آشنایی با ارکان بازار سرمایه

انواع، ارکان، ماهیت و حقوق و مزایای شرکت های سهامی و بازار سرمایه

اشخاص بسیاری در بازار سرمایه گذاری می نما یند. بازار سرمایه اهمیت به سزایی در هر اقتصاد دارد. چنین بازاری، مکانی است که قیمت های انواع اوراق بهادار در آن تعین می شوند تا به عنوان سیگنال های اطلاعاتی برای تخصیص بهینه ی منابع مالی بستر سازی نمایند. ارتباط نزدیکی بین شرکت های سهامی و بازار سرمایه وجود دارد. با توجه به اینکه عملکرد شرکت های سهامی در قیمت های سهام در بازار سرمایه نظیر بورس اورق بهادار متجلی می شود، لذا، بازار سرمایه می تواند برای تخصیص بهینه ی منابع و به تبع آن افزایش رفاه اقتصادی درسطح کلان بسترسازی نماید. چنانچه یک شرکت سهامی عملکرد بهینه داشته باشد، قیمت سهام آن افزایش می یابد و در صورتی که عملکرد آن نامطلوب باشد، قیمت سهامش کاهش می یابد. بنابراین، شرکت سهامی با عملکرد بهینه، هنگام افزایش سرمایه با قیمت سهام بالاتر، وبا صدور تعداد سهام کمتر می تواند سرمایه ی مور نیاز خود را تامین کند. البته این موضوع در خصوص کشورهای پیشرفته صادق است، به دلیل انکه در اینگونه کشورها افزایش سرمایه در شرکت های سهامی به قیمت بازار یا نزدیک به آن صورت می پذیرد. درصورتی که این امر، در ایران مصداق ندارد، به خاطر انکه افزایش سرمایه ی شرکت های سهامی در ایران بر اساس مبلغ اسمی انجام می شود. با مقایسه ی این دو سیاست، می توان نتیجه گرفت که در کشورهای پیشرفته تفاوت قیمت فروش و مبلغ اسمی جذب شرکت سهامی می شود، در حالی که در ایران این تفاوت به سهامداران تعلق می گیرد.

شرکت سهامی

بر طبق ماده ی 1 لایحه ی اصلاحی قسمتی از قانون تجارت (ل.ا.ق.ت) مصوب 24/12/1347 شرکت سهامی به قرار زیر تعریف شده است :
شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام، محدود به مبلغ اسمی سهام انها است.

انواع شرکت سهامی

بر طبق ماده ی 4 نیز انواع شرکت های سهامی به قرار زیر تعین شده اند:
1 – شرکت سهامی عام، شرکتی است که موسسین آن قسمتی ازسرمایه ی شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند.
2 – شرکت سهامی خاص، شرکتی است که تمام سرمایه ی آن در موقع تاسیس منحصرا توسط موسسین تامین می شود.

ارکان شرکت سهامی

1 – مجامع عمومی – 2- هیات مدیره -3-بازرسان

مجامع عمومی

مجامع عمومی از اجتماع صاحبان سهام تشکیل می شود. بر طبق ماده ی 73 قانون تجارت (ت.ا.ق.ت) مجامع عمومی به ترتیب عبارتند از :
1 – مجمع عمومی موسس، -2- مجمع عمومی عادی، و – 3 – مجمع عمومی فوق العاده.

بر طبق ماده ی 73 نیز وظا ئف مجمع عمومی موسس به قرار زیر است:

1 – رسیدگی به گزارش موسسین و تصویب آن وهمچنین احراز پذیره نویسی کلیه ی سهام شرکت و تادیه ی مبالغ لازم.
2 – تصویب طرح اساسنامه شرکت و در صورت لزوم اصلاح ان.
3 – انتخاب اولین مدیران وبازرس یا بازرسان شرکت.
4 – تعین روزنامه ی کثیر الانتشاری که هر گونه دعوت و اطلاعیه ی بعدی برای سهامداران تا تشکیل اولین مجتمع عمومی عادی در آن منتشر خواهد شد.

در خصوص مجمع عمومی عادی نیز ماده ی 89 بیان می دارد که این مجمع باید سالی یک بار در موقعی که در اساسنامه پیش بینی شده است برای رسیدگی به تراز نامه و حساب سود و زیان سال مالی قبل و صورت دارایی و مطالبات و دیون شرکت و صورتحساب دوره ی عملکرد سالانه ی شرکت و رسیدگی به گزارش مدیران و بازرس یا بازرسان و سایر امور مربوط به حسابهای سال مالی تشکیل شود و ماده ی 90 نیز بیان می دارد که تقسیم سود واندوخته بین صاحبان سهام فقط پس از تصویب مجمع عمومی جایز خواهد بودودر صورت وجود منافع، تقسیم ده در صد از سود ویژهی سالانه بین صاحبان سهام الزامی است.
در ارتباط با مجمع عمومی فوق العاده نیز بررسی سایر مواد این قانون نشان می دهد که تغییرات در اساسنامه، افزایش یا کاهش سرمایه و نظایر آن از وظائف مجمع عمومی فوق العاده است و نهایتا انکه در ماده ی 86 همین قانون بیان شده که مجمع عمومی عادی می تواند نسبت به کلیه امور شرکت به جز آنچه در صلاحیت مجمع عمومی موسس و فوق العاده است تصمیم بگیرد.

هیات مدیره

ماده ی 107 قانون تجارت ( ل.ا.ق.ت ) بیان می دارد، شرکت سهامی به وسیله هیات مدیره ای که از بین صاحبان سهام انتخاب شده وکلا یا بعضا قابل عزل می باشند اداره خواهد شد. عده ای اعضای هیات مدیره در شرکت های سهامی عمومی نباید از پنج نفر کمتر باشد. در ماده ی 119 این قانون مشخص شده که هیات مدیره در اولین جلسه ی خود از بین اعضای هیات. یک رئیس و یک نائب رئیس که باید شخص حقیقی باشند برای هیات مدیره انتخاب می نمایند. ماده ی آشنایی با ارکان بازار سرمایه 124 این قانون نیز مشخص نموده است که هیات مدیره باید یک نفر شخص حقیقی را به مدیریت عامل شرکت بر گزیند.

