ساعت کار بازار فارکس + نکات کلیدی بهترین زمان معاملات در بازار فارکس
به تازگی کار در بازارهای مالی بین المللی به قدری بین اقشار مختلف در تمام جوامع مطرح و محبوب شده به نحوی که این بازارها در تمام ساعات شبانه روز فعالیت دارند . فعالیت در بازارهای بین الملل بسته به نوع بازار و نحوهی فعالیت هر معاملهگر در بازار در ساعات مختلفی انجام میشود در این مقاله ساعات باز شدن بازار معاملاتی فارکس را در جهان بررسی کردیم.
در راستای فعالیت در بازار، همیشه حداقل یک بازار باز است و چند ساعتی با میزان سرمایه موجود در هر بازار تعطیلی بازار یک منطقه و بازار سایر مناطق نسبت به این تعطیلی با یکدیگر هم پوشانی دارند. دامنه بین المللی معاملات ارزی به این معنا است که همیشه معامله گرانی در سراسر جهان وجود دارند که تقاضای یک ارز خاص را مطرح و برآورده میکنند. همچنین در تجارت بین الملل توسط بانکهای مرکزی و مشاغل جهانی در سراسر جهان به ارز نیاز است. بانکهای مرکزی از سال ۱۹۷۱ که بازارهای ارز ثابت به دلیل سقوط استاندارد طلا متوقف شدند، به طور خاص به بازارهای ارز متکی هستند. از آن زمان، بیشتر ارزهای بینالمللی به جای اینکه به ارزش طلا گره خورده باشند؛ “شناور” شدهاند.
ساعت کار فارکس به چه صورت است؟
توانایی بازار فارکس در معاملات ۲۴ ساعته تا حدودی به مناطق مختلف بین المللی مربوط میشود. به عنوان مثال وقتی میشنوید دلار آمریکا با نرخ مشخصی بسته شد؛ این بدان معناست که نرخ آن در حدود شروع کار بازار منطقهای نیویورک بوده است. تقاضا برای ترید در این بازارها به دلیل تمرکز بر بازار داخلی، آنقدر زیاد نیست که بتواند ۲۴ ساعته باز باشد. به عنوان مثال، به احتمال زیاد معاملات بسیار کمی در ساعت ۳ صبح در ایالات متحده انجام میشود.
مبلغی که روزانه در جدول زمانی بازار فارکس معامله میشود حدود ۵/۱ تریلیون است. اروپا از مراکز عمده مالی مانند لندن، پاریس، فرانکفورت و زوریخ تشکیل شده است. بانکها و موسسات و فروشندگان همه در هر یک از این بازارها معاملات فارکس را برای خود و مشتریان خود انجام میدهند.
روزانه، معاملات در بازار فارکس با باز شدن بازار استرالیا و پس از آن اروپا و سپس آمریکای شمالی آغاز میشود. با بسته شدن بازارهای یک منطقه، منطقه دیگر باز میشود یا در حال بازشدن است و به معامله در بازار فارکس ادامه میدهد. شروع ساعت کار بازار فارکس در این بازارها اغلب برای چند ساعت با هم تداخل پیدا می کنند که گاها منجبر افزایش حجم معاملات در این بازه از بازار فارکس میشود.
به عنوان مثال، اگر یک معامله گر فارکس در استرالیا ساعت ۳ صبح بیدار شود و بخواهد روی جفت ارزها ترید کند، از طریق بروکرهای فارکس مستقر در استرالیا قادر به انجام این کار نیست. اما او میتواند ترید مدنظر خود را از طریق بروکرهای اروپایی یا آمریکای شمالی انجام دهند. بازار فارکس را می توان به سه منطقه اصلی استرالیا، اروپا و آمریکای شمالی با چندین مرکز مالی عمده در هر یک از این مناطق اصلی تقسیم کرد. مطالعه کنید: بهترین بروکر فارکس برای ایرانیان
بازارهای ارز بین المللی یا جفت ارزها از بان ک ها، شرکت های معاملاتی، بانک های مرکزی، شرکتهای مدیریت سرمایه گذاری، صندوقهای سرمایه گذاری و همچنین کارگزاران و سرمایه گذاران خرده فروشی فارکس در سراسر جهان تشکیل شده است. از آنجا که این بازار در چند منطقه زمانی به جز تعطیلات آخر هفته (شنبه و یکشنبه) فعالیت می کند در هر زمان میتوان به آن دسترسی داشت.
معاملات در زمینه جفت ارزهای بین المللی در واقع یک بازار واحد نیست بلکه شامل یک شبکه جهانی مبادلات و کارگزاران در سراسر جهان است. ساعات معاملات فارکس براساس زمانی است که معاملات در هر کشور شرکت کننده باز است. در حالی که مناطق زمانی ساعات خالی یکدیگر را پوشش میدهند، با این حساب بازه زمانی درخصوص ساعات شروع بازار فارکس به شرح زیر است:
لندن و نیویورک دو بازه زمانی شلوغ در انجام معاملات روی جفت ارزها در بازار فارکس هستند. دورهای که این دو جلسه معاملاتی با هم همپوشانی دارند(بعدازظهرها لندن و صبحها نیویورک) شلوغترین دوره انجام معاملات روی جفت ارزها است میزان سرمایه موجود در هر بازار و بیشترین حجم معاملات در بازار، 6 تریلیون دلار است.
ساعت کار فارکس را دقیقتر بررسی کنیم
اما ساعت کار فارکس که به صورت ۲۴ ساعته است بدین معنی نیست که بی در و پیکر میباشد. این بازار نقطه شروع و پایانی دارد که نقطه شروع آن، ساعت شروع بازار استرالیا و نقطه پایان آن با زمان بسته شدن بازار نیویورک آمریکاست. در کلام بهتر ساعت کار فارکس به وقت ایران از ساعت ۱٫۳۰ دقیقه بامداد شروع میشود و تا ساعت ۱٫۳۰ دقیقه بامداد روز بعد ادامه پیدا میکند،یعنی این ساعت، ساعت بسته شدن بازار فارکس می باشد.
اهمیت زمان باز شدن بازار فارکس
اکنون سوال مهم این است که آیا دانستن بهترین زمان معامله در بازار فارکس و به نوعی دانستن ساعت باز شدن بازار فارکس یا بسته شدن آن برای ما چه اهمیتی دارد؟
برخی از تحلیلگران حرفه ای معتقد هستند که دانستن بهترین زمان ( شلوغ ترین زمان های معامله ) در بازار اهمیتی ندارد، زیرا برخی از معاملات دارای عمر چند روزه هستند و تنها در این نوع از معاملات قیمت جفت ارزهاست که حرف اول را می زند.
این سخن هم درست است و هم درست نیست! در واقع اگر بخواهیم میزان سرمایه موجود در هر بازار از دید قیمتی به بازار نگاه کنیم، حرف این دسته از تحلیل گران درست است. چرا که از نظر تحلیلی، تنها عامل تعیین کننده قیمت است و اگر روند نمودار بر خلاف چیزی که تصور می شد حرکت کند، می توان با یک حد ضرر مناسب از معامله خارج شد. مطلب مرتبط: استاپ لاس یا حد ضرر در فارکس چیست؟
اما اگر بخواهیم بر اساس اصول سرمایه گذاری و معامله گری نگاه کنیم، یعنی همان چیزی که وارن بافت و بسیاری از معامله گران بزرگ دنیا به آن پایبند هستند، ارزش ذاتی باید معیار اصلی ما در معاملات باشد. اگر بخواهیم بر اساس ارزش ذاتی پیش برویم، ما ناچار هستیم که نزدیک ترین حالت به قیمت واقعی یک جفت ارز را در نظر بگیریم و این تنها در صورتی ممکن است که شما در زمان باز شدن بازار جفت ارز های مد نظر خود اقدام کنید.
ساعت باز شدن بازار جهانی طلا و تاثیر آن در بازار فارکس ( بهترین زمان معامله طلا در فارکس )
در واقع ساعت باز شدن بازار جهانی طلا مانند بازار فارکس به صورت ۲۴ ساعته و در ۵ روز هفته ( به جز شنبه و یک شنبه ) است. بنابراین بازار طلا به صورت کامل با بازار فارکس از نظر زمانی همپوشانی دارد. اما اگر بخواهیم کمی تجربی تر به بازار نگاه کنیم، از آن جایی که عمده ذخایر طلای دنیا در اختیار ایالات متحده آمریکا قرار دارد، این بازار آمریکاست که نقش اساسی در تعیین قیمت طلا در بازار دارد.
بنابراین اگر بخواهید بهترین زمان معامله طلا در فارکس را پیدا کنید، بهتر است به زمان باز شدن بازار آمریکا نگاه کنید. اگر بخواهیم به وقت ایران در مورد این زمان صحبت کنیم، بهتر است شما از ساعت ۶ تا نیم ساعت بعد از بامداد برای معامله طلا در بازار اقدام کنید.
یادتان باشد که بازار طلا بیشتر بر اساس ارزش ذاتی آن معامله می شود و کمتر معامله گران نوسان گیر و کوتاه مدت سراغ آن می روند. از این رو ساعت شروع بازار فارکس و همپوشانی آن با بازار آمریکا از اهمیت بالایی برای این دست از معاملات دارد.
