Fund ) واسطه‌ای برای خرید و فروش سهام شرکت های بورسی می‌باشند. این شرکتها از مجموعه‌ای از افراد متخصص تشکیل شده که وضعیت شرکت های پذیرفته شده در بورس را بررسی و آنالیز میکنند و می‌دانند چه موقع باید سهام این شرکتها را خرید و چه زمان فروخت تا بیشترین سود را بدست آورند. یعنی فعالیت اصلی این شرکتها خرید و فروش سهام شرکت های بورسی و غیر بورسی در بهترین زمان است.
شرکت های سرمایه گذاری سهام شرکتها را با هدف مدیریت خود شرکت نمی‌خرند؛ یعنی اصلا برایشان مهم نیست چه کسی دارد آن‌ها را مدیریت میکند. برایشان مهم این است که عملکرد شرکت خوب باشد و به بیشترین سوددهی برسد تا خودشان هم از این سوددهی نفع ببرند. هر زمان هم که شرکت به سوددهی نرسد یا روند نزولی در پیش گیرد، سهامش را می‌فروشند. بنابراین نگاه شرکت‌های سرمایه گذاری به خرید سهام شرکتها نگاهی کوتاه مدت است.
در حال حاضر ده‌ها شرکت سرمایه گذاری در بورس فعالیت میکنند که برخی از آن‌ها مربوط به بانک‌ها یا موسسات اعتباری و لیزینگ هستند و برخی هم در زمینه‌های تخصصی مثل خودرو، ساختمان، صنایع شیمیایی و… سرمایه گذاری میکنند.
انواع شرکت های سرمایه گذاری:
شرکت های سرمایه گذاری را بر اساس مولفه‌های مختلف میتوان به شکل زیر دسته بندی کرد:
1- از نظر نوع فعالیت:
-شرکت‌هایی با فعالیت عام
-شرکت‌هایی با فعالیت خاص
2- از نظر حوزه فعالیت:
-شرکت‌هایی با حوزه فعالیت عام
-شرکت‌هایی با حوزه فعالیت خاص
3- از نظر نوع مالکیت:
-شرکت‌هایی با مالکیت دولتی
-شرکت‌هایی با مالکیت خصوصی
-شرکت‌هایی وابسته به نهاد عمومی غیردولتی
-شرکت‌هایی با مالکیت مختلط
4- از نظر پذیرش در بازار بورس:
-شرکت‌های پذیرفته شده در بورس
-شرکت‌های خارج از بورس
شرکت‌های سرمایه گذاری نیز اساسنامه دارند که در آن شرح فعالیت‌ها و قوانین حاکم بر فعالیتشان بیان شده است. در اساسنامه همه شرکت‌های سرمایه گذاری یک سری فعالیت‌های مشترک وجود دارد که به شرح زیر است:
- خرید، فروش و پذیره نویسی سهام شرکت‌های تولیدی، بازرگانی و خدماتی پذیرفته شده در بازار بورس و اوراق بهادار تهران و بازار فرابورس ایران
- خرید یا انتشار اوراق مشارکت
- سرمایه گذاری در انواع شرکتها، موسسات، طرح‌ها و پروژه‌ها
- استفاده از تسهیلات مالی و اعتباری بانک‌ها، شرکت‌های بیمه و موسسات مالی و اعتباری داخلی و خارجی
- ارائه خدمات مشاوره‌ای
از جمله فعالیت های این شرکت ها می باشند.
ارزشگذاری این شرکت ها اندکی با شرکت های با حوزه تولیدی و بازرگانی تفاوت دارد.
نحوه ارزش گذاری سهام شرکت های سرمایه گذاری
ارزش گذاری سهام شرکت‌های سرمایه گذاری بر دو اساس صورت میگیرد:
روش خالص ارزش داراییها:
خالص ارزش داراییهای یک سهم در واقع ارزش یک سهم از شرکت سرمایه گذاری و معادل ارزش خالص داراییها (NAV) در صندوق‌های سرمایه گذاری است. این روش بر ارزش روز یا ارزش منصفانه برآوردی داراییها و اوراق بهادار شرکت استوار است.
به عبارتی این ارزش برآوردی از ارزش ذاتی یک سهم شرکت را نشان میدهد و مانند صندوق‌های سرمایه گذاری از تقسیم خالص داراییهای شرکت (با کسر بدهی‌های شرکت) بر تعداد سهام متعلق به سهامداران به دست میآید.