بازرسان

برطبق ماده ی 144 قانون تجارت (ت.ا.ق.ت) مجمع عمومی عادی در هر سال یک یا چند بازرس انتخاب می کند تا بر طبق این قانون به وظائف خود عمل کنند. ماده ی 146 این قانون نیز تصریح شده است که مجمع عمومی عادی باید یک یا چند بازرس علی البدل تیز انتخاب کند تا در صورت معذوریت یا فوت یا استعفا یا سلب شرایط یا عدم قبول سمت توسط بازرس یا بازرسان اصلی جهت انجام وظائف بازرسی دعوت شوند. مهمترین وظائف بازرس یا بازرسان بر طبق قانون تجارت، اظهار نظر در خصوص صحت و درستی صورت دارایی و صورتحساب دوره ی عملکرد و حساب سود و زیان و ترازنامه ای که مدیران برای تسلیم به مجمع عمومی تهیه می کنند و همچنین درباره ی صحت مطالب و اطلاعاتی که مدیران در اختیار مجامع عمومی گذاشته اند، است.

ماهیت شرکت سهامی

از نظرگاه حسابداری، یک شرکت سهامی، شخصیت قانونی دارای وجودی مجزااز مالکانش قلمداد می گردد و از نظر گاه قانون، شرکت سهامی یک شخصیت مجازی دارای بسیاری از حقوق و مسئولیت های یک شخص حقیقی تلقی می شود. در همین راستا، به عنوان شخصیت قانونی مجزا، ممکن است اموال رابه نام خودش مالک باشد. بنابراین، دارایی های شرکت سهامی به جای انکه به مالکانش تعلق داشته باشد به خود آن تعلق دارد. برای بیان برجستگی های شرکت سهامی در مقایسه با شرکت تضامنی و واحد تجاری تک مالکی، ویژگی های انواع واحد های تجاری در جدول زیر ارائه شده اند:

مزایای شرکت سهامی

1 – مسئولیت محدود سهامداران – مسئولیت سهامداران در شرکت سهامی محدود به مبلغ اسمی سهام است، مشروط بر انکه سهام توسط خریدار اولیه با کسر خریداری نشده باشد، در صورت خرید سهام با کسر، یک بدهی بالقوه (احتمالی) برای صاحبان سهام ایجاد می شود.

2 – تسهیل تشکیل سرمایه های عمده – ازانجا که افراد مختلف می توانند در شرکت های سهامی سرمایه گذاری نمایند، لذا اینگونه شرکت ها، به سهولت می توانند سرمایه های زیادی را تامین کنند ( به ویژه در شرکت های سهامی عام ).

3 – موجودیت مستمر- شرکت سهامی بدونه توجه به انکه پدید اورندگان اولیه انها، وجود دارند یا خیر به فعالیت خود ادامه می دهند، به بیان دیگر، عمر سرکت سهامی محدود به عمر موسسان انها نمی باشد.

4 – مدیریت تخصصی وکارامد – ازانجا که که سهامداران شرکت سهامی متعدد می باشند، لذا، تقسیم پستهای کلیدی مدیریت بین انها امکان پذیر نیست. لذا مدیریت اینگونه شرکت ها به افراد متخصص و کاردان سپرده می شود.

5 – معافیت مالیاتی – در برخی از کشور ها مزایای مالیاتی متفاوتی برای شرکت های سهامی در نظر گرفته می شود، به عنوان نمونه، در ایران، شرکت های سهامی عام ، در صورتی که در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شوند از پرداخت ده درصد مالیات بر درامد شرکت ها معاف می باشند.

حقوق سهامداران در شرکت سهامی

به طور کلی آشنایی با ارکان بازار سرمایه حقوق سهامداران شامل -5- حق اساسی است:
1 – حق رای – سهامداران از طریق مشارکت در مجامع عمومی و اعمال حق رای در تصمیم گیری های کلیدی شرکت سهامی مشارکت می کنند.
2 – حق دریافت سود – سهامداران پس از انکه مجمع عمومی عادی توزیع سود سهام را تصویب نماید، محق به دریافت آن خواهند بود.
3 – حق دریافت دارایی ها – هنگامی که بنا به دلایل مختلف شرکت سهامی منحل شود، در جریانه تسویه، سهامداران محق به دریافت دارایی ها خواهند بود.
4 – حق نگهداشت نسبت مالکیت – سهامداران فعلی هنگام افزایش سرمایه،محقق به مشارکت در آن خواهند بود، که این امر از طریق تقدم خرید تبلور می یابد.
5 – حق حفظ یا فروش سهام – سهامداران برای ورود به شرکت سهامی یا خروج از آن نیازی به جلب موافقت سایرسهامداران ندارند. این حق از طریق خرید وفروش سهام در بازارهای ثانویه، نظیر بورس اوراق بهادار قابل اعمال است.

مفاهیم: بازار سرمایه چیست؟

همشهری آنلاین: بازار سرمایه یکی از ارکان مهم اقتصاد در جامعه است که از آن به عنوان دماسنج اقتصاد یاد می شود.

شما تا به حال تا چه حد با این بازار آشنایی داشتید؟ آیا در این بازار سرمایه گذاری کرده اید؟

ما برای اینکه شما را بیشتر با این بازار آشنا کنیم شماری از اصطلاحات رایج در بورس را برای شما گردآوری کرده‌ایم.

بازار پول (money market): در این بازار ارتباط بین سرمایه گذار و سرمایه پذیر کمتر از یک سال است و سرمایه پذیر آشنایی با ارکان بازار سرمایه ملزم است که وجوه سرمایه گذار پیش از گذشت یک سال برگشت دهد.