ساعت باز شدن بازار فارکس و استراتژی شما
همانطور که مشخص است، اهمیت زمان باز شدن بازار فارکس به استراتژی شما بستگی دارد. اگر استراتژی شما مبتنی بر ارزش ذاتی جفت ارز یا اخبار باشد باید به زمان ورود خودتان در بازار هم دقت کنید، اما اگر تنها بر اساس چارت قیمتی و یا تحلیل تکنیکال بخواهید در بازار فعالیت کنید و بر اساس حد ضرر و حد سود خود بازار را تحلیل کنید، نیاز چندانی به دقیق شدن در زمان ورود به بازار ندارید.
از نظر علم اقتصاد هیچ کدام یک از این روش ها و استراتژی ها بر هم برتری ندارند. اما از نظر تجربی، ثابت شده است که سود پایدار در گرو عمل به استراتژی های مبتنی بر ارزش ذاتی است. با این حال این خود شما هستید که می توانید تصمیم نهایی را در این باره بگیرید. این موضوع را نیز به خاطر داشته باشید که داشتن یک استراتژی اشتباه بهتر از نداشتن استراتژی است. بنابراین قبل از هر چیزی استراتژی خودتان را مشخص کنید و بر اساس آن رو به جلو حرکت کنید.
بهترین ساعات ترید در فارکس
بسیاری از معاملهگران فارکس برای اولین بار در بازار حضور دارند، پس کاملا عادی است که آنها تقویم تعطیلات فارکس و تقویم های مختلف اقتصادی را نظارهگر باشند و با شور و اشتیاق در هر بازه ای از بازار حتی بدون شناخت از روند بازار در آن فعالیت کنند. آن ها در ۲۴ ساعت کار فارکس ، و مدت پنج روز در هفته را به عنوان یک روش مناسب برای انجام معاملات می دانند.
هنگامی که بیش از یکی از چهار بازار به طور همزمان باز باشد، جو معاملات افزایش خواهد یافت و به این معنی است که نوسانات جفت ارز ها بیشتر خواهد بود. هنگامی که فقط یک بازار باز باشد، جفت ارز تمایل دارد در یک پیپ حرکت قفل شود. مطالعه کنید: پیپ در فارکس چیست
بهترین زمان برای معامله، همزمان شدن ساعات باز و بسته شدن بازار در زمان معاملات بین بازارهای آزاد است. همپوشانی با دامنههای بالاتر، قیمت بالاتر و در نتیجه فرصت های بیشتری ایجاد میکند. به این مثال از ساعت کار جفت ارزها و هم پوشانی آنها در معاملات توجه کنید.
ایالات متحده/ لندن (ساعت کار فارکس: ۸ صبح تا ظهر): بیشترین برخورد بازارها در بازارها در بازارهای ایالات متحده / لندن رخ می دهد. طبق گفته Lien، بیش از 70 درصد از معاملات در صورت همزمان شدن این بازارها اتفاق می افتد زیرا دلار و یورو (یورو) دو ارز رایج برای معامله هستند. این زمان بهینه ترین زمان برای تجارت است زیرا نوسانات قیمتی بسیار زیاد است.
سیدنی / توکیو (ساعت کار بازار فارکس: ۲صبح تا ۴ صبح): این دوره زمانی به اندازه همپوشانی ایالات متحده / لندن بی ثبات نیست، اما با این وجود فرصتی برای معامله در دورهای با نوسانات بالاتر فراهم می کند. EUR / JPY جفت ارزی ایده آل برای هدف گذاری است، زیرا این دو ارز اصلی هستند که تحت تأثیر قرار می گیرند.
لندن / توکیو (ساعت کار جفت ارز در فارکس: ۳ صبح تا ۴ صبح): این همپوشانی کمترین اقدام از سه مورد را نشان میدهد(بیشتر معاملهگران مستقر در ایالات متحده در این زمان بیدار نیستند)، و همپوشانی یک ساعته فرصت کمی برای تماشای تغییرات بزرگ است.
بهترین زمان برای معامله جفت ارزهای فارکس:
اولین بازاری که باز میشود بازار سیدنی استرالیا و آخرین بازاری که بسته می شود بازار بزرگ نیویورک در آمریکا است.
زمان هایی که دو بازار باهم باز باشند و در حال فعالیت معمولا بازار روند بهتری دارد و دانستن زمان باز و بسته شدن بازار های مالی برای یک معامله گر امری ضروری است.
معمولا در زمان بازار لندن و بازار نیویرک بیش ترین نقدینگی موجود در بازار است که از ساعت حدود ۱۰:۳۰ به وقت ایران با بازار لندن آغاز و تا حدود ساعت ۲۳:۳۰ به وقت ایران می باشد. در این بین زمانی که هردو بازار فعالیت میکنند بهترین تایم معامله می باشد که بیش از ۷۰% نقدینگی بازار فارکس است.
بهترین زمان برای معاملات طلا:
بهترین زمان برای معامله طلا XAU/USD بین ساعت های ۷:۰۰ الی ۱۷:۰۰ به وقت لندن یا ۱۰:۳۰ تا ۲۰:۳۰ به وقت ایران است. دلیل اینکه این بازه زمانی برای معامله طلا مناسب است این واقعیت است که در این بازه بیشترین نوسان در بازار بوجود می آید و موقعیت خوبی برای ترید کردن و کسب سود از بازار است. در این ۱۰ ساعت می توان ۱۰۰ الی ۱۵۰ پیپ سود از معامله XAUUSD کسب کرد.
بهترین ساعت کار فارکس برای یک تریدر ایرانی چه زمانی است؟
اما این که کدام ساعت کار فارکس میتواند برای یک تریدر مناسب باشد باید فاکتورهای مختلفی را در نظر گرفت. مهمترین فاکتوری که باید در نظر بگیریم استراتژی خودمان در بازار است. ما میخواهیم چگونه در بازار فارکس معامله داشته باشیم.
این استراتژی به ما نشان میدهد که ما به دنبال چه چیزی هستیم. اگر استراتژی ما میانمدت و بلندمدت باشد و به دنبال سودهای بزرگ در طول زمان هستیم باید با قیمت واقعیتر وارد معامله شویم. در این حالت بهترین ساعت کاری فارکس میتواند همان ساعتهای پیک حجمی که در بالا گفتیم باشد؛ اما اگر استراتژی ما به نحوی است که به دنبال نوسان گیری یا همان اسکالپ هستیم، به نظر در زمآنهای کم حجم بازار موقعیتهای بهتری نصیب ما میشود. البته در استراتژیهای مختلف میتوان روشهای مختلفی استفاده کرد که همه اینها میتواند ما را وادار به انتخاب ساعت کار فارکس برای خودمان کند.
فاکتور مهم دیگر که میتواند مشخص کند در کدام ساعت کار فارکس وارد معامله شویم، جفت ارزی است که میخواهیم آن را معامله کنیم، این که بازار کشورهای این جفت ارزها قرار است در چه ساعتی باز شود بیشترین تأثیر را در انتخاب ساعت بازار فارکس برای ما میگذارد؛ زیرا قیمت واقعی و اصلی جفت ارزها بر اساس بازار آن کشورها تعیین میشود. از آنجایی که بیشتر تریدرها دوست دارند با جفت ارزهای اصلی (جفت ارزی که یک سمت آن دلار است) وارد معامله شوند، بنابراین ساعت فعالیت بازار آمریکا که بین ۴ و نیم عصر تا یک و نیم بامداد است میتواند انتخاب مناسبی ساعت کار فارکس محسوب میشود.
اما همچنان نکات دیگری نیز در این مورد وجود دارد که سعی میکنیم در ادامه به آنها بپردازیم و آنها را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم.
انتخاب ساعت کار فارکس برای ترید
در بالا چند نکته و فاکتور مختلف برای انتخاب ساعت کار فارکس بیان کردیم و بر اساس آن فاکتور ساعت کار بازار فارکس به وقت ایران را مشخص کردیم؛ اما هنوز کارمان تمام نشده است. چند مورد و نکته دیگر در مورد انتخاب ساعت کار فارکس باقی مانده است.
یکی از مهمترین نکات در مورد ساعت کاری فارکس این است که بدانیم دقیقاً چه چیزی بیشترین تأثیر را روی این بازار میگذارد. بعد از بانک کشورها و بازار بورس آنها، این اخبار هستند که بیشترین تأثیر را در بازار میگذارند. شما به عنوان یک معاملهگر در بازار فارکس وظیفه دارید که اخبار را دنبال کنید و گوش به زنگ اخبارهای مختلف باشید. بر اساس تجربه مهمترین اخبار همیشه قبل از باز شدن بازار بورس آمریکا اتفاق میافتد. این موضوع میتواند دلایل بسیاری داشته باشد اما به هر حال این یک واقعیت تجربی است که به نظر باید به آن احترام گذاشت.
مورد و فاکتور مهم دیگر در مورد ساعت کار فارکس این است که خودمان به عنوان یک معاملهگر در چه ساعتی راحتتر هستیم و از نظر روانی آسودگی خاطر بیشتری داریم. در واقع نه تنها بازار فارکس بلکه تمام بازارهای سرمایه رابطه مستقیمی با روحیه و روان شما دارند.
اگر شما تحت فشار عصبی بخواهید معامله کنید و یا این که در زمآنهای آماده نبودن ذهنتان دست به معامله بزنید صد درصد بازنده خواهید بود. یکی از ایراداتی که به بازار بورس ایران وارد میدانند این است که ساعت کار این بازار درست در زمانی قرار گرفته است که غالب ادارات و کسبوکارها در آن ساعت مشغول فعالیت هستند و بیشتر فعالیتها در آن زمان صورت میگیرد. از این رو یک معاملهگر عملاً تمرکز کافی برای انجام معامله خود ندارد.