روش ارزش بازار:
از آنجا که سهام تعدادی از شرکت‌های سرمایه گذاری در بازار سهام پذیرفته شده و مورد معامله قرار می‌گیرند، ارزش دیگری بر اساس میزان عرضه و تقاضای بازار پیدا میکنند. این ارزش میتواند با ارزش خالص داراییها متفاوت باشد و از این جهت با صندوق‌های سرمایه گذاری فرق دارد؛ البته به جز صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله (ETF).
نحوه سوددهی شرکت های سرمایه گذاری
سوددهی شرکت‌های سرمایه گذاری به دو بخش تقسیم میشود:
الف) سود نقدی
این قسمت از سود را شرکت سرمایه گذاری در ازاء هر سهم، به صاحب سهام پرداخت میکند. نرخ بازده نقدی نیز مانند صندوق‌های سرمایه گذاری ، از تقسیم مبلغ سود پرداختی به هر سهم بر ارزش هر سهم محاسبه میشود.
ب) عواید سرمایه‌ای
این بخش از درآمد بابت افزایش ارزش سهام شرکت حاصل میشود و ناشی از افزایش ارزش اوراق بهادار موجود در سبد داراییهای شرکت است، درست مثل صندوق‌های سرمایه گذاری .
به این ترتیب اگر بخواهیم بازده کل سرمایه گذاری در شرکت‌های سرمایه گذاری را به دست آوریم، مجموع این دو بخش را بر ارزش سرمایه گذاری اولیه تقسیم می‌کنیم. حاصل این تقسیم میتواند نشان دهنده عملکرد شرکت سرمایه گذاری باشد و از فرمول زیر محاسبه میشود.
حاصل جمع سود تقسیمی و تغییر در ارزش سهم شرکت سرمایه گذاری تقسیم بر بهای تمام شده سرمایه گذاری .
شرکت هلدینگ چیست؟
هلدینگ هم شرکتی است که سهام چند شرکت مختلف را می‌خرد و نگهداری میکند.
انواع شرکت های هلدینگ
در مجموع چهار نوع شرکت هلدینگ وجود دارد.
1- هلدینگ‌هایی که از یک شرکت بزرگ ایجاد شده‌اند، مانند هلدینگ ایران خودرو.
2- هلدینگ‌های محصولی یعنی همه شرکت های آن یک نوع محصول تولید میکنند.
3- هلدینگ‌های زنجیره تامین یعنی همه شرکت های آن در راستای نیل به یک هدف مشترک فعالیت‌های گوناگون دارند؛ مانند هلدینگ‌های نفتی از عملیات اکتشاف تا پخش.
4- هلدینگ مختلط یعنی از شرکت‌هایی با فعالیت‌های مختلف ایجاد شده است.
توجه داشته باشید، در شرکت های مادر دو نوع استراتژی پیگیری میشود، نخست اینکه سهام چه شرکت‌هایی را جهت کنترل بخرند و دیگر اینکه از چه نوع روش مدیریتی برای اداره و کنترل شرکت تابعه استفاده نمایند.
اما هلدینگ‌ها با شرکت‌های سرمایه گذاری یک تفاوت مهم و کلیدی دارند:
تفاوت شرکت هلدینگ و شرکت سرمایه گذاری
هلدینگ‌ها بر خلاف شرکت‌های سرمایه گذاری ، ادعای مدیریتی هم دارند و تمایل دارند با خریدن بخشی از سهام شرکتها در تصمیم گیری‌ها و سیاست گذاری‌های داخلی آن‌ها ورود کنند.
اگر یک شرکت هلدینگ خودرو بخشی از سرمایه خود را به خرید سهام در یک شرکت خودرو سازی اختصاص میدهد، قاعدتاً برنامه‌هایی برای مدیریت آن شرکت دارد یا معتقد است که اعمال نفوذ در سیاست‌های داخلی آن شرکت میتواند انواع سهام کدامند؟ منافع اقتصادی هلدینگ را بیشتر و بهتر تأمین کند.