بازار سرمایه (capital market):

در این بازار ارتباط میان سرمایه گذار و سرمایه پذیر بیش از یک سال است و بر عکس بازار پول، سرمایه پذیر ملزم به عودت وجوه نیست.

در معمول ترین تقسیم بندی، بازار سرمایه به دو بازار اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود:

بازار اولیه (primary market): بازاری است که در هنگام انتشار اوراق قرضه یا سهام شرکت ها به وجود می آید. بانک های سرمایه گذار خالق و به وجود آورنده بازارهای اولیه محسوب می شوند و اوراق بهادار را پیش از انتشار قیمت گذاری می کنند و سپس می فروشند.

بازار ثانویه (secondary market): بازار ثانویه محل داد و ستد اوراق منتشر شده در بازار اولیه است. حجم معاملات در این بازار، نسبت به بازارهای اولیه بسیار بیشتر است. در این بازار تغییرات قیمت ها شکل می گیرد و اوراق بهادار، بارها و بارها در آن داد و ستد می شود.
بورس اوراقی بهادار تهران به عنوان بازار ثانویه عمل می کند و سهام و اوراق مشارکت در این بازار خرید و فروش می شود.در این بازار عرضه اولیه شرکت ها هم صورت می گیرد، بنابراین مکانیسم یک بازار اولیه را نیز دارد.

بازار خارج از بورس (over the counter market) (otc): در این بازار که خارج از سیستم بورس است، سهام شرکت های شناخته شده و اوراق قرضه خرید و فروش می شود. در واقع گروهی از موسسات سرمایه گذاری، مانند بانک های سرمایه گذاری، آشنایی با ارکان بازار سرمایه پدید آورنده چنین بازارهایی هستند.

بازارهای سرمایه بر اساس نوع شی مورد معامله نیز تقسیم بندی می شوند:

بورس اوراق بهادار: در این بازار، انواع اوراق بهادار معامله می شوند. نمونه این بازار، بورس اوراق بهادار تهران (TSE)، بورس اوراق بهادار تورنتو (TSE) و بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) است.

بورس فلزات: در این بازار انواع فلزات شناخته شده با مشخصات معین و با ابزارهای متنوع مالی معامله می شوند. بورس فلزات تهران در نیمه دوم سال 1382 افتتاح شد. معروفترین بازار فلزات دنیا، بورس فلزات لندن(LME) است که فلزاتی چون آهن، آلومینیوم و روی در آن داد و ستد می شود.

بورس کالای کشاورزی: در این بازار انواع محصولات کشاورزی، با ابزارهای جدید مالی، داد و ستد می شود. این بازار از قدیمی‌ترین بورس های دنیا محسوب می شود. بورس شیکاگو (CBOT) را می توان شاخص ترین نمونه این بازار عنوان کرد.

آشنایی با ارکان بازار سرمایه

اهمیت کندل‌شناسی در تحلیل تکنیکال

صندوق سرمایه گذاری چیست؟ آشنایی با انواع سرمایه گذاری

اسم بورس صد در صد به گوش اکثر مردم خورده است و امروزه به احتمال بسیار زیاد بیشتر مردم با بورس آشنا هستند اما درجه‌ی آشنایی آن‌ها با هم متفاوت است، یعنی فردی ممکن است فقط بداند بورس یک بازاری است که در آن خرید و فروش سهام‌های مختلف انجام می شود و یک سری اطلاعات خیلی مختصر نسبت به بورس داشته باشد اما فردی که قرار است به عنوان یک سرمایه‌گذار وارد فضای بورس شود باید حتما اطلاعات خیلی بیشتر و کاملتری نسبت به بورس داشته باشد، متاسفانه در حال حاضر برخی افراد فقط دوست دارند وارد این بازار شوند و سود کسب کنند بدون اینکه حاضر باشند برای کسب دانش و اطلاعات و توانمند کردن خود زمان بگذارند، قطعا اگر سرمایه‌گذاری بدون دانش و آگاهی و همین‌طور شانسی انجام شود نتیجه‌ای جز شکست نخواهد داشت البته ممکن است که به احتمال بسیار کمی هم موفقیت شانسی حاصل شود، در کل یک سرمایه‌گذار موفق فردی است که همواره به دنبال کسب دانش و کسب آگاهی است، به طور مثال ساده‌ترین دانشی که یک سرمایه‌گذار باید داشته باشد این است که بداند بورس فقط شامل بورس اوراق بهادار نیست بلکه انواع مختلفی دارد و به چهار دسته‌ی بورس اوراق بهادار، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی طبقه‌بندی می‌شود، اما بورس کالا چیست؟

بازار مالی چیست؟

بازار مالی برای طیفی وسیع از بازارها به کار می‌رود در واقع هر بازاری که در آن تجارتی صورت گیرد یک بازار مالی محسوب می‌شود، بازارهایی که در آن‌ها تجارت اوراق بهادار شامل سهام، اوراق قرضه، ارز، فلزات و مشتقات آن‌ها انجام می‌شود هم بازار مالی هستند، بازارهای مالی از دو بخش بازار سرمایه و بازار پولی تشکیل شده است، مهم‌ترین کارکرد بازارهای مالی شامل بازار پول و بازار سرمایه تجهیز منابع پس‌اندازی و هدایت آن به سوی فعالیت‌های مولد اقتصادی است.