از این رو به نظر میرسد که همان ساعت کار فارکس که در بالاتر گفتیم، یعنی ساعت بین ۴ تا ۹ شب، میتواند بسیار ساعت مناسبی برای اکثر تریدرهای ایرانی باشد. البته شما بر اساس ویژگی شغلی و روحیه خودتان باید این ساعت کار فارکس را انتخاب کنید؛ اما یادتان باشد، بیش از هر فاکتوری این عامل بیشترین تأثیرگذاری را در موفقیتها شکست شما دارد.
کلام پایانی
ما در این مقاله سعی کردیم به طور کلی در مورد تایم بازار فارکس،ساعت شروع بازار فارکس و ساعات کار فارکس توضیخ داده و بدون این که بخواهیم به شما خط و ربطی از بهترین ساعت بازار فارکس بدهیم، فاکتورهای مختلف را مورد بررسی قرار دهیم؛ اما باید قبول کرد که مجموع این فاکتورها انسان را به این مفهوم میرساند که بهترین ساعت کار فارکس میتواند در همان زمانهایی باشد که بازارهای آمریکا و انگلستان همزمان در حال فعالیت میباشند. تیم بزرگ زدبورس با ارئه سیگنال فارکس در بهترین ساعات بازار ، ترید و کسب درآمد از این بازار را برای شما آسان میکند.
اهرم در ارز دیجیتال چیست؟
معاملات اهرم دار ارز دیجیتال چیست؟
اگر با بازار ارزهای دیجیتال آشنا باشید، به احتمال زیاد با اصطلاحاتی مانند معاملات اهرمی ارز دیجیتال و مارجین مواجه شدهاید. با وجود اینکه این دو اصطلاح با یکدیگر مرتبط هستند اما معانی یکسانی ندارند. معاملهگران حرفهای از ابزارهای مختلف مانند معاملات لوریج دار، به عنوان ابزار مالی ایدهآل برای رسیدن به اهداف خود استفاده میکنند.
امروزه خرید ارز دیجیتال با اهرم، محبوبیت زیادی میان معاملهگران حرفهای بازار کریپتوکارنسی پیدا کرده است. اما از آنجایی که این استراتژی با افزایش ریسک معاملات همراه است، اغلب صرافیها این خدمات را فقط به سرمایهگذارانی با ویژگیهای خاص ارائه میدهند. اما اهرم در معاملات ارز دیجیتال چیست؟ در ادامه این مطلب به تعریف این استراتژی، بررسی مزایا و معایب و تفاوت آن با معاملات عادی میپردازیم.
چگونه در معاملات ارز دیجیتال با پول کم سرمایه گذاری کنیم؟
یکی از بهترین راههای معامله در بازار ارزهای دیجیتال با سرمایهی اندک، خرید ارز دیجیتال با اهرم یا Leverage است. به این ترتیب که با استفاده از پلتفرم معاملاتی این امکان برای معاملهگران فراهم شده میزان سرمایه موجود در هر بازار تا با استفاده از سرمایه اندک خود، مبلغی را به صورت قرض از یک شخص ثالث یعنی همان صرافی دریافت کرده و با وام دریافتی وارد معامله شوند.
در نتیجه بدون نیاز به سرمایه اولیه فراوان و تنها از طریق قرض و وام کاربر میتواند خود را در معرض معاملات بزرگتر و در نتیجه کسب سود بیشتر قرار دهد. توجه داشته باشید که هر صرافی شرایط خاص خود را داشته و به نسبتهای متفاوتی به کاربران خود وام میدهد، از همین رو با توجه به میزان اهرم، سود و زیان معاملات شما نیز متغیر خواهد بود.
در صورتی که قصد خرید و فروش و سرمایه گذاری در دنیای ارز دیجیتال را دارید، در صرافی ارزپایا ثبت نام کنید. ثبت نام و احراز هویت در ارزپایا به سرعت انجام شده و امکان واریز پول از ۱۰۰ هزار تومان تا ۲۰۰ میلیون تومان و بالاتر بدون نیاز به درگاه پرداخت امکان پذیر است. برای ثبت نام کلیک کنید.
اهرم یا Leverage چیست؟
معامله با اهرم یا لوریج در ارز دیجیتال یک روش معاملاتی است که به معاملهگران این امکان را میدهد تا با پرداخت یک سپرده اولیه، وجوهی را به صورت قرض از صرافی دریافت کرده و با مقدار سرمایه بیشتری معامله کنند. هر چقدر ضریب اهرم بالاتر باشد، مقدار وام نیز بیشتر است. اهرم در معامله ارز دیجیتال به سرمایهگذار اجازه میدهد تا در قبال تحمل ریسک بیشتر، با قرار گرفتن در معرض بازار بزرگتر، پاداشهای اضافهتری را کسب کنند.
کاربرد لوریج در ارز دیجیتال چیست؟
لوریج در ارز دیجیتال به صورت یک ضریب یا نسبت بیان میشود. این نسبت تفاوت میان مقدار دارایی در اختیار و مقدار دارایی که اجازه معامله با آن را دارید، نشان میدهد. به عنوان مثال، اگر وارد خرید اهرمی ارز دیجیتال با نسبت ۱۰۰:۱ شده و ۱۰۰ دلار سرمایهگذاری کنید، ۱۰۰۰۰ دلار در اختیار خواهید داشت. در این مثال، تمام پوزیشنهای معاملاتی شما و سود و زیان حاصل از آن ۱۰۰ برابر خواهد شد.
اهرم ارز دیجیتال مانند سایر ابزارهای معاملاتی مزایا و معایبی دارد که لازم است قبل از استفاده، معاملهگران آگاهی درست و کاملی درباره مزایا و معایب آن داشته باشند. به همین دلیل در ادامه به بررسی مزایا و معایب این ابزار معاملاتی میپردازیم:
مزایای معاملات لوریج
قدرت خرید بیشتر: شاید جالبترین بخش استفاده از معاملات لوریج دار در افزایش قدرت خرید کاربر باشد، به این ترتیب سرمایهگذار میتواند سبد خرید خود را در مقیاسی بزرگتر و متنوعتر تنظیم کنید.
سودهای بالا: مهمترین مزیت معاملات اهرمی افزایش سود معاملهگر است. همانطور که اشاره شد شما مقداری پول را در حساب خود ذخیره کرده و سپس با استفاده از اهرم در ارز دیجیتال آن مقدار را در نسبتهای موجود ضرب میکنید. پس از قرض گرفتن وجه مورد نیاز وارد معامله شده و سود شما نیز افزایش مییابد.
افزایش انعطافپذیری: معاملات لوریجدار سبب افزایش انعطافپذری دارایی مالی کاربر میشود. چراکه این امکان فراهم میشود تا با استفاده از مقدار کمی از سرمایه شخصی در کنار دریافت وام، سودهای زیادی کسب کنید.
گسترش حساب: یکی از برترین مزیتهای معاملات اهرمی ارز دیجیتال در این است که این معاملات به سرعت داراییهای شما را افزایش میدهند. معاملهگران معمولی به سختی میتوانند منابع مورد نیاز برای رشد خود را پیدا کنند، در حالی که از طریق خرید ارز دیجیتال با اهرم، میتوانند شاهد رشد حساب خود باشند.
معایب معاملات لوریج
استراتژی پرریسک: همانطور که معاملات اهرمی ارز دیجیتال میتواند سبب افزایش سود و بازده سرمایهگذار شود، به همان اندازه نیز میتوانند با وجود ریسک بالا، خسارات مالی شدیدی را به سرمایهگذار وارد کنند. به همین دلیل توصیه میشود تا زمان کسب تجربه کافی، از اهرمهای بالا مانند ۱۰۰ استفاده نکنید.
روش معاملاتی نامناسب برای تازهواردها: انجام معامله به روش لوریج، به دانش و مهارت زیادی نیاز دارد. این روش برای افراد مبتدی و به ویژه افرادی که در بخش معاملات اسپات نیز موفق نبودهاند، گزینه مناسبی نیست.
روش معاملاتی نامناسب برای معامهگرانی با تحمل ریسک پایین: بازار ارزهای دیجیتال نوسانات بسیار زیادی داشته و غیرقابل پیشبینی است. خرید اهرمی ارز دیجیتال تنها برای معاملهگرانی که ریسکهای بالای معامله را درک و تحمل میکنند مناسب است.
تفاوت مارجین و لوریج
برای درک بهتر تفاوت معاملات مارجین و لوریج ابتدا لازم است تعریف درستی از معاملات مارجین داشته باشیم. معامله مارجین بسیار شبیه به معاملات leverage در ارز دیجیتال است. مارجین را میتوان به عنوان تفاوت بین ارزش کل اوراق بهادار نگهداری شده در حساب مارجین و مبلغ وام درخواستی از یک صرافی برای انجام معامله تعریف کرد. معامله مارجین روشی است که طی آن سرمایهگذار با استفاده از داراییهای خود از صرافی وام گرفته و از پول بدست آمده در معامله استفاده میکند.
به بیان دیگر، مارجین مقدار پول مورد نیاز برای باز کردن یک پوزیشن است. سرمایهگذار باید ابتدا یک حساب مارجین باز کرده تا با با آن خرید انجام دهد. مبلغ سرمایهگذاری شده در معامله را مارجین اولیه (Initial Margin)، و به مقدار پولی که در حساب مارجین نگهداری میشود، حاشیه نگهداری یا Maintenance Margin میگویند. مانند معاملات لوریج، معاملات مارجین نیز در یک نسبت بیان میشوند، اما با این تفاوت که این نسبت بسیار کوچکتر از معاملات لوریج است. به عنوان مثال، معامله مارجین با نسبت ۲:۱ را در نظر بگیرید، در این حالت اگر یک بیت کوین را در پوزیشن خود قرار دهید، تا زمان بسته شدن پوزیشن، یک بیت کوین دیگر به شما قرض داده میشود.