تفاوت شرکت سرمایه گذاری با صندوق سرمایه گذاری
در صندوق‌های سرمایه گذاری هر زمانی که سرمایه گذار می‌خواست با ابطال واحدهای سرمایه گذاری از صندوق خارج می‌شد و سرمایه‌اش را نقد می‌کرد، اما در شرکت‌های سرمایه گذاری این امکان به راحتی فراهم نیست؛ بلکه یک سرمایه گذار در شرکت اگر قصد خروج و دریافت نقدی سرمایه‌اش را داشته باشد، باید سهام خود را به شخص دیگری منتقل کند. به عبارتی سرمایه یک صندوق سرمایه گذاری باز است و هر کسی میتواند با خرید واحد سرمایه گذاری وارد صندوق شود و سرمایه صندوق افزایش یابد، در حالی که سرمایه در شرکت سرمایه گذاری باز نیست و ورود و خروج سرمایه در قالب افزایش یا کاهش سرمایه و با طی تشریفاتی که در قانون تجارت ذکر شده، انجام میشود. همچنین خرید سهام در شرکت‌های سرمایه گذاری به راحتی خرید واحد سرمایه گذاری در صندوق‌ها نیست و اگر کسی بخواهد سرمایه‌اش را وارد یک شرکت کند، در واقع باید سهام شخص دیگری را که قصد خروج دارد خریداری کند.
بنابراین میتوان گفت قابلیت نقدشوندگی سهام در شرکت‌های سرمایه گذاری نسبت به صندوق های سرمایه گذاری بسیار کم است.
انواع سهام در شرکت سهامی
در شرکت‌های سهامی سرمایه شرکت به قطعات مساوی تقسیم می‌گردد که به این قطعات مساوی سهم گفته میشود. سهم قسمتی از سرمایه شرکت سهامی است که مشخص کننده میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحبان آن در شرکت سهامی است. کلمه سهام ویژه شرکت‌های سهامی است و در سایر شرکتها از عبارت “سهم الشرکه ” استفاده میشود. از همین‌رو به شرکاء در شرکت‌های سهامی “سهامدار” نیز اطلاق می‌گردد.
میزان حقوق و تعهدات هر سهامدار:
حقوق و تعهدات هر سهامدار به نسبت میزان سهام خود او است.
اقسام سهم:
سهم بانام: سهامی که مالک آن مشخص و معلوم است و ملک شخصی شناخته میشود.
سهم بی‌نام: سهامی که مالک آن مشخص و معلوم نیست و به صورت سند در وجه حامل تنظیم و ملک دارنده آن شناخته میشود، مگر آن‌که خلاف آن ثابت شود.
سهام ممتاز:
سهام ممتاز، سهامی است که برای آن امتیازاتی بیش از دیگر سهام در نظر گرفته شده است، مانند آن‌که به سهام شخصی سود بیشتری تعلق گیرد یا برای آن سهام حق رای بیشتری قائل شوند. سهام ممتاز ممکن است به موجب اساسنامه یا طبق تصویب مجمع عمومی فوق العاده پیش‌بینی می‌گردد.
تغییر در امتیازات وابسته به سهام ممتاز:
این تغییرات باید به تصویب مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت برسد وعلاوه بر این با جلب موافقت دارندگان نصف به‌علاوه یک این‌گونه سهام انجام گیرد.
میزان مبلغ هر سهم:
در شرکت سهامی خاص محدودیتی ندارد، و میتوان هر مبلغی را برای هر سهم در نظر گرفت، اما در شرکت‌های سهامی عام مبلغ اسمی هر سهم نمی‌تواند از ده‌هزار ریال بیشتر باشد.
سهام مدیریتی:
میزانی از سهام یک شرکت که دارنده آن طبق اساسنامه اختیار تعیین حداقل یک عضو را در هیات مدیره شرکت دارد.
سهام کنترلی:
حداقل میزان سهام مورد نیاز برای آن‌که دارنده آن قادر به تعیین اکثریت اعضاء هیات مدیره شرکت باشد و بدین وسیله بتواند کنترل شرکت را به دست اشخاصی که خود می‌خواهد بسپارد.
اقسام گواهینامه موقت سهم:
گواهینامه موقت سهم نیز بر دو قسم است:
گواهینامه موقت بی‌نام: در حکم سهام بی نام است.
گواهینامه موقت بانام: در حکم سهام بانام است.
یکی دیگر از انواع سهام, سهام انگیزشی کارکنان یا آپشن‌پول است که احتمالا در اکوسیستم های استارتاپی بسیار اسم آن را شنیده باشید. در مقالات بعدی به تفصیل در مورد آن صحبت خواهیم کرد.
دیدگاه شما