بازار سرمایه چیست؟

بازار سرمایه پلی است که پس‌اندازهای مازاد را به واحدهای سرمایه‌گذاری که به آن نیاز دارند انتقال می‌دهد به عبارتی بازار سرمایه واحدهای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری را با یکدیگر ارتباط می‌دهد و از طرفی ساز و کارهای تعبیه شده در این بازار از طریق رشد حجم پس‌انداز و سرمایه‌گذاری، رشد اقتصادی را تسریع می‌کنند، در واقع بازار سرمایه یک سیستم یکپارچه و نظام‌مند بوده و از مهمترین ارکان اقتصاد به شمار می‌رود زیرا اگر ساختار بازار سرمایه به صورت صحیح شکل گیرد سرمایه‌ها و پس‌اندازهای راکد در مسیری درست جریان می‌یابند، همان‌طور که گفتیم بازار سرمایه یکی از بازارهای مالی تحت عنوان بازار بورس اوراق بهادار می‌باشد که پلی ارتباطی میان متقاضیان سرمایه مانند شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران حقیقی یا حقوقی است. بازار سرمایه ساز و کاری است که سرمایه‌های سرمایه‌گذاران خرد و کلان را به سمت بنگاه‌های اقتصادی نیازمند سرمایه هدایت می‌کند، سازمان بورس و اوراق بهادار ایران متولی و سیاست‌گذار بازار سرمایه در ایران محسوب می‌شود.

بورس کالا چیست؟

در حال حاضر در بازار سرمایه ایران چهار بورس فعال هستند که شامل بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی می‌باشند، پس بورس کالا یکی از ارکان بازار سرمایه است، بورس کالا بازار متشکل و منسجمی است که تعداد زیادی از عرضه‌کنندگان، کالای خود را عرضه و کالای مربوطه پس از بررسی‌های کارشناسی قیمت‌گذاری توسط کارشناسان این بازار به خریداران عرضه می‌شود، سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران در شهریور ماه سال ۱۳۸۲ به عنوان اولین بورس کالای کشور فعالیت خود را آغاز کرد و پس از آن سازمان کارگزاران بورس کالای کشاورزی در شهریور ماه سال ۱۳۸۳ شروع به فعالیت کرد به طور کلی هم‌اکنون بورس کالای ایران با تجربه ای بیش از ده سال به داد و ستد انواع محصولات صنعتی و معدنی، فرآورده‌های نفت و پتروشیمی و کشاورزی در قالب معاملات نقد، نسیه، سلف و معاملات ابزارهای مشتقه از جمله قراردادهای آتی مشغول است.

سواد مالی سرمایه‌گذاران؛ حلقه گم‌شده بازار سرمایه

نداشتن سواد مالی کافی در بین سرمایه‌گذاران غیر حرفه‌ای بازار سرمایه سبب زیان آنها در این بخش شده است که مدیرعامل مرکز مالی ایران تاکید دارد تصمیم‌گیری با علم سبب می‌شود طول دوره‌ای که شخص منابع مالی خود را در بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری می‌کند بیشتر شود و در غیر این صورت این دوره کوتاه و همراه با ضرر خواهد بود.

به گزارش ایسنا، دانش مالی حلقه مفقوده‌ای است که نبود آن سبب شده بسیاری از افراد غیر حرفه‌ای که برای سرمایه‌گذاری به بازار سرمایه می‌آیند در نهایت زیان بالایی را متحمل شوند.

نیاز به افزایش دانش مالی نه تنها در بین افراد عادی و غیر حرفه‌ای بلکه در بین برخی مدیران نیز ضرورت دارد؛ به طوری که دیده می‌شود برخی از آن‌ها هنوز با ابزارهای تأمین مالی بلند مدت در بازار سرمایه آشنایی کافی ندارند.

این عدم آشنایی حتی در سطح مدیران مالی و برخی از حسابداران این شرکت‌ها نیز دیده می‌شود؛ به طوری که بعد از گذشت بیش از یک سال از درخواست سازمان بورس از شرکت‌ها برای انتشار و افشای گزارش‌های تفسیری مدیریت، بسیاری از این ناشران با این گزارش‌ها به طور کامل آشنایی ندارند؛ هر چند که در مورد نحوه نگارش و نظارت بر این گزارش‌ها نیز ابهاماتی مطرح است.

این موضوع سبب شده برخی از مدیران شرکت‌های عرضه شده در بورس و فرابورس ایران به طور ناخواسته مرتکب تخلف شوند و این تخلف نه تنها سهامداران را متضرر کرده بلکه برای خود مدیران و شرکت هم عواقبی را در پی داشته است.

در این زمینه ناصر امیدواری - مدیرعامل مرکز مالی ایران - در گفت‌وگویی تفصیلی با ایسنا توضیحاتی ارائه کرده که متن کامل آن را در ادامه می‌خوانید:

- بسیاری از افراد در این روزها که می‌شنوند شاخص‌های بازار سرمایه در حال رکوردشکنی است تمایل پیدا می‌کنند که در این بازار سرمایه‌گذاری کنند. اما اطلاعات آنها برای سرمایه‌گذاری در بورس کم است و کمبود سواد مالی در بین فعالان بازار سهام موضوع مهمی است که باید به آن پرداخت؛ اینک برای حل این موضوع چه راهکارهایی وجود دارد؟

توجه به بازار سرمایه در زمان‌هایی که نرخ تورم رشد می‌کند، بیشتر می‌شود، چراکه افراد بیشتری به فکر می‌افتند که وجه نقد خود را به کالا تبدیل کنند یا به گونه‌ای در مقابل افزایش قیمت‌ها، خود را بیمه کنند.

از بهترین نوع سرمایه‌گذاری‌ها که هم نرخ تورم را کنترل و هم قدرت خرید را حفظ می‌کند بازار سرمایه به ویژه اوراق سهام است. اگر سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه با دانش، مطالعه و بررسی دقیق رخ ندهد، دوره حضور اشخاص که به تازگی وارد بازار سرمایه شده‌اند، کوتاه مدت می‌شود، چراکه ممکن است ضرر کنند.

داشتن دانش نسبت به بازار سرمایه نیز بسیار مهم است و نقش بسیار برجسته‌ای برای سرمایه‌گذاران دارد، چرا که مهم است که آشنایی با ارکان بازار سرمایه سرمایه‌گذاران با علم وارد بازار سرمایه شوند. تصمیم‌گیری با علم سبب می‌شود طول دوره‌ای که شخص منابع مالی خود را در بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری می‌کند بیشتر شود.