- لوریج یا اهرم یک قدرت معاملاتی فزاینده است که با استفاده از پلتفرم معاملاتی در دسترس بوده و به صورت یک نسبت بیان میشود.
- لوریج این امکان را به معاملهگران میدهد تا نسبت به مقدار سرمایه موجود در حساب خود پوزیشنهای بزرگتری ایجاد کنند.
- لوریج نسبتی است میان پولی که واقعا دارید و مقدار پولی که میتوانید با آن معامله انجام دهید.
- در نهایت، تاکتیکهای اهرمی محتاطانه در دورههای زمانی بلند مدت، میتوانند ضرر و زیان کاربر را به بهترین شکل به حداقل برسانند. در حالی که هدف معاملات مارجین کوتاه مدت، ارائه بازدهی مناسب در بازارهایی با نقدینگی بالا است.
اهرم در معاملات اسپات (Spot)
از اهرم در معاملات فیوچر یا مارجین صرافیها استفاده میشود اما در معاملات اسپات، نیز تحت شرایط خاصی از اهرم استفاده کرد. اهرم در معاملات اسپات بسیار کمتر از اهرم در معاملات فیوچر است. معاملات اسپات بر اساس دارایی واقعی شما صورت میگیرند؛ بنابراین، برای انجام معاملات اهرم دار در اسپات تریدینگ، ارز مورد نظر را از صرافی قرض گرفته و برای هر روز نگهداری ارز در حسابتان، کارمزد پرداخت میکنید؛ بنابراین، قبل از شروع معاملات در هر صرافی، ابتدا به خوبی راجع به انواع کارمزدهای آن تحقیق کنید.
صرافی ارز دیجیتال با اهرم
تحریمهای مالی بین المللی علیه ایران، باعث شده است که ایرانیان نتوانند در صرافیهای خارجی به معامله ارزهای دیجیتال بپردازند. چندی پیش صرافی بایننس اعلام کرد که هیچ گونه فعالیت ایرانیان در این صرافی را نخواهد پذیرفت. هماکنون صرافیهای داخلی با هدف بی نیاز کردن ایرانیان از صرافیهای خارجی به وجود آمدهاند اما همچنان معاملات اهرمدار آنطور که باید جایگاه خود را در صرافیهای ایرانی پیدا نکرده است. در این میزان سرمایه موجود در هر بازار میان، ایرانیان هنوز میتوانند با تغییر IP خود از برخی صرافیهای خارجی برای انجام معاملات اهرمدار استفاده کنند.
بهترین صرافی های اهرم ارز دیجیتال خارجی برای ایرانیان
شما میتوانید از صرافیهای خارجی معتبر برای انجام معاملات اهرم دار خود استفاده کنید. صرافی کوکوین، یکی از صرافیهای بزرگ و معتبر ارزهای دیجیتال است. ایرانیان میتوانند با استفاده از سرویسهای تغییر IP، وارد این صرافی شده و از معاملات اهرمدار استفاده کنند. صرافی کوینکس نیز یکی دیگر از صرافیهای مناسب برای ترید با اهرم است اما از اعتبار و حسن شهرت کمتری برخوردار است. نکته شایان ذکر در کار با صرافیهای خارجی، ریسک بلوکه شدن داراییهای شما در صرافی است چرا که از نظر قانونی، ایرانیان حق استفاده از صرافیهای خارجی را ندارند. برای انجام معاملات اهرم ارز دیجیتال میتوانید اقدام به خرید تتر از صرافی ارزپایا نموده و آن را برای معامله به صرافیهای خارجی منتقل نمایید. برای ثبت نام در ارزپایا و خرید انواع ارز دیجیتال کلیک کنید.
توکن اهرم دار
یکی از راههای ساده برای کسب سود بیشتر، استفاده از توکنهای اهرم دار است. این توکنها، خطر لیکوئید شدن نداشته و معاملات اهرم دار را ساده کردهاند. برای مثال، شما میتوانید به جای خرید بیت کوین یک توکن اهرم دار بیت کوین با اهرم ۵ خریداری کنید. در این حالت، اگر قیمت بیت کوین، ۱۰ درصد افزایش پیدا کند، قیمت توکن اهرم دار شما ۵۰ درصد افزایش پیدا خواهد کرد. این معادله برای کاهش قیمت نیز صادق است. انجام معامله با این توکنها، درست مانند معامله توکنهای معمولی است و پیچیدگی کمتری نسبت به معاملات مارجین دارد. توکنهای اهرم دار در اکثر صرافیهای خارجی موجود هستند.
کدام صرافی ایرانی اهرم دارد؟
معاملات اهرمدار هنوز در صرافیهای ایرانی رواج پیدا نکردهاند اما از آنجا که این صرافیها با سرعت زیادی در حال پیشرفت و اضافهکردن امکانات مختلف برای ترید ارزهای دیجیتال هستند؛ چندان طولی نخواهد کشید که شاهد اضافه شدن معاملات اهرم دار به صرافیهای ایرانی خواهیم بود.
نتیجهگیری
معاملات اهرمی ارز دیجیتال این امکان را به معاملهگران میدهند تا از طریق سرمایه اولیه خود مبلغی را به عنوان وام از صرافی دریافت کرده و از طریق آن وارد معامله شوند. به این ترتیب از طریق خرید اهرمی ارز دیجیتال، میزان سرمایه معاملهگر افزایش یافته و میتوان سود بیشتری بدست آورد. اما در مقابل ریسک ضرر و زیان معاملات کاربر نیز افزایش خواهد یافت.
سوالات متداول
اهرم یا لوریج چیست؟
معامله با اهرم یا لوریج یک روش معاملاتی است که به معاملهگران این امکان را میدهد تا با پرداخت یک سپرده اولیه، وجوهی را به صورت قرض از صرافی دریافت کرده و با مقدار سرمایه بیشتری معامله کنند.
چگونه در معاملات ارز دیجیتال با پول کم سرمایه گذاری کنیم؟
یکی از بهترین راههای معامله در بازار ارزهای دیجیتال با سرمایهی اندک، خرید ارز دیجیتال با اهرم یا لوریج (Leverage) است.
کدام صرافی اهرم دارد؟
هیچ کدام از صرافیهای ایرانی از معاملات لوریج دار پشتیبانی نمیکنند. برای انجام معاملات اهرمی باید در صرافیهای خارجی ثبت نام کنید.
استفاده از معاملات اسپات بهتر است یا معاملات اهرمدار؟
از آنجایی که معاملات اهرمی دارای ریسک بالایی هستند، استفاده از معاملات اسپات برای افراد مبتدی بهتر است.
بهترین صرافی ایرانی برای معاملات اسپات کدام است؟
صرافی ارزپایا با توجه به سرعت و امنیت فوقالعاده بالا و همچنین کارمزد بسیار کم بهترین انتخاب برای انجام معاملات اسپات است.
آشنایی با انواع سهام در بازار سرمایه ایران
حالا که تقریبا با مفاهیم اولیه بورسی و موضوعات مرتبط با آن آشنا شدهاید، قصد داریم در این مقاله شما را با انواع سهام موجود در بازار بورس آشنا کنیم . شاید در زمان فعالیت در بورس با عناوین مختلفی از سهام از جمله سهام عادی، سهام جایزه، سهام شناور آزاد و . برخورد کرده باشید و برایتان سوال شده باشد هر یک از این سهم ها چه معنی و چه کاربردی دارند. در این مقاله قصد داریم شما را با انواع سهام و تفاوت های آنها با یکدیگر آشنا کنیم.
انواع سهام در بازار بورس ایران
سهام عادی
سهام عادی یکی از انواع سهام است. تمام شرکتهای سهامی، سهام عادی منتشر میکنند. این نوع از سهام، اساسیترین شکل سهام است. معمولا زمانی که درباره بازار بورس صحبت میشود و کلمه سهام در مکالمات میآید، منظور همان سهام عادی است. سهم عادی، سندی است که نشان میدهد یک سرمایهگذار، مالکیت درصد مشخصی از یک شرکت را از آن خود کرده است. در نتیجه، درصد معینی از سود شرکت و مزایای دیگر آن به فرد تعلق خواهد گرفت. دارندگان سهام عادی از مزایای زیر بهرهمند میشوند:
مزایا سهام عادی
- حق دریافت سود سهام
- حق رأی دادن در مجامع عمومی و مجمع فوق العاده
- حق تقدم در خرید سهام جدید
- حق باقیمانده داراییها بعد از انحلال شرکت
- حق اطلاع از فعالیتهای شرکت
سهام ممتاز
سهام ممتاز هم نوع دیگری از انواع سهام است که مالکیتی قابل انتقال به شمار میرود و دارنده آن حقی محدود و ثابت از داراییهای شرکت را خواهد داشت. شاید بپرسید که با این اوصاف، چرا از این سهام با عنوان ممتاز یاد میشود. پاسخ این است که پرداخت سود این نوع از سهام نسبت به سهام عادی از اولویت برخوردار است و باید به طور کامل پرداخت شود. به همین خاطر به آن سهام ممتاز میگویند. یعنی حتی اگر یک شرکت به دلایل مختلف ورشکست هم گردد، سود سهام ممتاز باید به دارندگان آن پرداخت شود. اما بعضی از حقوق مانند حق رأی در مجامع عمومی و فوقالعاده برای صاحبان این نوع از سهامها وجود ندارد.
مزایا سهام ممتاز
1-به صاحبان سهام ممتاز، سود بیشتری نسبت به دارندگان سهام عادی تعلق میگیرد.
2-مالکان سهام ممتاز در دریافت سود، اولویت دارند. گاهیاوقات، به دلیل شرایط خاصی که برای شرکتها به وجود میآید، امکان پرداخت سود به همه سهامداران وجود ندارد. اما در این شرایط هم به سهامداران ممتاز، سود پرداخت میشود.
3-در تقسیم دارایی های باقیمانده شرکت، پس از پرداخت بدهیهای آن به اشخاص ثالث، سهم بیشتری به نسبت سهام عادی به صاحبان سهام ممتاز داده شود.
سهام جایزه
زمانی که یک شرکت سهامی از ذخایر اندوخته فراوانی برخوردار باشد و اقدام به افزایش سرمایه از محل سود انباشته کند، بخشی از سود انباشته را از راه انتشار سهام جایزه در وجه سهامداران فعلی خود به سرمایه بدل میکند. در این نوع از انواع سهام، سهام اضافی بدون دریافت هزینه به سهامداران اعطا میشود. در واقع، اینها درآمد انباشته شرکت هستند که در قالب سود سهام داده نمیشوند اما به سهام آزاد بدل میشوند. معمولا بعد از انتشار سهام جایزه، با توجه به تعداد سهام منتشر شده، قیمت سهام شرکت در بازار، افت و کاهش پیدا میکند. با این حال اصلاح ساختار مالی و معافیت مالیاتی تبدیل اندوختهها به حساب سرمایه معمولا باعث خواهند شد تا پس از مدتی، قیمت سهم افزایش پیدا کند و سهامداران با توجه به افزایش تعداد سهام خود، منافع بیشتری به دست میآورند.
سهام شکننده و پرنوسان
همانطور که از نام این سهام مشخص است، به سهامی که قیمت آن تحت نوسانات زیاد قرار دارد، سهام پرنوسان یا شکننده گفته میشود. نوسانات قیمت را با عامل آلفا و بتا محاسبه میکنند. اگر نوسانات قیمت به خاطر نوسان درآمدها و تعداد سهام اندکی که منتشر میشود یا اوضاع نابه سامان صنعت به وجود بیاید، آن را با عامل آلفا محاسبه میکنند و در صورتی که نوسانات قیمت با اوضاع بازار در ارتباط باشد برای سنجش آن از عامل بتا استفاده میشود. اما حتما نمیدانید که عامل آلفا و بتا چه چیزهایی هستند. اصلا نگران نباشید در ادامه براتان از این دو عامل خواهیم گفت که در سنجش نوسانات سهام استفاده میشوند.
عامل آلفا چیست؟
آلفا، یکی از مهمترین و شاخصترین مؤلفههای سرمایه گذاری است و به عنوان بازده بیش از حد سرمایهگذاری نسبت به بازده بر روی یک شاخص درنظر گرفته میشود. از آلفا برای اندازه گیری و مدیریت ریسک هم استفاده می شود. آلفا یکی از شاخصهای مهم مدیریت ریسک برای صندوق های سرمایهگذاری، انواع سهام و اوراق قرضه است و به سرمایه گذاران می گوید که آیا دارایی، عملکرد بهتر یا بدتری نسبت به پیش بینیهای بتا داشته است یا خیر. هنگامی که آلفای صندوق های سرمایه گذاری بالا است، متوجه می شویم که عملکرد مدیران سرمایهگذاری به اندازه کافی خوب بوده است. اما این نکته را هم در نظر داشته باشید که نوع شاخص مورد استفاده در شاخص آلفا نیز مهم است. شاخص باید از جنس سهام و دارایی سرمایهگذاری شده باشد.
عامل بتا چیست؟
بر خلاف آلفا، که میزان بازده نسبی را اندازهگیری می کند، بتا نوسانات نسبی را میسنجد. در واقع بتا، ریسک سیستماتیک ابزار مالی یا سبد سرمایه گذاری را در مقایسه با بازار اندازه گیری میکند. بتا یک شاخص بسیار مهم و موثر است. چیز دیگری که بتا می تواند به شما بگوید این است که میزان اثر تنوع بر ریسک چقدر است. اگر به بتای یک صندوق سرمایه گذاری عادی نگاه کنید، به شما می گوید که با اضافه کردن هر کلاس دارایی چقدر بتا تغییر می کند. در بتا هم انتخاب نوع شاخصی در محاسبات حائز اهمیت است. معیار های بسیار متنوعی را به عنوان شاخص جهت محاسبات شاخص بتا میتوانید در نظر بگیرید.
سهام ترجیحی
سهام ترجیحی هم نوع دیگری از سهام است که هر شرکت بورسی در راستای برنامههای خصوصیسازی خود آن را به کارکنان شاغل در آن شرکت واگذار میکند. منظور از خصوصیسازی هم فرایند و روندی است که در آن میان فعالیتهای اجرایی، مالی و حقوقی که از سوی حکومت و بازار صورت میگیرد، نوعی تعادل به وجود میآید. یعنی با توسعه مالکیتهای خصوصی، بازارهای مختلف به رشد و رونق بیشتری میرسند.
سهام موسس
همانطور که از نام این نوع سهام مشخص است، سهام موسس به سهامی گفته میشود که برای موسسین شرکت در نظر میگیرند. صاحب این نوع از سهام به خاطر خدماتی که در راهاندازی شرکت ارائه کرده است، از مزایایی بهرهمند خواهد شد. منظور از این مزایا چیست؟ مزایایی مانند دسترسی داشتن به قسمتی از منافع شرکت یا بخشی از داراییهای اضافه بر سرمایه باقیمانده شرکت. به طور کلی، سهم موسس، سهمی است که موسسین در همان ابتدای راهاندازی شرکت برای خود در نظر میگیرند و مزایایی نسبت به سهام دیگر شرکت دارد. مثلا، سود بیشتری به موسسین داده میشود یا اگر انحلالی در کار بود از دارایی شرکت قبل از سایر سهام، مبلغ اسمی به سهامداران موسس پرداخت میشود.
سهام شناور آزاد
سهام شناور آزاد، یکی دیگر از انواع سهام است که صاحبان آن به راحتی آماده عرضه و فروش آن هستند. در واقع، قابلیت معامله کردن آن بسیار زیاد است و دارندگان آنها قصد ندارند با نگهداری سهام مذکور در مدیریت شرکت نقش داشته باشند. سهامداران سهام شناور آزاد معمولا سهامداران خرد شرکت هستند و از افراد مهم و اصلی به شمار نمیروند. سهامداران کلان، کسانی هستند که سهام زیادی از یک شرکت به آنها تعلق دارد و میتوانند در تصمیمگیریهای مختلف شرکت اِعمال نفوذ کنند.
روش محاسبه سهام شناور آزاد:
اگر قصد محاسبه و بررسی سهام شناور آزاد را دارید باید به ترکیب سهامداران مهم یک شرکت دقت کنید. سهامداران مهم هر شرکت، همان سهامداران استراتژیکی هستند که نمیخواهند در کوتاهمدت اقدام به فروش و واگذاری سهم خود کنند. آنها در نظر دارند تا با نگهداری سهام خود در مدیریت شرکت نقش و نفوذ داشته باشند. مثلا اگر ۷۰ درصد از سهام یک شرکت در دست سرمایهگذاران استراتژیک آن باشد و آنها قصد فروش سهام در کوتاهمدت را نداشته باشند، فقط ۳۰ درصد از سهام شرکت به حالت شناور آزاد باقی میماند که در دست دارندگان خُرد است و آنها میتوانند درصد مذکور را به فروش برسانند. به این ۳۰ درصد از سهام، سهام شناور آزاد میگویند.
جمعبندی
در این متن با انواع سهام موجود در بازار سرمایه آشنا شدیم. آشنایی با مفاهیم بورسی قبل از شروع سرمایه گذاری در بورس اقدام بسیار مهم و ضروری است. هر چه اطلاعات ما از مفاهیم و اصطلاحات بورسی بیشتر باشد، طبیعتا می توانیم تصمیمات سرمایه گذاری کم ریسک تر و پرسودتری داشته باشیم.
بورس بهتر است یا ارز دیجیتال؟
این روز ها بسیاری از افراد برای سرمایه گذاری بازار های مختلف مالی مثل بورس، ارز دیجیتال و فارکس را انتخاب می کنند.
در این مقاله می خواهیم تفاوت ها و شباهت های بورس و ارز دیجیتال را بشناسیم و مقایسه کنیم. و در نهایت تصمیم بگیریم که کدام بازار برای سرمایه گذاری مناسب تر است؟
بورس بهتر است یا ارز دیجیتال؟
در ابتدا به صورت خلاصه ویژگی های بازار ارزهای دیجیتال و بورس را مقایسه میکنیم و در ادامه به تشریح آن میپردازیم:
شباهت های بازار بورس و بازار ارز دیجیتال
قانون عرضه و تقاضا
عملکرد این دو بازار بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می شود. این مسئله مستقیما به تعداد خریدارانی که یک ارز یا یک سهم را می خرند وابسته است. افزایش قیمت زمانی اتفاق می افتد که هر خریدار در بازهی زمانی متفاوت حاضر باشد بیشتر از خریداران پیشین برای خرید یک سهم یا ارز پول بپردازند.