ارکان بازار سرمایه در کنار توجه به ورود سهامداران خرد و افراد حقیقی به بازار سرمایه به موضوع آموزش و تقویت علمی این افراد توجه دارند و در کنار آموزش‌هایی که سایر ارکان بازار سرمایه انجام می‌دهند، یکی از اهداف مرکز مالی راهم موضوع افزایش سواد مالی و توسعه آن در کل کشور و به شکلی گسترده قرار داده‌اند.

مرکز مالی به دلیل ترکیب سهامداری‌اش تفاوتی با دیگر ارکان بازار سرمایه دارد. دانش و تمرکزی که در اینجا به وجود آمده سبب شده از اساتید و افرادی برای برگزاری دوره‌ها استفاده شود که این افراد خود از افراد شاخص و صاحب نظر در بازار سرمایه هستند.

- در سال گذشته ابزارهای جدیدی از جمله آتی سبد سهام و اختیار معاملات خرید و فروش در بورس تهران رونمایی شد. حتی گفته شده در همین هفته‌ها و ماه‌ها از وارانت و فروش استقراضی رونمایی خواهد شد. بسیاری از افراد با این ابزارها آشنایی نداشتند و در راستای افزایش سواد مالی و بکارگیری این ابزارها هم باید به مدیران و سرمایه‌گذاران آموزش داده می‌شد. در این راستا چه برنامه‌هایی دارید؟

در سال گذشته وقتی که از ابزارهای آپشن و آتی سبد سهام رونمایی شد، از افرادی که در واحد تحقیق و توسعه تئوریسین این ابزار بودند درخواست کردیم که به ارائه مطالب، تئوری‌ها، مبانی فقهی، انواع و چگونگی این ابزار در سایر کشورها و در نهایت چگونگی انجام عملیات اجرایی آن در بازار سرمایه ایران بپردازند. این ارائه‌ها و کلاس‌ها این امکان را فراهم می‌سازد که این علم از طریق افرادی به سهامداران خرد انتقال یابد که خبره این کار هستند.

برای آموزش‌های علمی درباره ابزارهای جدید مالی هم برنامه‌ریزی کردیم که مردم با این ابزارها آشنا شوند و منتظریم که این آشنایی با ارکان بازار سرمایه ابزارها رونمایی شود. از زمان رونمایی از این ابزارها وارد فاز اجرایی خواهیم شد. این کلاس‌ها بیشتر به صورت تخصصی انجام می‌شود و بیشتر برای فعالان بازار سرمایه برگزار خواهد شد.

- در سال‌های گذشته در مقاطعی سعی شد که با برگزاری دوره‌های آموزش CFA ( تحلیلگر خبره مالی) علم افرادی که می‌خواهند سواد مالی‌شان در سطح بین‌الملل هم تقویت شود رشد یابد. در آن زمان که تحریم‌ها اعمال نشده بود توانستید با با یکی از انتشارات آمریکایی وایلی قرار داد ببندید و این موضوع پژوهشگران این حوزه را تا حدی امیداوارتر کرد در حال حاضر این روند چطور پیگیری می‌شود؟

در آن سال نماینده شرکت وایلی به ایران آمد و مرکز مالی برای اساتید دانشگاه، دانشجویان، مدیران شرکت‌ها و فعالان بازار سرمایه که تمایل داشتند در آزمون‌های بین المللی شرکت کنند نیز دوره‌هایی را برگزار کرد؛ هرچند افزایش قیمت ارز و تحریم‌ها روی این موضوع تأثیرگذار بود ولیکن کماکان ارائه خدمت در این حوزه همچنان ادامه دارد.

کاری که امسال شروع کرده‌ایم قرار است دوره‌های این آزمون را با همکاری سایر نهادها کلاس‌های حضوری برگزار کنیم. در سال گذشته برای مدیران برخی سازمان‌ها این دوره‌ها را برگزار کردیم.

اما با همه این توضیحات بسیاری از افراد غیر حرفه‌ای که بورس را به عنوان یک گزینه برای سرمایه گذاری می‌بینند به طور مستقیم وارد می‌شوند و معمولاً به دلیل نداشتن تجربه و علم سرمایه گذاری در بازار سرمایه شکست می‌خورند آنها هیچ دیدی نسبت به سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در بورس ندارند فکر می‌کنید چه اقداماتی باید در این راستا انجام شود که فرهنگ سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری بیشتر شود؟

ما به عنوان بخشی از بازار سرمایه به نوبه خود تلاش می‌کنیم فرهنگ سرمایه گذاری در بازار سرمایه را در جامعه افزایش دهیم. قرار است دوره‌هایی تحت عنوان مدرسه بورس در سه سطح برگزار کنیم تا سرمایه گذاران با توجه به سطح سواد مالی شأن در این دوره‌ها شرکت کنند. این دوره‌ها بلند مدت خواهد بود. چرا که از دید ما، افراد باید نسبت به ارکان و ابزارهایی که در بازار سرمایه آگاهی داشته باشند و همچنین قوانین و مقررات این بازار را بدانند.

حقوق ناشران نسبت به مدیران بسیار مهم است. متأسفانه هنوز برخی از فعالان بازار سرمایه از حقوق خود به عنوان یک سهامدار آگاهی ندارند. امیدواریم دوره‌های بورسی که برگزار می‌شود سبب شود که سهامداران خرد بیش از گذشته به حقوق خود آگاه باشند و بتوانند بیش از گذشته و با آگاهی به حقوق حقه خود برسند، چرا که این دوره‌ها متناسب و در راستای رعایت دستورالعمل راهبری شرکتی مصوب سازمان بورس طراحی و برگزار می‌شود.

شاهد این هستیم که حتی مدیران شرکت‌هایی که برای تأمین مالی به بورس و فرابورس رجوع می‌کنند چه آن‌هایی که از طریق انتشار اوراق می‌خواهند تأمین مالی کنند چه آن‌هایی که چه از طریق عرضه اولیه از بورس و فرابورس تأمین مالی می‌کنند از قوانین و مقررات بازار سرمایه آشنایی کافی و لازم ندارد و سواد مالی این افراد نیز باید رشد یابد.