ارزش گذاری مبتنی بر ایده
ارز دیجیتال بر اساس ایده ای که در وایت پیپر مربوط به آن نوشته شده ارزش گذاری می شود. همینطور ارزش یک سهم بر مبنای کسب و کار متعلق به آن و ایده و میزان کاربرد پذیری آن در صنایع مختلف باز می گردد.
قیمت گذاری بر اساس ارز های فیات
ابتدا باید بدانیم از ارز های فیات یعنی پول های رسمی رایج مثل دلار، یورو و. . در حال حاضر هر دو بازار بر مبنای ارز های فیات نظیر دلار و یورو قیمت گذاری می شوند. اکثر سرمایه گذاران ارزش سهم یا ارزدیجیتال مورد نظر خود را بر اساس ارز های فیات اندازه می گیرند.
تفاوت های بازار بورس و بازار ارز دیجیتال
دامنه نوسان
در بورس ایران دامنه نوسان معمولا 3 یا 5 درصد است، اما در ارزهای دیجیتال چیزی به نام دامنه نوسان وجود ندارد. بازار ارز های دیجیتال تقریبا 10 برابر سریع تر از بازار بورس عمل می کند و همه چیز را تحت تاثیر خود قرار می دهد. قیمت ها با سرعت بیشتری افزایش و کاهش می یابند و میزان نوسان آنها نسبت به بازار های دیگر خیلی بیشتر است .
شرایط ثبت نام
در بورس ایران شما برای دریافت کد بورسی خود باید حداقل 18 سال سن داشته باشید و دارای حداقل مدرک دیپلم باشید. حال آنکه جهت عضویت در صرافی های مشهوری مثل بایننس فقط به یک ایمیل نیاز دارید!
بازار ارزهای دیجیتال به همان میزان که سود فراوانی نصیب سرمایه گذاران می کند از ریسک بالاتری هم برخوردار است. از آنجا که معاملات ارزهای دیجیتال به طور شبانه روزی انجام می گیرد ممکن است دربازه کوتاهی نوسان های شدیدی رخ دهد. مثلا در دسامبر 2017 قیمت بیت کوین از 20000 دلار فراتر رفت اما در مارس 2018 به 8500 دلار سقوط کرد. با توجه به اینکه نرخ مصوبی برای ارزهای دیجیتال وجود ندارد ریسک سرمایه گذاری در ارز های دیجیتال بیشتر است. البته برای کاهش ریسک معاملات شما میتوانید با روش های مدیریت سرمایه، سرمایه گذاری امن تری تجربه کنید.
اگر فرد ریسک پذیری هستید، می توانید شانس خود را در دنیای ارز های دیجیتال امتحان کنید.اگر فرد ریسک پذیری هستید، شاید ارز های دیجیتال برایتان گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری و معامله گری باشد.
ساعت کار
بورس کشورهای مختلف ساعات کاری مشخصی دارد. در ایران ساعت رسمی بورس 9 صبح تا 12:30 ظهر روزهای کاری است و پنجشنبهها تعطیل است. اما در ارزهای دیجیتال ساعت کاری خاصی وجود ندارد و صرافی ها به صورت 24 ساعت در کل هفته قابل معامله هستند.
سود مرکب
در ارز های دیجیتال به دلیل استفاده از دلار می توانید علاوه بر نوسان گیری، از افزایش قیمت دلار هم سود کسب کنید، ولی در بورس ایران انواع سهام را با ریال مبادله می کنید و افزایش قیمت دلار تاثیر زیادی بر آن ندارد.
تاثیر اخبار و تحلیل ها
در بازار های بورس بیش از هر چیز اخبار و حوادث آن شرکت در قیمت سهامش موثر هستند. شما در بورس باید بسیار اخبار ببینید، در شبکه های اجتماعی به دنبال سهام شرکت مورد نظر باشید و با سرمایه گذاران دیگر مشورت کنید. اما در بازار ارز های دیجیتال باید علم تحلیل تکنیکال را بیاموزید، و آینده قیمت یک سهم را پیشبینی کنید.
در ارز های دیجیتال گاهی اخبار فاندامنتال و گاهی تحلیل های تکنیکال چاره ساز خواهند بود. مثلا قبلا رسانه بلومبرگ اعلام کرده بود:
بهای رمز ارز بیت کوین در سال جاری میلادی به ۲۰ هزار دلار نیز خواهد رسید.
امروز قیمت بیت کوین با 20 هزار دلار فقط چند صد دلار فاصله دارد. لذا با دنبال کردن نظر کارشناسان میتوانید آینده قیمت ارز های دیجیتال را پیش بینی نمایید. شما میتوانید از سایت هایی مثل cointelegraph ,arzdigital ,mihansignal ,tradingview آخرین تحلیل های ارز دیجیتال را بخوانید و سپس اقدام به معامله نمایید.
قانونی بودن
چیزی که کاملا واضح است این است که بازار ارز های دیجیتال هنوز هم با مشکلات قانون گذاری دستوپنجه نرم میکند. مثلا هر زمان که تعدادی از دولتها خرید و فروش ارزهای دیجیتال را در کشور خود ممنوع اعلام میکنند، قیمتها کاهش مییابند. یا همچنین زمانی که فیسبوک و گوگل تبلیغات مربوط به ارزهای دیجیتال را ممنوع اعلام کردند، نقدینگی در بازار کاهش یافته و بازار به لحاظ حجم معاملات به طور قابل توجهی کوچکتر شد.
هنوز وضعیت قانونی ارز های دیجیتال در ایران در هاله ای از ابهام است، اما چیزی که مشخص است این است که خرید و فروش ارز های دیجیتال به طور کلی غیر قانونی نیست. از طرف دیگر بورس کاملا قانونی است و تخلفات صورت گرفته در آن قابل پیگرد است. در نهایت می توان گفت با وجود جدید بودن فضای ارزهای دیجیتال رویکرد دولت در این خصوص شفاف و قطعی نیست، هرچند که اخیرا واکنش های بسیار خوبی از مسئولین را شاهد بوده ایم. پرواضح است که اگر از این تکنولوژی در راستای اهداف مفید استفاده شود هیچ مشکل شرعی و قانونی ندارد و میتواند یکی از بهترین راه های رفع تحریم تلقی گردد.
معاملات دو طرفه
در بورس ایران شما میتوانید یک سهم را با قیمت پایه بخرید و بعد از مدتی با قیمتی بالاتر بفروشید. اما در بازار ارز های دیجیتال شما میتوانید در بعضی از صرافی ها مثل بایننس روی پایین رفتن قیمت سرمایه گذاری کنید. اگر قیمت کاهش یافت شما سود میکنید، پس عملا بالارفتن و پایین رفتن قیمت در ارز های دیجیتال هیچ تفاوتی ندارد.
در برخی بازار های بورس جهانی معاملات دوطرفه وجود دارد، اما در بازار ایران با توجه به حبابی بودن قیمت برخی از سهام شرکت های ورشکسته، امکان سود کردن از پایین آمدن قیمت وجود ندارد. اگر این امکان برای بورس ایران فراهم بود، عده زیادی با قرارداد بستن بر سر پایین آمدن قیمت باعث خروج نقدینگی و درنهایت ورشکستگی آن شرکت میشدند. هر چند مثلا این قابلیت به بورس ایران اضافه شده اما هنوز هم به صورت عملی در دسترس نیست.
در بازار های مالی معاملات دو طرفه یک قابلیت مهم تلقی می گردد. در بازار های مالی معاملات دو طرفه یک قابلیت مهم تلقی می گردد.
نقدپذیری بالا
در بورس ایران شاهد پدیده ای به نام صف خرید و فروش هستیم که باعث می شود یک سهم در یک قیمت خریدار یا فروشنده نداشته باشد. اما در بازار ارز های دیجیتال هیچوقت چیزی به نام صف وجود ندارد و شما میتوانید در هر ساعت شبانه روز معامله انجام دهید.
سوالات متداول
برای شروع ورود به بازار های مالی بورس بهتر است یا ارز دیجیتال؟
پاسخ این سوال برای هر کس منحصر به فرد است. اگر حاضرید برای سود بیشتر ریسک کنید ارزهای دیجیتال گزینه مناسبی خواهند بود و اگر به دنبال راه های قانونی در بازار های مالی هستید، بورس ریسک کمتری خواهد داشت.
مزایای بورس بیشتر است یا ارز دیجیتال؟
بورس بستری امن برای سرمایه گذاری های قانونی بلند مدت است و نظارت ها بیشتر است، اما در ارزهای دیجیتال دامنه نوسان زیاد است و هیچ دولت و سازمانی آن را کنترل نمیکنند. همچنین در ارزهای دیجیتال قابلیت هایی مثل بازار دوطرفه و اهرم وجود دارد که در بورس ایران وجود ندارد.
معایب بورس بیشتر است یا ارز دیجیتال؟
شاید از اصلی ترین عیب بورس را بتوان تاثیر گذاری بیش از حد اخبار داخلی، دامنه نوسان کم و محدودیت کف سفارشات اشاره کرد. همچنین در ارزهای دیجیتال تحلیل ها گاهی کم اعتبار میشوند و گاهی نبود دامنه نوسان باعث بیش از حد متضرر شدن سرمایه گذار میشود.
بورس تخصصی تر است یا ارز های دیجیتال؟
قطعا برای یک تازه کار معامله در بورس ایران آسان تر است. ارز های دیجیتال با توجه به تازگی و قابلیت های متعددی که دارد برای تازه واردان کمی گیج کننده خواهد بود.
برای ورود به بازار های مالی از کجا شروع کنم؟
برای ورود به دنیای بورس باید ابتدا کد سجام و کد بورسی بگیرید و شروع به معاملات کنید. سپس با اصول خرید و فروش و نحوه مدیریت سرمایه آشنا شوید. به این منظور میتوانید از سایت سهام یاب استفاده نمایید.
در دنیای ارزهای دیجیتال شما باید ابتدا درک درستی از فناوری های بلاکچین، بیتکوین، کیف پول های ارزدیجیتال و مفاهیم اساسی داشته باشید و سپس به تریدینگ بپردازید. برای اینکار میتوانید از سایت میهن سیگنال استفاده نمایید تا به صورت رایگان آموزش ببینید، سپس وارد معامله گری شوید.
- خرید سهام دولتی از طریق صندوقهای سرمایهگذاری
- همه آنچه باید در مورد ETFها بدانید
- نحوه ثبتنام پذیرهنویسی واحدهای سرمایهگذاری
- یک معادله، چند مجهول
- سخنگوی دولت: از نشاط بورس غفلت نمیکنیم
تولید محتوای بخش «وب گردی» توسط این مجموعه صورت نگرفته و انتشار این مطلب به معنی تایید محتوای آن نیست.
خروج میزان سرمایه موجود در هر بازار ۱۷۱ میلیارد دلار سرمایه در ۱۶ سال
مرتضی عبدالحسینی، روزنامه نگار: در این تحلیل، ما به موضوعی اشاره میکنیم که شبکههای تحلیل اقتصادی کمتر به آن توجه کردهاند و این موضوع بههمراه اخبار تلخ بازارهای ارز، انرژی و طلا بهکلی فراموش شده است. این چیزی نیست جز فرار دلار و سرمایه ارزی از ایران و مهاجرت پول به کشورهای همسایه یا دیگر کشورهای جهان. متاسفانه گزارشهای این بخش بسیار نگرانکننده است. در این گزارش که ابعاد مختلف موجودی سرمایه را در دهههای 80 و ۹۰ مورد بررسی قرار داده، نشان میدهد در این سالها با خروج 158میلیارد دلار سرمایه از اقتصاد، کشور با افول جدی حساب سرمایه روبهرو بوده است. بدترین سطح از خروج سرمایه، مربوط به سال۱۳۹۶ است که حدود ۲۰میلیارد دلار برآورد شده است. شواهد موجود نشان میدهد خالص حساب سرمایه کشور در دهه۹۰ با نزول ۹۳میلیارد دلاری روبهرو بوده است. شاهد خارجی این موضوع خرید بیش از ۷هزار باب منزل در سال۲۰۲۰ در کشور ترکیه توسط خریداران ایرانی بوده است. حجمی عظیم از سرمایهگذاری احتیاطی که ناشی از بیثباتی پیوسته اقتصاد ایران در دهه۹۰ بوده و ۱۷درصد از کل خانههای بهفروشرفته در ترکیه در سال۲۰۲۰ را شامل میشود. بررسی میزان سرمایه موجود در هر بازار روند خروج سرمایه در ایران نشان میدهد چه در سالهایی که اقتصاد از خوشبینی و ثبات برخوردار بوده (مانند سال1395) و چه در سالهایی که اوج بدبینیهای بینالمللی و اقتصادی (سال1397) حاکم بوده، خروج سرمایه نهتنها قطع نشده بلکه با قدرت نیز افزایش پیدا کرده است. مثلا در سال1399 که کشور با کمبود ارز روبهرو بوده نیز حدود 6میلیارد دلار ارز از کشور خارج شده که آمار عجیبی است. یکی از مواردی که در خروج سرمایه کمتر بهنظر میآید، کنترل حساب سرمایه توسط مقامات پولی و مالی است. بهطور مثال براساس آمار در حدود 620صرافی مجاز ارزی در کشور درحال فعالیت است و درکنار آنها نیز شبکه گستردهای از صرافان و دلالان غیرمجاز ارزی وجود دارند که کشور را با مخاطرات جدی روبهرو کردهاند. شاید جالب باشد که یکی از دلایل خروج زودهنگام اقتصادهای شرقی از بحران سال2008 همین کنترل حساب سرمایه از طریق محدودیت در فعالیت صرافیها و خروج و ورود ارز بوده که تجربه قابل بررسیای است.
پرواز 171 میلیارد دلاری سرمایه از ایران
متاسفانه خروج سرمایه از ایران، بسیار نگرانکننده شده است. خروج سرمایه در ایران خاصه در یک دهه اخیر به بهانه اهداف و مقاصد مختلف انجامشده که همگی بهدلیل ضعف شاخصهای سرمایهگذاری و عدمسهولت تجارت و بیاعتمادی به محیط اقتصاد کلان بوده است. بررسی آمارهای اعلام شده از سوی بانک مرکزی نشان میدهد که طی 16 سال گذشته یعنی از سال 1384 تا 1399 حدود 170 میلیارد و 617 میلیون دلار سرمایه از کشور خارج شده که در چند سال اخیر اوج آن را در خرید و سرمایهگذاری مسکن در کشورهای همسایه مثل ترکیه، گرجستان و امارات توسط ایرانیان میبینیم. علاوهبر خروج سرمایهگذاری، روندهای معکوس و ورود سرمایه و سرمایهگذارها به اقتصاد کشور بهدلیل تحریمها بسیار کاهش یافته و باید هزینه استهلاک پروژهها را به این موضوع اضافه کنیم. تعداد زیادی از سرمایهگذاران بینالمللی به دلیل تحریمهای ایران سرمایهگذاریهای خود را پس گرفته یا پروژههای خود را متوقف کردهاند. از طرفی روند سرمایهگذاری در کشور طی پنج سال گذشته منفی بوده و نرخ استهلاک از سرمایهگذاری فراتر رفته است که نکته جالب توجهی است. میزان خروج سرمایه درحالی گویای اثر تحریم و سیاستگذاری اقتصادی غلط بر بنیه اقتصاد ایران است که پیشتر بسیاری از کارشناسان اقتصادی از دهه ۹۰ بهعنوان دهه سوخته و از دست رفته یاد کردند که در آن نهتنها میانگین رشد اقتصادی کشور بهصفر رسید که تشکیل سرمایه نیز در این دوره منفی شد و هزینه تولید هم بهشدت بالا رفت. کنار هم قرار دادن این گزارهها نشان میدهد فوریت تغییر ریل اقتصاد چهاندازه حیاتی است. از آنجا که فرار سرمایه از کشور نشانه خالی شدن ظرفیت اقتصاد برای رشد و خلق ثروت است، خروج حدودا 158 میلیارد دلار سرمایه از کشور تبعات بسیاری برای کشور در دهه پیشرو در پی دارد.
خروج سرمایه حتی در سالهای ثبات و خوشبینی
خروج سرمایه یک پدیده اقتصادی-اجتماعی است که عواملی نظیر نبود چشمانداز مناسب در وضعیت سیاسی و اقتصادی، خلأهای موجود در سیاست عمومی کشور در حمایت از سرمایه، موانع کسب و کار و دشوار بودن فعالیتهای اقتصادی، ریسک بالای سرمایهگذاری، تمایل به زندگی خارج از مرزهای کشور و اخذ اقامت در کشورهای خارجی در آن دخیل است. همچنین مهمترین مصادیق خروج سرمایه از کشور مواردی نظیر سرمایهگذاری و خرید داراییها در خارج کشور، مانند خرید مسکن، سرمایهگذاری درقالب احداث شرکت یا خرید دارایی مالی (اوراق بهادار، سپرده بانکی یا رمز ارزها) است. همچنین مهمترین سازوکار خروج سرمایه استفاده از ارز حاصل از صادرات غیرنفتی است. با این وجود بهنظر میرسد که خروج سرمایه در ایران سوای از دلایل قابل توجیه از روند غیرقابل توجیهی برخوردار است که نشان میدهد این امر درواقع «عادت اقتصادی» و یا حتی فرهنگ اقتصادی ایرانیان شده است.
محاسبه دقیق خروج سرمایه کار دشورای است، اما میتوان با بررسی «حساب سرمایه» که دادههای آن توسط بانک مرکزی منتشر میشود به بخشی از واقعیت دست یافت. بیشترین کسری حساب سرمایه طی 10 سال اخیر نیز به سال ۱۳۹۶ اختصاص داشته که 19.4 میلیارد دلار است. براساس آمارهای بینالمللی جریان ورودی سرمایهگذاری مستقیم خارجی (FDI) ایران در سال ۲۰۲۰ نسبت به ۲۰۱۹ حدود ۱۱ درصد افت داشته میزان سرمایه موجود در هر بازار است. از جمله عواملی که در تضعیف حساب سرمایه کشور موثر است، عدمجذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی و خروج سرمایه از کشور است که بخشی از خروج سرمایه هم مربوط بهخرید املاک در سایر کشورهای همسایه بهویژه ترکیه، اختصاص دارد. ایرانیان با سهم 17.4 درصدی از تعداد املاک و مستغلات فروختهشده بهخارجیها در ترکیه در سال ۲۰۲۰ و کسب رتبهاول، تعداد ۷ هزار و ۱۸۹ واحد مسکونی را در این سال خریداری کردهاند که در مقایسه با سال ۲۰۱۹ از افزایش ۳۳ درصدی هم برخوردار بوده است. اما اینکه میگوییم خروج سرمایه در ایران مزمن شده و روند آن گاهی بدون توجیه است، منظور چیست؟ بر اساس ارقام ذکر شده در متن و نمودار مشخص است که در سالهای 1395 و 1396 که اقتصاد ایران در خوشبینیهای برجامی سیر میکرده نیز به ترتیب 18 و 19 میلیارد دلار سرمایه از کشور خارج شده و روند رو به رشدی را طی کرده است. حتی میبینیم که در سال 1397 که با خروج آمریکا و شوک عظیم تحریمی مواجه بودیم، 16 میلیارد دلار سرمایه از ایران خارج شده که درواقع ادامه روند سالهای قبلتر است. بنابراین بهنظر میرسد که خروج سرمایه در ایران میزان سرمایه موجود در هر بازار که در این دو دهه پررنگتر شده، تماما با عوامل روز و مرسوم قابل توجیه نبوده و احتمالا دید بلندمدت فعالان اقتصادی است که باعث خروج سرمایه از ایران حتی در سالهای خوشبینی و ثبات شده است.