حتی برخی از این مدیران با روش‌های تأمین مالی آشنا نیستند. بسیاری از مدیران و مدیران مالی آن‌ها با اینکه بخشی از سهامشان را در بورس یا فرابورس عرضه کرده‌اند دقیق نمی‌دانند که چه اطلاعاتی باید افشا شود و چه اطلاعاتی قابل افشا نیست و به همین دلیل به مشکلات حقوقی برخورد می‌کنند. برای افزایش سواد مالی این مدیران چه راهکارهایی دارید؟

در مجموعه بازار سرمایه در این راستا اقداماتی صورت گرفت که به نظر من بسیار خوب بود. از سال گذشته ما در مرکز مالی دوره‌هایی داشتیم که تحت عنوان کارگاه‌های دانش افزایی مدیران بازار سرمایه شروع شد. فرابورس وظیفه اجرایی این کلاس‌ها را به مرکز مالی منتقل کرده است. ما این آموزش‌ها در دو مرحله برگزار کردیم و ثبت نام برای مرحله بعدی آن هم اکنون شروع شده است.

این دوره برای مدیران شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس است که شامل دوره‌های راهبری شرکتی، قوانین و مقررات بازار سرمایه، روش‌های تأمین مالی از طریق اوراق بدهی، برنامه‌ریزی استراتژیک و انواع معاملات در بازار فرابورس برای شرکت‌ها است. این سرفصل‌ها نتیجه چندین جلسه کارشناسی در فرابورس ایران بود که مطابق نیازسنجی آموزشی صورت گرفته برای مدیران شکل گرفته بود این دوره‌ها تعریف شد و تاکنون استقبال خوبی هم از سوی مدیران ناشر فرابورسی شده است.

این موضوع نشان می‌دهد که کدام یک از شرکت‌ها و مدیران از ظرفیت‌های موجود برای افزایش ثروت سهامداران خود تلاش بیشتری می‌کنند. از مزایای این دوره‌ها آن است که مدیر ناشر فرابورسی به واسطه ناآگاهی در قوانین و مقررات به مشکل بر نخورد و از طرفی افزایش آگاهی مدیران نسبت به بازار سرمایه می‌تواند سبب رشد شفافیت، پاسخ گویی به موقع به سهامداران بالقوه و بالفعل و درنهایت تأثیر بر قیمت سهم در تابلو معاملاتی شود.

مدرسان این دوره‌ها مدیران ارشد و میانی فرابورس ایران هستند که در این دوره‌ها آخرین دستورالعمل‌ها را به اطلاع مدیران شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس ایران می‌رسانند. این کلاس‌ها سبب می‌شود که مدیران شرکت‌های فرابورسی به صورت رو در رو با مدیران فرابورس آشنا شوند که این موضوع هم می‌تواند سبب حل مشکلات احتمالی در فرایند اجرایی کارها شود.

برخی دستورالعمل‌های مربوط به ناشران بورسی اخیراً تغییراتی داشته و اگر چه مدیران شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس ایران در کلاس‌هایی در این مورد در سال گذشته شرکت کردند ولی با توجه به این تغییرات لازم است، مدیران برای به روز شدن دانش خود و آگاهی از این تغییرات در کلاس‌های این مرحله نیز شرکت کند.

- مسئولانی همچون وزیر اقتصاد چه حمایت‌هایی می‌توانند در راستای افزایش سواد مالی افراد داشته باشند؟

مسئولان از بازار سرمایه و مدیران نظام به اندازه کافی حمایت لازم را از افزایش دانش سهامداران و انجام فرهنگ سازی در راستای افزایش سواد مالی دارند، نقش اصلی وظیفه ما است تا از این حمایت‌ها با پیگیری‌های خود و اجرایی نمودن به موقع کارها از این امکانات بهره مند شویم.

- به نظر می‌رسد حتی مدیران ارکان بازار سرمایه و مخصوصاً مدیران میانی هم برای به روز شدن باید در دوره‌های آموزشی حضور داشته باشند. تعدادی از این مدیران با بازارهای کالایی و ابزارهای نوین مالی در این بازارها آشنایی آن‌چنانی ندارد.

در زمینه افزایش دانش درباره بورس کالا نه تنها فعالان بازار و عامه مردم بلکه کسانی که در ارکان هم هستند این ظرفیت وجود دارد که دانش خود را در حوزه بورس کالا افزایش دهند. مدیرعامل بورس کالا، معاونین و مدیران در بورس کالا ابراز علاقه کردند که کلاس‌هایی در این موارد برگزار شود. به عنوان مثال اتاق بازرگانی یکی از استان‌ها هم درخواست دادند که به فعالان اقتصادی در اتاق بازرگانی ابزارهای مالی تدریس شود در سال رونق تولید هم این ظرفیت وجود دارد.

وظیفه ماست تا صنعتگران را با ظرفیت‌های بسیار بالا در بورس کالا آشنا کنیم تا آنها بتوانند که مواد اولیه مورد نیاز خود را از طریق بورس کالا تأمین کنند و آشنایی با ارکان بازار سرمایه یا اینکه برای فروش کالای خود، قبل از تولید از طریق بورس کالا تأمین مالی کنند امسال به نظرم فعالیت بورس کالا مصداق بارز شعاری که برای رونق تولید داریم است. جزو برنامه‌های سال جاری ما است که کلاس‌هایی را برای تالارهای منطقه‌ای در کل کشور محقق کنیم.

- در مورد افزایش سواد مالی ابزارهای بورس انرژی چه اقداماتی راهکارهایی دارید؟

مشابه دوره‌هایی که برای ناشران فرابورس برگزار کردیم در چارچوب وظیفه‌ای که در قبال بورس انرژی هم داریم، این کار انجام خواهد شد، چرا که بورس انرژی از ما خواسته که دوره‌هایی را برای فعالان اقتصادی داشته باشیم.