ارقام عجیب از سرمایهگذاری در ترکیه و امارات
سرمایه ایرانیها بهواسطه فقدان آمارهای رسمی چندان قابل رصد نیست، اما در برخی کشورها ازجمله امارات و ترکیه میزان خروج سرمایه به این مقاصد تقریبا از آمار و ارقام برخوردار است. برای مثال، طبق این آمارها، در سال گذشته 545 هزار ایرانی در امارات ساکن بودهاند. همچنین آمارهای غیررسمی نیز نشان میدهد بیش از 8 هزار شرکت ایرانی و 6 هزار بازرگان ایرانی در سراسر امارات فعالیت میکنند. گرچه در سالهای اخیر خروج سرمایه از ایران به مقصد دبی و ابوظبی امارات کمتر شده، اما طبق آمارهای اداره املاک و اراضی دبی، در سال 2012 حجم سرمایهگذاری ایرانیها در املاک امارات حدود 900 میلیون دلار بوده است. همچنین طبق این آمارها، ایرانیها در سال 2011 پس از هندیها، انگلیسیها و پاکستانیها، در رتبه چهارم گروه خریداران املاک در دبی بودند که 1144 ملک به ارزش یک میلیارد و 215 میلیون دلار خریداری کرده بودند. این ارقام در سالهای بعد نیز بین 400 تا 500 میلیون دلار در نوسان بوده، اما از سال 2017 تاکنون ارقام قابلتوجهی منتشر نشده است. مورد بعدی، خروج سرمایه از ایران به مقصد ترکیه است. بررسیها نشان میدهد از اوایل سال 2015 تا 8 ماهه 2021 ایرانیها درمجموع 23 هزار و 64 فقره ملک در این کشور خریداری کردهاند که اگر حداقل سرمایهگذاری را 250 هزار دلار (رقم پذیرش تابعیت) درنظر بگیریم، ایرانیها طی 6 سال اخیر 5 میلیارد و 800 میلیون دلار فقط در املاک ترکیه سرمایهگذاری کردهاند. همچنین طی سالهای2013 تا سال 2021 ایرانیها درمجموع 4هزار و 511شرکت در ترکیه تاسیس کردهاند که برآورد میشود حدود 3 میلیارد دلار نیز در این بخش سرمایهگذاری شده باشد. البته سرمایهگذاری در سهام و دیگر اقسام سرمایهگذاری ایرانیها در ترکیه و امارات چندان مشخص نیست و باید منتظر ارقام عجیبتر نیز باشیم.
7 دلیل فرار سرمایهها
همانطور که گفته شد خروج سرمایه در اقتصاد تبدیل به بیماری مزمن شده و این دید بلندمدت فعالان است که بدون توجه به اتفاقات کوتاهمدت، انگیزهای برای سرمایهگذاری در ایران پیدا نکرده و به خرج سرمایه خود از چرخه اقتصاد ترغیب میشود. با این حال اما میتوان دلایلی را که در کوتاهمدت باعث افزایش خروج سرمایه از میانگین بلندمدت آن میشود را به ترتیب زیر برشمرد: 1. تقویت نرخ ارز؛ یکی از علل اصلی فرار سرمایه که اکثرا بر آن اتفاق نظر دارند، احتمال تغییر (افزایش) نرخ ارز است. بهعبارت دیگر پول داخلی کمتر از حد ارزشگذاری خواهد شد، درنتیجه کاهش رسمی در ارزشگذاری پول در آینده قابل پیشبینی است. البته این معضل در کشورهای توسعهیافته مانند ایران که از درآمدهای نفتی نیز برخوردار است گاهی اجتنابناپذیر و غیرقابل کنترل میشود 2. کسری بودجه؛ کسری بودجه دولت که بهوسیله انتشار پول تامین مالی شده است، فشارهای تورمی را به وجود میآورد. افزایش نرخ تورم باعث کاهش ارزش داراییهای داخل میشود. بنابراین بهدلیل اجتناب از کاهش دارایی داخلی افراد به خرید داراییهای خارجی یا انتقال سرمایه داخلی به خارج اقدام میکنند. 3. ریسک؛ اختلاف ریسک سرمایهگذاری در کشورهای در حال توسعه و کشورهای صنعتی، یکی دیگر از عوامل فرار سرمایه است. اکثر کشورهای پیشرفته، نظام سیاسی و اقتصادی با ثبات با ترتیبات قانونی مدون و مشخص دارند، درحالی که کشورهای درحال توسعه از این جنبهها محروم هستند. 4. نرخ رشد اقتصادی؛ رشد اقتصادی با فرار سرمایه یک رابطه دیالکتیک و دوطرفه دارد بهصورتی که افت تولید ناخالص داخلی منجر به فرار سرمایه و ایضا خروج سرمایه نیز بر کاهش هر چه بیشتر تولید ناخالص داخلی موثر است. 5. قوانین و مقررات؛ محدودیتها و مقرراتی که دولتها روی بازارهای مالی داخلی و ارز خارجی وضع میکنند، یکی از علل این پدیده میباشد. از عوامل ساختاری دیگری که ساکنان داخلی را به سرمایهگذاری در خارج تشویق میکند، شامل پایین بودن هزینه فرصت در بازار سهام داخلی و فقدان کامل بیمه سپرده روی داراییهای نگه داشته شده در سیستم بانکی است. 6. ناامنی بازارها؛ موضوع دیگری که به خروج سرمایه از ایران تبدیل شد، ناامنی بازارها بود. حتی بازار مسکن نیز گاهی تحت سایه جنگ تحت رهبری ترامپ متزلزل میشد. بنابراین مردم کار مولد و صنعتی را رها کردند و به فکر انتقال سرمایه به بازارهای امنتر بودند 7. رمز ارزها؛ موضوع دیگری که در سالهای اخیر رخ داد موضوع بازار سهام بود که بر تفکر سرمایهگذاری در ایران تاثیر بسزایی گذاشت. پس از تعلل دولت قبل در توسعه بازار سرمایه و نیمهکاره گذاشتن آن، شاهد ظهور سرمایهگذاریهای نوینی مثل رمزارزها هستیم.
شبکه گسترده صرافی در ایران
کنترل حساب سرمایه جزء اوامری است که در شرایط عادی اقتصادی توصیه نمیشود، اما تجربه کشورهای درحال توسعه نشان میدهد اجرای این مساله در شرایط نااطمینانی و بحرانی احتمالا موثرتر است. بهعنوان مثال در بحران 2008 کشورهای آسیای شرقی خیلی زودتر از کشورهای غربی از رکود خارج شده و بحران را پشتسر گذاشتند. یکی از موارد کمککننده در کتاب بلانچارد، اقتصاددان با عنوان «آنچه اقتصاد از بحران آموخت» همین مساله است. او معتقد است اعمال محدودیت ازسوی مقامات کشورهای شرقی بر حساب سرمایه و محدودیت خروج و ورود ارز باعث شد این کشورها زودتر بتوانند به بحران خاتمه دهند. در کشورهای آسیای شرقی مانند کره، تایوان و. به هیچوجه مانند ایران از صرافیهای فراوان برخوردار نبوده و بسیاری از فعالیتهای ارزی ازطریق بانکها انجام میشود. این درحالی است که در کشور ما تنها 620 صرافی مجاز وجود دارد و درکنار آن شبکهای گسترده از بازارهای سیاه ارزی وجود دارد که نمیتوان از نقش آنها در توزیع مخاطرات گذشت کرد. در کشور ما ارز یا ازطریق بانک مرکزی که آنهم درآمدهای نفتی است وارد میشود یا ازطریق صادراتهای غیرنفتی. در مورد اول که عمده درآمد ارزی ایران در بلندمدت را رقم زده است، بانک مرکزی ارز را در بازار توزیع کرده که گسترده بودن شبکه ارزی در ایران به چرخش بیش از حد کمک میکند. باتوجه به منفی بودن انگیزههای اقتصادی در ایران، فعالان راهی جز تبدیل ریال به دلار نداشته و در خوشبینانهترین حالت آن را در کشوهای خانه نگهداری میکنند و در بدترین حالت نیز راهی برای خروج آن. بنابراین بهنظر میرسد کنترل حساب سرمایه ازسوی دولت و بانک مرکزی و استفاده از درآمدهای ارزی برای بهبود آن بهترین راه بوده است. درکنار این بایستی در دوران وفور درآمد ارزی نیز بخشی از درآمد به کشور وارد نشده و صرف سرمایهگذاریهای بینالمللی شود.
دیدگاه شما