موضوع فین تک‌ها و دانش مالی هم بحثی است که برای این روزها بسیار مهم است. تعدادی از دارندگان استارتاپ‌ها از اصول حاکمیت شرکتی و صورت‌های مالی حسابرسی شده بی اطلاع هستند و دانش درباره ارزش‌گذاری استارتاپ‌ها نیز موضوعی است که باید به آن پرداخت.

در بحث فین تک‌ها هم ما وارد شدیم تا افراد خلاق و جوانانی که می‌خواهند در این حوزه وارد شوند از قوانین و مقررات آگاه باشند خیلی از اینها نمی‌دانند که چطور صورت مالی تهیه کنند که این موضوع می‌تواند در ارزش گذاری شرکت‌های دانش بنیان مؤثر باشد. برای حل این مشکل چند دوره کلاس ارزش‌گذاری استارتاپ‌ها در سال گذشته داشتیم. ایده‌ای که مطرح می‌شود در ارزش‌گذاری‌ها مؤثر است.

حرف آخر…

در سال جاری منابع آبی خوبی به کشور و پشت سدها وارد شد، تنوع اقلیمی، گستردگی کشور و تنوع جغرافیایی موقعیت بسیار خوبی را برای ما فراهم ساخته است. ما باید در این فضا روحیه امید به آینده و ضرورت تلاش را از طرق مختلف به مردم منتقل کنیم و آحاد جامعه را از امکانات بسیار گسترده‌ای که در کشور وجود دارد مطلع سازیم.

ناظر بازار بورس کیست؟

اگر به تازگی وارد بازار سرمایه شده‌اید احتمالا سوالات زیادی در ذهن شما است که ضمن ساده بودن، پاسخ واضحی برای آن وجود ندارد. یکی از این سوالات این است که ناظر بازار بورس کیست و اصطلاح “ناظر بازار” به چه معنی است. ناظر بازار بورس نقش مهمی در نظارت بر نحوه انجام معاملات بورس بر عهده دارد و وظیفه او ضمن نظارت بر بازار، انتشار پیام‌های مهم در مورد وضعیت نمادهای مختلف بورسی است. در این مقاله به صورت مفصل در مورد ناظر بازار صحبت خواهیم. قصد داریم ببینیم که جناب ناظر بازار کیست و چه وظایفی بر عهده دارد و پیام‌های او را از کجا می‌توان مشاهده کرد. با ما همراه باشید.

آشنایی با ارکان بازار بورس اوراق بهادار

در گذشته بورس اوراق بهادار تا سال 1384 در چارچوبی فعالیت میکرد که ذکر آن در اینجا لازم نیست. اما قوانین و ارکان این بازار در سال 1384 و با توجه به نیازهای جدید بازار سرمایه، مورد بازنگری قرار گرفت و در آذرماه همان سال، قانون بازار اوراق بهادار به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.

ارکان تشکیل‌ بازار اوراق بهادار در قانون جدید عبارتند از:

• شورای عالی بورس و اوراق بهادار
• سازمان بورس و اوراق بهادار(سبا)
• بورس اوراق بهادار تهران

هر کدام از این ارکان وظیفه خاصی آشنایی با ارکان بازار سرمایه برعهده دارند. شورای عالی بورس و اوراق بهادار بالاترین رکن بازار اوراق بهادار است و سبا و بورس اوراق بهادار تهران زیر نظر شورای عالی بورس فعالیت می‌کند. اعضای شورای عالی بورس و اوراق بهادار عبارتند از:

• وزیر امور اقتصادی و دارایی که ریاست شورا را بر عهده دارد؛
• وزیر بازرگانی؛
• رییس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی‌ ایران؛
• روسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران؛
• رییس سازمان بورس و اوراق بهادار که به عنوان دبیر شورا و سخنگوی سازمان نیز انجام وظیفه خواهد کرد؛
• دادستان کل کشور یا معاون او؛
• یک نفر نماینده از طرف کانون‌ها؛
• سه نفر خبره مالی منحصراً از بخش خصوصی؛
• یک نفر خبره منحصراً از بخش خصوصی به پیشنهاد وزیر ذی‌ربط.

کدام رکن بازار وظیفه نظارت بر روند معاملات را بر عهده دارد؟

بر اساس قانون جدید بازار اوراق بهادار، نهاد سازمان بورس و اوراق بهادار ایجاد شد تا زیر نظر شورای عالی بورس به نظارت بر اجرای قوانین و مقررات بپردازد. به عبارتی مقام ناظر بازار اوراق بهادار ایران به دو نهاد شورای عالی بورس و سازمان بورس اوراق بهادار تقسیم شد.

بنابراین ناظر بازار بورس در واقع سازمان بورس و اوراق بهادار است که زیر نظر شورای عالی بورس و اوراق بهادار فعالیت میکند. شاید این روابط عجیب و غریب یک روز دوباره مورد بازنگری قرار گیرد و مقام ناظر بازار به نهاد دیگری با نام دیگری واگذار شود. برای اطلاعات بیشتر در این خصوص به اینجا مراجعه کنید.

ناظر بازار کیست و پیام ناظر بازار چیست؟

ناظر بازار در واقع همان کارمندان سازمان بورس هستند. هر روز ناظر بازار در زمینه‌های مختلفی اطلاعیه‌ها و پیام‌هایی را به اهالی بازار مخابره میکنند. به این پیغام‌ها که از سوی ناظر بازار منتشر میشود “پیام ناظر بازار” می‌گویند. اما پیام‌های ناظر بازار معمولا شامل چه مواردی است؟

پیام‌های ناظر بازار شامل چه مواردی است؟

• خبر توقف نماد‌های بورسی و علت آن
• خبر بازگشایی نمادهای بورسی و جزئیات مربوط به آن
• پیام‌های مربوط به عرضه‌های اولیه
• انتشار خبری مهم پیرامون یک شرکت بورسی
• تغییرات در نحوه و زمان معامله برخی از نمادهای بورسی و یا تغییر در زمان معاملات کل بازار بورس یا فرابورس
• تغییر دامنه نوسان قیمت سهام

چگونه می توان پیام‌ها و اطلاعیه‌های ناظر بازار را مشاهده کرد؟

پیام‌های ناظر بازار به سایت مدیریت فناوری سازمان بورس (TSETMC) مخابره می‌شود و این وبسایت مرجع اصلی انتشار این اطلاعیه‌ها و پیام‌ها است. برای مشاهده پیام‌های ناظر بازار دو راه وجود دارد:

راه اول: مراجعه به سایت TSETMC

ابتدا به سایت بورس به نشانی TSETMC.COM مراجعه کنید و در بالای صفحه بر روی فهرست کلیک کنید.

در صفحه‌ای که برای شما باز می‌شود روی گزینه پیام های آشنایی با ارکان بازار سرمایه ناظر بازار کلیک کنید تا اطلاعیه‌های ناظر بازار برای شما نمایش داده شود (تصویر زیر).

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

در صفحه‌ی پیغام‌های ناظر بازار تمامی اطلاعیه‌ها بر حسب آخرین تاریخ انتشار آنها لیست شده است.

راه دوم: از طریق پنل کاربری کارگزاری‌ها

تمامی کارگزاری‌ها در پنل معاملاتی خود پیام‌های ناظر بازار را به صورت لحظه‌ای نمایش می‌دهند. معمولا آیکونی کوچک در بالای صفحه برای این منظور تعبیه شده است که با مراجعه به آن می‌توانید پیام‌های ناظر در روز جاری را مشاهده کنید. برای مثال در کارگزاری مفید آیکون مربوط به پیام‌های ناظر بازار را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.

تلفن ناظر بازار بورس

اگر به دنبال راه‌های تماس با ناظر بازار بورس هستید می‌توانید از لینک به تلفن ناظر بازار دسترسی پیدا کنید.
تلفن ناظر بازار

همچنین برای طرح شکایات خود در خصوص مشکلات مربوط به شرکت‌های پذیرفته شده در بورس (ناشران بورسی) و شکایات از شرکت‌های کارگزاری میتوانید از طریق لینک زیر شکایات خود را ثبت کنید.
طرح شکایات

نقش اصلی سازمان بورس در مقام ناظر

همان طور که در خلال مقاله ذکر شد سازمان بورس اوراق بهادار که مسئولیت نظارت بر بازار سرمایه را بر عهده دارد دارای وظایفی است که انتشار پیام‌ها مختلف در ارتباط با معاملات بازار یکی از این وظایف است. اما این نهاد در مقام ناظر بازار وظایف دیگری نیز بر عهده دارد.

از آن جایی که ماهیت سهام، مانند دارایی‌های فیزیکی همچون طلا، کالا، ارز و غیره مشهود نیست، احتمال تخلفات مختلف در بازار سهام بیشتر خواهد بود و خریدار در بازار غیر فیزیکی به حمایت بیشتری نسبت به بازار فیزیکی نیاز دارد. علاوه بر این در بازار سهام همه تصمیمات بر اساس اطلاعات انجام می‌شود و نه مشاهده عینی. برهمین اساس می‌توان شفافیت اطلاعات را اصلی‌ترین عامل اعتماد سرمایه‌گذار و همچنین بازوی اجرایی نظارت دقیق مقام ناظر محسوب کرد. در غیر این صورت اعتماد افراد به این بازار ممکن است در معرض خطر جدی قرار بگیرد.

باتوجه به این مطلب نقش اصلی سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان مقام ناظر بسیار گسترده است که به طور خلاصه شامل موارد زیر است:

پیشگیری از جرایم و تخلفات

بر طبق ماده 7 قانون بازار اوراق بهادار ،اتخاذ تدابیر لازم جهت پیشگیری از وقوع تخلفات در بازار سرمایه و اعلام تخلفات صورت گرفته در بازار اوراق برعهده ناظر بازار است.

نظارت بر معامله مبتنی بر اطلاعات نهانی

ناظر وظیفه دارد هرگونه معاملات مشکوک را پیگیری و گزارش کند. معاملات مبتنی بر اطلاعات مخفی و نهانی مصداق معاملات مشکوک است. بر این اساس قلمرو فعالیت سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر بر انجام معاملات مبتنی بر اطلاعات نهانی، شامل موارد زیر می باشد:

• جمع آوری اطلاعات مربوط به اطلاعات مشکوک.
• احراز هویت طرف های معاملات مشکوک.
• تحلیل سوابق معاملاتی فرد احراز هویت شده.
• تشخیص هویت اشخاصی که به اطلاعات نهانی دسترسی داشته یا می‌توانستند داشته باشند.
• تحلیل روابط بین اشخاصی که به اطلاعات نهانی دسترسی داشته یا می‌توانسته داشته باشند.
• تحلیل روابط بین اشخاصی که با طرفین معاملات مشکوک در ارتباط هستند.

سازمان بورس در این راستا سامانه ای نظارتی تحت عنوان «سمپا» راه آشنایی با ارکان بازار سرمایه اندازی نموده که پس از گردآوری اطلاعات دارندگان اطلاعات نهانی، نظارت الکترونیکی روزانه و مستمر بر اطلاعات این اشخاص صورت می‌گیرد.

جبران خسارات از سرمایه گذاران

در راستای صیانت از حقوق سهامدارن جزء، ناظر بازار نقش شاکی را در ارتباط با جرایم حقوقی‌ها برعهده دارد (موضوع فصل ششم قانون بازار) و مکلف به طرح شکایت می باشد. به عبارتی ناظر بازار از طرف سهامداران حقیقی میتواند علیه سهامداران حقوقی طرح شکایت کند (در صورت بروز تخلف).

آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.

تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول آشنایی با ارکان بازار سرمایه کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.